WSP J POLN210

272

cego może być odczytywana niezależnie od sytuacji, w przeciwieństwie do aktów pośrednich, w których intencja odczytywania jest kontekstowo.

Mechanizmy dekodowania pośrednich aktów mowy - teoria implikatur konwersacyjnych

Informacje komunikowane odbiorcy w sposób niejawny są stale obecne w naszych wypowiedziach. Względy etyczne, konwencje społeczne, potrzeby propagandowe i wychowawcze skłaniają ludzi do tego, by formułować myśli nie wprost, lecz w sposób ukryty. Problem właściwego rozumienia wypowiedzi - zwłaszcza takich, jak wypowiedzi aluzyjne, ironiczne, metaforyczne - znalazł się w centrum zainteresowania lingwistyki tekstu.

Najbardziej znaną propozycją uniwersalnej teorii dekodowania ukrytych aktów mowy jest teoria implikatur konwersacyjnych. Jego twórcą jest Grice. W zasadniczym kształcie została ona zary$ow^rana w nie-opublikowanych wykładach wygłoszonych przez Grice’a w Uniwersytecie Harwarda w 1967 r., następnie autor uzupełnił ją w artykułach z lat 1975, 1978, 1981. Stanowi ona próbę opisu sposobów odczytywania intencji zamierzonej przez mówiącego, jednak niewyrażonej wprost. Wyjaśnia ona mechanizmy odczytywania ukrytych aktów mowy z wykorzystaniem szeroko rozumianego kontekstu językowego i pozajęzykowego. U jego podstaw leżą następujące założenia:

1.    W wypowiedzi znaczenie wyrażone explicite jest dla rozmówców’ czytelne (rozumieją oni dosłownie znaczenie wypowiedzenia).

2.    Dla wyrażeń, które są ukrytymi aktami mowy, musi istnieć jakiś wykładnik tego, że znaczenie wyrażone jawnie jest w danym kontekście nieadekwatne i że musi być przez jakieś rozumowanie zmodyfikow-ane.

3.    Istnieją zasady, reguły wnioskowania, za pomocą których można ze znaczenia kodowego i kontekstu wydobyć rzeczywistą, tj. zamierzoną przez nadaw^rcę treść wypowiedzi.

Według Grice'a treść wyrażona w wypowiedzi, podlegająca warunkowi prawdziwości, stanowi tylko niewielką część tego, co może być komunikowane. Ogromną część znaczenia wypowiedzi stanowią informacje sugerowane, implikowane (implikacja jest tu rozumiana inaczej niż w logice). Mogą one być przekazywane w sposób konwencjonalny. Na przykład w zdaniu Jan próbuje zrobić prano jazdy przekazana jest nie wprost, a jednak konwencjonalnie, informacja o przeszkodach towarzyszących działaniom Jana. Anna jest coraz piękniejsza - milcząco założony został sąd o obecnej urodzie Anny.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanowanie0003 (236) wm Dorota Zdankiewicz, Akty mowy cego może być odczytywana niezależnie od sytua
WSP J POLN213 275 Klasyfikacja aktów mowy ną liczbę potencjalnych implikatur szczegółowych. W konsek
WSP J POLN218 Dorot* Zdunkteseicz, Akty tnw280 S e a r 1 e John, 1975, Indirea Speech Acts, „Syntax
freakpp070 138 cego może być w każdej chwili przerwana przyciskiem STOP, ale musi być rozpoczynana z
WSP J POLN211 Mechanizmy dekodowania pośrednich akiów mowy - teoria implikaiur konwersacyjnych 273 C
WSP J POLN212 274 Dorota /Jankiewicz, Akty mowv Leech (1980, s. 109-112) wprowadza na przykład doda
WSP J POLN214 276 Dorota ZdunkUwia, Akty mewy 5. Deklaratywy (declaratives), których celem jest wywo
WSP J POLN215 277 £ ul rufowe u **aiun kowanie aktów mowy Przeoczone ustalenia wyraźnie wskazują, ż
WSP J POLN216 278 DoroU ZitunkiwK?., Akty mowy różnymi kodami językowymi (w tym różnymi słownikami i
WSP J POLM8 Niektóre zjawiska z pogranicza mowy j pisma lll w debacie parlamentarnej, bywa wcześniej
WSP J POLN219 ETYKIETA JĘZYKOWA MAŁGORZATA MARCJANIK Dciinicja. Typy aktów etykiety językowej. - Str
WSP J POLN21 Gatunkowa sy«ematvzacu tekstów* 263 skończonej liczby cech. przysługujący w jednakowym
WSP J POLN245 Typy tekstów i gatunki mowy 309 Dialog - w opozycji do m onologu - zakłada następstwo
WSP J POLN247 Typy tekstów i gatunki mowy 311 epigramat, epos, tragedia, komedia. Gatunki te systema
280  Dorota^Ę^kiewicz, Akty mowy S e a r 1 e John, 1975, Indirect Speech Acts, „Syntax and Sema

więcej podobnych podstron