"Zakład etnologii
Uaiwersjietu Mitami !,Janika
PRZEDMOWA DO II CZĘŚCI.
Prof. Lubor Niederle, recenzując — bardzo zresztą życzliwie — w czeskiem czasopiśmie „Slavia" I część mojej „Kultury", postawił mi zarzut, iż nie podałem literatury przedmiotu. Zarzut ten polega na nieporozumieniu, które poczęści sam spowodowałem. Ze wzmianki, uczynionej przeze mnie na str. III przedmowy do cz. I, wynika co-prawda, że całość mej pracy uwzględni m. i. bibljografję; nie podałem tam jednak ani szczegółowej co do tego informacji, ani też uzasadnienia, dlaczego literaturę przedmiotu odłożyłem do ostatniego tomu całości. A przecież źródła nietylko zamierzam podać, lecz właśnie nie cytuję ich w obu pierwszych częściach z powodu ogromnej ich obfitości. Proszę zważyć, że, dajmy na to, do samego tylko cepu musiałbym dać odnośnik, zajmujący w peticie przeszło połowę, jeżeli nie 3/* stronicy. Jakżeż rozrosłyby się książki, o ile byłyby kosztowniejsze i w jakim stopniu opóźniłoby się ich ukazanie! I tak przecież część II leżała w rękopisie od zimy 1932 roku. Doświadczenie zaś uczy, że na wydanie końcowego tomu większego wydawnictwa zawsze łatwiej jest pozyskać fundusze, niż na tomy pierwsze. To też, o ile mi nic nie stanie na przeszkodzie w przygotowaniu wzgl. ukończeniu III części „Kultury", podam w niej wszystkie lub prawie wszystkie źródła, wyzyskane przeze mnie; podam zaś je nietylko w odniesieniu do poszczególnych paragrafów, lecz — w ważniejszych wypadkach — nawet do poszczególnych wierszy danej stronicy.
Inny główny zarzut, jaki mię spotkał ze strony niektórych — poza tem również nadzwyczaj przychylnych — recenzyj, dotyczy nierównomiernego uwzględniania materjału z różnych krajów słowiańskich. Tego zarzutu szczegółowo odpierać nie będę, odsyłając czytelnika do odpowiedniego ustępu przedmowy do cz. I (str. III w. 5 i n. od dołu), który to ustęp dość dobrze zrozumiał prof. Aleksander Bruckner, pisząc w swem sprawozdaniu o „Kulturze": „Ani wszystkie połacie Słowiaństwa samego, ani wszelkie wymienione rozdziały są równomiernie obrobione — dla słusznych przyczyn. Ponieważ rozchodzi się o ludowość t. j. rodzimość, nęcą autora nierównie mniej zachodnie połacie, Czechy, Łużyczanie, Słowieńcy, Wielkopolska, wystawione na