P1010623 (2)
12
przedmiotach, ludziach, rzeczach tylko za pośrednictwem przywiązanych do nich wartości.
Zawsze więc podłożem lub podstawą tragiczności są wartości i ich stosunki. W tej dziedzinie zaś tam jest jej miejsce, gdzie podmioty wartości poru-sza ją się i gdzie w jakakolwiek sposób na siebie oddziaływują.
W nieruchomym świecie wartości może istnieje wesołość, smutek, wzniosłość, powaga, — tragiczności musi mu być brak. Tragiczność jawi się w dziedzinie ruchu wartości i muszą istnieć zdarzenia, wypadki,-żeby się ona mogła zjawić. jGzas, w którym- coś^Się dzieje i powstaje, w którym coś ginie i ulega zniszczeniu, należy przeto do warunków zjawienia się tragiczności.
W samej tylko przestrzeni istnieje -||§ wbrew temu, co twierdzi Schiller — niejedna rzecz wzniosła, lecz niema niczego tragicznego. W świecie nieprze-strzennym byłyby możliwe tragedie, w bezczasowym— nie. „Tragiczny" w pierwotnym sensie jest przeto zawsze określeniem jakiejś działalności czynnej lub biernej. Także „charakter" tragiczny jest takim tylko dlatego, ponieważ leżą w nim dyspozycje tragicznego działania lub doznawania czegoś tragicznego; tak samo i „sytuacje", „stosunki", wymagające współdziałania lub przeciwwagi sił lub sprzecznych czynów, są tylko dlatego tragiczne, że są niejako „naładowane" tego rodzaju działalnością. Żeby jednak zjawiło się coś tragicznego, działalność ta musi mieć pewien określony kierunek, który musi byc obecny w tym, co widzimy i co odczuwamy: kierunek, wiodący do zniszczenia jakiejś pozytywnej wartości o pewnej określonej wysokości. Siła, która niszczy, nie może być pozbawiona wartości; musi sama przedstawiać jakąś wartość pozytywną.
Jakaś wartość musi w każdymjrązię jiLeę zniszczeniu, jeżeli ma dojść do zjawiska tragiczności. Nie zńaczj to jeszcze, żeby —- w dziedzinie spraw ludzkich - musiał zostać zniszczony w swym istnieniu ; i życiu człowiek. Lecz co najmniej coś w nim musi ulec zniszczeniu, jakiś plan, wola, siła, jakieś dobro I lub wiara. Lecz nie to zniszczenie jako takie jest tragiczne, jeno kierunek działania, zmierzającego do ! zniszczenia, przy pomocy podmiotów jakichkolwiek | niższych lub równie wysokich — nigdy zaś wyższych — i wartości pozytywnych. Jeżeli np. człowiek dobry zwy-I ciężą i doprowadza do upadku człowieka złego, albo i człowiek szlachetny podłego — to nie powstaje nigdy i zjawisko tragiczne. Moralny poklask wyklucza tutaj i pojawienie się tragiczności. Lecz równie pewne jest | i to, że czynnik niszczący nie tylko musi być dany fjako podmiot wartości, lecz nadto musi być podmio-I tern jakiejś wysokiej wartości pozytyw-| n e j. („Pozytywnymi" nazywam tu wartości, które I są dobrami w przeciwieństwie do zła, np. coś dobrego i w przeciwstawieniu do czegoś, co złe, coś pięknego w przeciwstawieniu do czegoś szpetnego. Przecidż ; wszystkie wartości wykazują — oprócz stopnia co do i tego, czy są „wyższe", czy „niższe" — także to szczególne przeciwieństwo i dwojakość). Zjawisko tragiczności jest więc przez to uwarunkowane, źe siły, niszczące wyższą wartość pozytywną, mają same źródło
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
P1010623 12 przedmiotach. ludziach, rzeczach tylko za pośrednictwem przywiązanych do nich wartości.
DSC00033 (23) 4. INSTYTUCIE GOSPODARKI RYNKOWEJ 5. Wypisz banki oferujące swoje ustugi tylko za pośr
DSC02367 (w wywiadzie występuje bezpośredni kontakt tych osób, a w ankiecie tylko za pośrednictwem k
klszesz346 1290 K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN zapoznać z podobnymi narzędziami chyba tylko za
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części
DSC09388 yc. 12-2. Sprzężenie reakcji odwodormema uwodornienia za pośrednictwem przenośnika tię
CCF20090831 018 12 Przedmowa by filozofia coraz bardziej zbliżała się do formy naukowej — by mogła o
57564 woźniak cz10015 horkófrrrrtcłi » ■rr**r?«n Siła dociskacza przenoszona jest za pośrednictwem
woźniak cz10015 horkófrrrrtcłi » ■rr**r?«n Siła dociskacza przenoszona jest za pośrednictwem cieczy
CCF20090831 018 12 Przedmowa by filozofia coraz bardziej zbliżała się do formy naukowej — by mogła o
CCF20090831 018 12 Przedmowa by filozofia coraz bardziej zbliżała się do formy naukowej — by mogła o
Magazyn36 01 166 państwowych (samorządowych) — pisemnie, za pośrednictwem właściwych dla nich wła
IMG 12 (2) wieloskładnikowe mieszanki związków mineralnych (premixy) i oraz dodane do nich
73 (Custom) i 1 5 za to pójść do mamra! Polityczna poprawność więc triumfuje, ale społeczne sku
9 12 ZESTAW NR 9 i. Omów sposoby wlotu w strefę oczekiwania. 2. Do jakiej wartości MTOW statek pow
12) zwracania się za pośrednictwem organizacji doktorantów, samorządu
więcej podobnych podstron