001501

i panuje los a nie w dramacie, jak sobio zwykłe wy*-obrażano.    ^;    :    ’    >

Los tu przeznacza, co się stać ma i co się dzieje — tak indywidualność sama jest plastyczny, tak i skutki powodzenia lub nieudania, życie lub śmierć. Bo toy co właściwie przed oczyma naszemi się odsłania, jest wielki, p o w⁷ s z ech ny stan, wdelka sytuacja, w której czyny i losy człowieka wydaja się luinemi i przemijające mi — gdyż" w' epopei charakter służy tylko ogółowi, a ponieważ nie jego, lecz narodu lub ludzkości sprawy i dzieje sa jej zawodem, to los człowieka jednego gubi się w losie ogółu.-) Dla tego wielky w epopei odgrywa rolę przypadek, t. j. zdarzenie bę* dace s sutkiem niewiadomej nam przyczyny, która, chociaż nie da się nam na razie umotywować i wyjaśnić ze stanowiska etyki, to przecież w ogólnym rzeczy ludz-r kich toku znajduje swoje uzasadnienie i usprawiedliwienie. Tak np. wieczerza \r zamku była niespodziana -— a jeszcze wdecej owo tak nic nie znaczące nakręcanie

Lf tJ    i/    i/

zepsutego zegaru — jednak ten drobny przypadek tak stanowczo w^łpływa na bieg wypadków. Przypadkiem również jest, że Tadeusz pierwej niż Zosię poznał Telimenę, która była go mogła uwikłać tak, że zamiary Robaka co do połączenia syna z krew na stolnika mogły były spełznąć.

Nawet tragiczność²) polega w epopei na tern, że rozmiar rzeczy, w której się obraca człowiek, za wielkim jest dla indywiduum, działającego nie dla siebie jako jednostka i przez siebie, lecz śród istniejących rzeczy, i że częstokroć ulega losowi. Ztad niekiedy taki smętny toń, jeśli mija i ginie to, co wielkie i wspaniałe: czy to wielki naród, czy wielki bohater łub człowiek, w⁷ którego doli widzimy obraz losów nieszczęsnych narodu. Tak umiera Jacek Soplica, który całe życie cierpiał i dług winy spłacał poświęceniem, ranami w obronie ojczyzny i hrabiego potomka Horeszków — właśnie wtedy, kiedy nadzieja swoboby zajaśniała;

iii i .' iy M V :Vi - ł ’:Ś

—    a ćafą jego przedśmiertna pociechy jest uścisk brata i podanie dłoni klucznika, bo nawet nie doczeka! się chwili, w której pamięć jego podkomorzy oczyścił przed narodem.

Jest to epickie, poruszające i smętne, bo przypo-mina nam dzieje 1 ud zfe oś ci, k t ór e wskazują n asza dolę cierpienia bez nadziei i poświęcenia bez nagrody.

To zrządzenie losu wyobraził n. p. w rozlicznych¹ przypadkach nadzwyczaj plastycznie Homer, wprowadzając cały świat bogów na scenę i dając im samodzielną, niezawisłą i odrębną egzystencyą, — To, co tu było pięknem, naturalnem nadaniem wyrazu fantazji ludowej, stało się dość napuszystem i martwem naśladownictwem u Wirgiliusza a nie powiodło się wielu naszym poetom, a przedewszystkiem Miltonowi i Klopstoekowi, którzy, chcąc zastąpić bogów⁷ helleńskich aniołami i djabłami, rozminęli się z drogami, ja-kiemi szła wyobraźnia ludów chrześciauskich. Dla tychże samych przyczyn i u nas tak długo nie udawał}⁷ się "wszelkie kreacye epickie, zapełniające świat polski bóstwami, z które mi naró ! nigdy nic nie miał wspólnego *— dla tego w tej mierze objawia się wielki poetycki rozum Mickiewicza, że wszystko to zastąpił zawiązaniem silnego łańcucha skutków i przyczyn

—    przeczuciem ludu o władzach nadziemskich i nai-wnóm wróżeniem ze znaków niebieskich i zjawisk przyrody.

A teraz przypatrzmy się głównemu wątkowi i budów ie naszego poematu, zastanówmy się nad jego epizodami i wykażmy, jak one z całością się wiążą — a tym sposobem otworzymy sobie drogę do dalszych uwag i poglądów.

• _    ■ - UL    ;

T r eś ć. Głów ny wątek poemat u.

JaośŻyły na Litwie dwie rodziny w sąsiedztwie: Soplicowie, szlachta dawma krwią, herbem, wierną służbą Rzeczypospolitej, i Horeszkowie, panowie dumni i możni. Jacek Soplica natury żywój i- gwałtownej, nie

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zdjęcia 0015 -ł H ^ **# ($ ^ L*U» f* •»«* ^ftt (t>ł» Ir*. #* *rfc.i ‘i.r~7 »• f-iir ł*
Zdjęcia 0015 (2) ę? — -v- v +- Vow4.l **    #»4 ■*3    * ‘“frW*“
Zdjęcie 0015 2. Dobór materiałów w celu obniżenia poziomo h*»3311 2. i. Wykonać charakterystykę okta
Zdjęcie0405 (2) kG= 0,41178 m/s2 >>=-0,0015 x +10,032 y=-0,0069 x+ 10,046 y—10,032—x =0,0069♦
Zdjŕcie 0015 31 li ,£ uć -V.isiErst */<<•& i *    /&/?+<, ZADANIE 2.
001501 6 organizm przyjmuje, mo2te to być dlań korzystnem i po-żyteoznem, może on jednak otrzymywać
001501 22 sowi, wykonał przysięgę z Komisya Skarbową “9) przed marszałkiem konfedoracyi obojga naro
001501 8 omylnymi i błądzącymi. Im kto więcej uczy się i stud-juje, tem więcej oddala się od natury
001501 Y.K s i ą ż. Widocznem było, iż wojska pruskie (zamiast iżby były dla nas instruktorami, sto
std 018132 001501 djvu MARZEC. r.pogoh. i.difzcz. 3. awłoodmieni. 4.defzcz y wiatr, y.mglifło, -
PYTANIA 0015 , 8 > *■ £ Aj r KULyy yytese,    . zs&y. y& /2&<yyt&a
258 259 258 Oto program: O 0000 BIVI C, 27H 0012 JNZ 0008H 0002 LXI H, 0021H 0015 MVT A,

więcej podobnych podstron