page0219

NAZWY MIEJSCOWE

z grupy 1 i 2 bywają łączone lub ulegają podziałom na bardziej szczegółowe podgrupy.

Wszystkie nazwy topograficzne mogą być rzeczownikami lub przymiotnikami, rzadziej czasownikami (np. Grzmiąca). Mogą one występować w różnych formach strukturalnych, tj. jako nazwy: a) prymarne w liczbie pojedynczej i mnogiej, b) sekundarne, tj. derywowane przyrostkami i przedrostkami, oraz c) złożone. Szczególnie bogate są nazwy derywowane.

Do częstszych formantów (przyrostków) rzeczownikowych tworzących nazwy topograficzne należą: *-bje, np. Brzezie; -ica, np. Dębica; -ec, np. Chełmiec; -ek, -ka, -ko, np. Żamówek. Do formantów rzadszych: -acz, np. Garbacz; -ań, np. Włosań; -nia, np. Jaworznia; -el i -la, np. Świerkla; -isko, np. Wilczyska. Formanty te mogą tworzyć nazwy w liczbie pojedynczej lub mnogiej, występują także w postaciach rozszerzonych, np. oprócz -ica także -nica, -owica, -anica, obok -ka także -ówka, -anka, obok -ik także -nik, -ownik itd.

Do częstszych formantów przymiotnikowych należą: *-bn~, np. Górzno; -ov- II ~'ev~, np. Grabowo; *-bsk~, np. Bielsk; -in-, np. Lipiny; do formantów rzadszych: -at-, -it-, -av~, -an-. Formanty te tworzą nazwy we wszystkich trzech rodzajach gramatycznych oraz w liczbie pojedynczej lub mnogiej. Częste są również formanty rozszerzone, np. obok -sk- także -owsk-, -ińsk-, -awsk- itd.

Nazwy miejscowe topograficzne powstawały od początków osadnictwa. Przypuszczać można, że część z nich była pierwotnie nazwami miejsc nie zasiedlonych, powstałymi w okresie wstępnej, przedosadni-czej penetracji. Po założeniu osady nazwa miejsca stawała się nazwą wsi. Nazwy topograficzne powstawały we wszystkich regionach i we wszystkich okresach historycznych. Jako kategoria semantyczna nie są związane z żadnym rodzajem gleb ani z terenami bezleśnymi, szlakami wodnymi czy też z typem osad.

Starsze nazwy topograficzne notowane są w dokumentach od XII/XIII w. i występują początkowo na terenach dogodnych dla osadnictwa, także na żyznych glebach, podobnie jak wszystkie starsze rodzaje nazw miejsowych. Natomiast nowsze (późniejsze) nazwy tego typu pojawiają się zwłaszcza na obszarach później zasiedlonych: leśnych, górzystych, nieurodzajnych. I tak np. w Malopolsce południowej stwierdzono istnienie 670 nazw miejscowych topograficznych (tj. 48% wszystkich nazw miejscowych) powstałych od XII do XX w., podczas gdy w Malopolsce środkowej — 333 nazwy (tj. 22%). Górzyste i mniej

215

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0201 NAZWY MIEJSCOWE rodowe. Wymienione grupy miały odpowiadać pięciu rodzajom pierwotnego zasie
page0203 NAZWY MIEJSCOWE 4.    n. lokalizujące, np. n. m. Zaodrze od n. rzeki Odra, 5
page0205 NAZWY MIEJSCOWE Zapisy zupełnie nowych nazw na -ice, -owice // - ewice pojawiają się jednak
page0207 NAZWY MIEJSCOWE Nazwy osobowe występujące jako podstawy nazw rodowych to — podobnie jak w n
page0208 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA Sucharzewo sioło (lub pole). Człon określany często pomijano
page0209 NAZWY MIEJSCOWE Wielkopolsce, wokół Wrocławia, w Małopolsce zaś w okolicy Kielc i Sandomier
page0211 NAZWY MIEJSCOWE - ev-: na Pomorzu jest ich 3-5%, w zależności od okolicy, np. Wszeborowo od
page0213 NAZWY MIEJSCOWE Po XVIII w. formant -skie i -owskie szerzy się zwłaszcza na Śląsku, tworząc
page0215 NAZWY MIEJSCOWE • służebne nazwy miejscowe utworzone od powinności dworskich, łowieckich i
page0217 NAZWY MIEJSCOWE x nazwy miejscowe na -ice 3. Geograficzne rozmieszczenie nazw etnicznych na
page0221 NAZWY MIEJSCOWE 4. Rozmieszczenie nazw z formantem -no H. Borek, Zachodniosłowiańskie nazwy
page0225 NAZWY MIEJSCOWE przez H. Borka nazw relacyjnych (por. wyżej), wymienione tu nazwy powstałe
page0227 NAZWY MIEJSCOWE PROBLEMATYKA REGIONALNA Nazewnictwo głównych regionów Polski, a także ich c
page0229 NAZWY MIEJSCOWE ZMIANY W NAZWACH WSI I MIAST Począwszy od najstarszych zapisów nazw miejsco
page0231 NAZWY MIEJSCOWE gu kilku miesięcy opracowała wykazy nowych nazw, zatwierdzonych następnie u
page0233 NAZWY MIEJSCOWE tomy). Przygotowano i wydano także „Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Pol
page0197 NAZWY MIEJSCOWE Z okresu pierwszych kilkuset lat słowiańskiego osadnictwa na ziemiach polsk
page0245 NAZWY TERENOWE Mogą też być efektem różnic wewnątrzmotywacyjnych, na przykład w obrębie mot

więcej podobnych podstron