P1110204
54
formacji intelektualnej, jej nadziei i złudzeń, jej wielkości i upadku, a także —jej klęski78.
" Nad szkicem tym pracowałem w latach 1960-1961. ogłosiłem go w „Twórczości” (1961 nr 11). Od tego czasu ukazało się kilka prac poświęconych dziejom symbolu dionizyjskiego w literaturze XX w. Ze studiów polskich wymienić należy przede wszystkim książkę J. Kwiatkowskiego Eleuter (1966: następnie krytyk włączył ją do dzieła obszerniejszego: Poezja Jarosława Iwaszkiewicza na tle dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1975), w której osobny rozdział poświęcony został roli tego motywu we wczesnej poezji Iwaszkiewicza. Uwagi krytyka wykraczają zresztą poza ten przedmiot, ich zasięg jest ogólniejszy (m.in. ważne rozważania o stosunku symbolu Chrystusa do symbolu Dionizosa). O wątku dionizyjskim w malarstwie Jacka Malczewskiego pisze K. Wyka w książce Thanatos i Polska. Kraków 1971. Jeśli chodzi o prace obce. chciałbym wymienić studium ogłoszone wcześniej, ale nie znane mi w czasie pisania tej pracy, a mianowicie książkę J.H.W. Rosteutschera. Die Wiederkimft des Dionysos (Bern 1947). analizującą dzieje motywu w literaturze niemieckiej od Hółderlina do Manna. Z publikacji nowszych nie jest mi dostępna rozprawa M.L. Baenmera, Dos Dionysische — Ent-wicklung eines literarischen Klischees („Colloąuia Germanica” 1967. nr 3). Godną uwagi pracą jest książka M.K. Spearsa, Dionysus and the City. Modemism in Twen~ tieth-century Poetry (Oxford University Press 1970). Interesującemu nas tematowi poświęcony jest w całości rozdział drugi: The naturę of Modemism: Dionysus. Autor pokazuje rolę tego motywu w sztuce XX w. jako ekspresji charakterystycznych dla niej postaw, związanych m.in. z kryzysem tej postaci humanizmu, jaką ukształtował renesans. W książce znaleźć też można sporo informacji o losach motywu dionizyjskiego w poezji angielskiej. Spears cytuje m.in. taką strofę Pounda:
Christ folłows Dionysus.
Phallic and ambrosial Madę way for macerations;
Caliban casts out Ariel.
(Chrystus przychodzi po Dionizosie Fallicznym i ambrozjańskim Torując drogę umartwieniom;
Kaliban odrzuca Ariela.)
Swe obszerne studium o oddziaływaniu Nietzschego na literaturę nazwał J.B. Foster, Jr, Heirs to Dionysus. Autor zastrzega się jednak we Wstępie, że 4***1 tytuł tej książki nie wyraża wąskiego zainteresowania tym, co Nietzsche rozumiał przez dionizyjskość. Wybrałem Dionizosa dlatego, że ta mityczna postać najlepiej ogarnia wszystkie aspekty fascynacji, jaką żywili dla niego pisarze. W swych najszerszych implikacjach postać owa może zostać utożsamiona z samym Nietzschem, który wkrótce potem, jak popadł w obłąkanie, podpisywał swe listy imieniem Dionizos”. (J.B. Foster. Jr, Heirs to Dionysus. A Nietzschean Current in Literatury Modemism, Princeton 1981. s. 15).
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
S5006410 LX POLSKA TRAGEDIA W XIX WIEKU w kategoriach artystycznych nie tylko nadziei i złudzeń, tak
IMGX03 (2) LVIII MONTESKIUSZ O RZYMIE i Gibbon. Dzieło Monteskiusza Uwagi nad przyczynami wielkości
Złudzenie Ponza Zwane jest także czasem złudzeniem torów kolejowych, a opublikował je włoski psychol
Obraz4 1 1 101 Oblicza kultury intelektualnej tu lub magisterium, promowanie, nadawanie katedr, a ta
DSC01824 Badanie mięśni dotyczy ich kształtu, wielkości, konsystencji, a także wzoni ich czynno
img082 (16) 82,3 władzy zależy od przyporządkowania tej władzy do jej przedmiotu, wobec czego intele
IMG00821 20111119 1724 Q„ = k SNQ [m3 - s"’] gdzie:k — parametr zależny od typu zlewni i wielko
img130 130 jak i znaku. Tak zmienną wielkość wygodnie jest wierzyć za pomocą Jej wartości
img279 wielkości, ale ponadto jej kolumny (wiersze) są niemal współliniowe, a zatem macierz C jest n
więcej podobnych podstron