page0200

NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA

Nazwy miejscowe są ściśle związane z samymi osadami, tj. z czasem i miejscem ich powstania. Równocześnie nazwy te istnieją o tyle, o ile zapisane zostały w dokumentach lub funkcjonują w ustach mieszkańców. Najstarsze dokumenty spisywane były w różnym czasie: w jednych dzielnicach Polski wcześniej (w Wielkopolsce, na Śląsku i Pomorzu), w innych później (na Mazowszu). Braki we wczesnej dokumentacji nazw mazowieckich spowodowane zostały m.in. tym, że drewniane budownictwo tego regionu często ulegało pożarom; spaleniu ulegały także przechowywane dokumenty.

Przedstawiona tabela pokazuje liczbę nowych nazw wsi zapisywanych w X-XX w. w pięciu regionach Polski.

Najstarsze zapisy nazw miejscowych, pochodzące z X i XI w., zostały wydzielone przez autorow tylko na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce. Są one sporadyczne. Prawdziwy wzrost liczby nazw zaczyna się w XII i XIII w. Okres szczytowy przypada na Pomorzu Zachodnim na wiek XIII, w Wielkopolsce i w Małopolsce północnej na wiek XIV, na Mazowszu zaś dopiero na wiek XVI. Na Górnym Śląsku najliczniejsze zapisy pochodzą z połowy XIII i z XIV w., następnie zaś z XX w. W XVI i XVII w. widoczny jest spadek liczby nowych zapisów (zapewne też nowych osad). W tym czasie opadła już bowiem fala intensywnego rozwoju osadnictwa. Wiek XVII to okres wojen, chorób i epidemii oraz ogólnego upadku gospodarczego; odbiło się to także w spadku dynamiki zakładania nowych wsi i w wyludnianiu wsi dotychczasowych.

KLASYFIKACJE NAZW MIEJSCOWYCH

Zarówno historycy osadnictwa, jak językoznawcy badający słowiańskie nazwy miejscowe starali się uporządkować ten niezwykle bogaty zasób nazw przez opracowanie odpowiedniej klasyfikacji. Pierwszy ich podział, opublikowany w latach 1865-1874 przez Franciszka Miklosicha, wyróżniał nazwy miejscowe: 1. pochodzące od nazw osób, oraz 2. pochodzące od apelatywow (tj. wyrazów pospolitych). W dalszej szczegółowej klasyfikacji grupy nazw podzielone były na podstawie ich budowy słowotwórczej. Polski historyk, Tadeusz Wojciechowski, oparł się natomiast (w 1873 r.) głównie na kryteriach historyczno-osadniczych, wyróżniając 5 grup: 1. nazwy wskazujące na właściwość topograficzną, 2. nazwy patronimiczne, 3. nazwy dzierżawcze, 4. nazwy służebne, 5. nazwy

196

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0208 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA Sucharzewo sioło (lub pole). Człon określany często pomijano
page0217 NAZWY MIEJSCOWE x nazwy miejscowe na -ice 3. Geograficzne rozmieszczenie nazw etnicznych na
page0221 NAZWY MIEJSCOWE 4. Rozmieszczenie nazw z formantem -no H. Borek, Zachodniosłowiańskie nazwy
page0233 NAZWY MIEJSCOWE tomy). Przygotowano i wydano także „Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Pol
page0201 NAZWY MIEJSCOWE rodowe. Wymienione grupy miały odpowiadać pięciu rodzajom pierwotnego zasie
page0203 NAZWY MIEJSCOWE 4.    n. lokalizujące, np. n. m. Zaodrze od n. rzeki Odra, 5
page0205 NAZWY MIEJSCOWE Zapisy zupełnie nowych nazw na -ice, -owice // - ewice pojawiają się jednak
page0207 NAZWY MIEJSCOWE Nazwy osobowe występujące jako podstawy nazw rodowych to — podobnie jak w n
page0209 NAZWY MIEJSCOWE Wielkopolsce, wokół Wrocławia, w Małopolsce zaś w okolicy Kielc i Sandomier
page0211 NAZWY MIEJSCOWE - ev-: na Pomorzu jest ich 3-5%, w zależności od okolicy, np. Wszeborowo od
page0213 NAZWY MIEJSCOWE Po XVIII w. formant -skie i -owskie szerzy się zwłaszcza na Śląsku, tworząc
page0215 NAZWY MIEJSCOWE • służebne nazwy miejscowe utworzone od powinności dworskich, łowieckich i
page0219 NAZWY MIEJSCOWE z grupy 1 i 2 bywają łączone lub ulegają podziałom na bardziej szczegółowe
page0225 NAZWY MIEJSCOWE przez H. Borka nazw relacyjnych (por. wyżej), wymienione tu nazwy powstałe
page0227 NAZWY MIEJSCOWE PROBLEMATYKA REGIONALNA Nazewnictwo głównych regionów Polski, a także ich c
page0229 NAZWY MIEJSCOWE ZMIANY W NAZWACH WSI I MIAST Począwszy od najstarszych zapisów nazw miejsco
page0231 NAZWY MIEJSCOWE gu kilku miesięcy opracowała wykazy nowych nazw, zatwierdzonych następnie u
page0228 NAZW) GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA problem tzw. mikrotypów, tj. układów gniazdowych nazw bliski

więcej podobnych podstron