page0475
IDEE A POJĘCIA. 473
i w niej ma swoją racyę bytu x). Nie sprzeciwia się temu zwyczaj, że filozof czasem pojecie logiczne także nazywa ideą; jest to zamiana, dozwolona we wszystkich jeżykach '*) Twierdzono jednak, że stale odróżniał ideę (iSsa) od rodzaju (e»$oę). I tak n. p. według Neoplatończyków wyrażał on przez odwieczne pierwokształty, przez ei^oę ich naśladowanie lub urzeczywistnienie wr rzeczach doczesnych; według Schleiermachera rozumiał przez pierwszy wyraz odwieczne wzory, przez drugi zaś pojęcia rodzajowe. Według innych znowu (Deuschle, Susemihl) uważał on te ostatnie za pojęcia subjektywne, idee zaś za kształty przedmiotowe. Nareszcie Steinhart sądzi, że rzecz się miała przeciwnie, ale że mimo to oba wyrazy znaczą to samo. Wiele innych domysłów pomijam, a jedno wydaje mi się niewątpliwem, że Platon nie robi żadnej różnicy między i&śa, s&oę, nawet p.opjp1/) i przez nie wyraża rodzaje, gatunki lub jakiekolwiek ogólne byty, albo też czasem bierze je za pojęcia logiczne, którym jednak w jego rozumieniu zawsze odpowiada pozazmysłowa rzeczywistość. Ze oba wyrazy dobrze się nadawały do tego, świadczy ich historya. Pierwotnie oznaczali kształt zmysłowy rzeczy, potem każdy jej sposób istnienia lub działania, każde znamię, po którem ją poznać można, jej naturę, charakter, stale właściwości. Ponieważ rzeczy, mające to samo wspólne znamię charakterystyczne, tworzą niejako jedną klasę jestestw, zaczęto kłaść charakter zamiast całej klasy, rodzaju, gatunku, a jak my przy formie nie zawsze myślimy o kształcie widzialnym, dotykalnym, tak samo za czasów Platona eif3oę; oprócz znaczenia pierwotnego, którego zresztą nigdy nie utraciły, przybrały jeszcze sens przenośny, oderwany i weszły do słownika filozoficznegos). —
') Zob. liczne przykłady zestawione u Z e 11 e r’a II I p. 701 ( 4-te wydanie). Kilka z nich podamy później.
*) Eutyfrona n. p. prosi Sokrates, aby mu wyłożył idee świętości i t. d. (E u-t y p h r. p. 6 e). Oczywiście myśli o pojęciu logicznem, które ma służyć za podstawę do dalszej dyskusyi. Takich przykładów dużo, n. p. P li i 1 e b. p. 65 a: »nie mogąc w jedną ideę ,t. j. pojecie) ująć tego, co jest dobrem i t. d.« Porów. Theaet. p. 148 d; Meno 72 c; P h a e d r. p. 249 b; 265 d i t. p.
8) Campbell w znakomitem wydaniu Rzeczypospolitej zestawił rozliczne znaczenia wyrazów sTSo;, yć'vo: i lóin. (V o 1. II p. 294 są.) u Platona i pisarzy iemu współczesnych, a chociaż nieraz zbyt subtelne przyjmuje różnice, ma niewątpliwie słuszność, że etooę oprócz licznych innych znaczeń wyraża u Platona obiektywną rzeczywistość jakichkolwiek pojęć oderwanych (p. 296), a mogą to być: a) pojęcia etycznep
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
page0411 403Siedlce — Siedliska 8,521 głów, ma domów 850. Władze rządowe mieszczą się tutaj: bióro p
RZYM 101 więc pośrednio żyję jej ślubem. Rozpakujmy twoje rza / Denise ma dzisiaj ostatnią przymiar
page0253 249 gdy pierwiastek życia w zwierzęciu nie ma samodzielnego, własnego bytu, tylko zależny o
Motto: 0* WIEDZA JEST OBRAZEM PRAWDY 1* WIEDZA NIE MA WŁAŚCICIELA/LudwikPasteur/ 2* WIEDZA NIE OPIER
- marketing. System ten ma charakter horyzontalny, który nie ogranicza się tylko do jednego obszaru;
- Alcest ma jakiś proces, ale nie stara się uladzić sędziów, kocha osobę pełną wad
IMG072 Cel ergonomii Wiedza ergonomiczna ma sprawić, aby technika nie stała się celem działalności a
boga chrześcijańskiego /Jedno nie ma charakteru boga osobowego i nie da się wprost połączyć z wizją
File0910 ROZ&RYkANA P/ŁkA Tygrysek ma prawdziwie tygrysig piłkę. Nie może się już doczekać, kied
MBJ F ? Saussure [ tekst na 1 zajecia]3 3. Mowa ma swoją stronę indywidualną i str
page0089 75 zdrowia na całe życie. Siła pewnego organu ma swoją oznaczoną miarę, jeżeli ta przekrocz
page0490 jL<£c4<Ą&*11,; && - /(jO. - ■ma. OWA* ćc*y-Xj XćJ^t4yk&*4XJ
więcej podobnych podstron