tomI (278)

280 Podstawy fizjoterapii

Ważniejsze nieprawidłowości, ujawnione przy pomocy tych pomiarów, to różnego rodzaju skrócenia kości kończyny dolnej oraz niektóre zmiany dotyczące stawów (np. zwichnięcia czy oddalenia powierzchni stawowych od siebie), znajdujące swe odzwierciedlenie w różnicy długości względnych przy braku takiej różnicy przy pomiarach długości bezwzględnych. Trzeba bowiem pamiętać, źe Le pierwsze długości mierzymy zawsze względem punktu pomiarowego znajdującego się poza mierzonym odcinkiem ciała (względem punktu umiejscowionego np. na sąsiednim odcinku), wobec czego pomiar obejmuje zawsze przynajmniej jeden staw. Pomiary obwodów z kolei informują przede wszystkim o stanie stawów i mięśni (np. obrzęki, zaniki i ich rozkład).

Dynamiczne badanie miejscowe

Dynamiczne badanie miejscowe obejmuje ocenę ruchów czynnych i biernych oraz ocenę stanu mięśni poszczególnych odcinków ciała. Już oglądając pacjenta (obserwując go) podczas wykonywania różnych czynności ruchowych, np. podczas rozbierania się do badania czy do ćwiczeń, można zaobserwować, które spośród czynności sprawiają mu trudność. Ponadto można dostrzec występowanie ruchów mimowolnych czy współruchów, zaburzenia koordynacji ruchów (jak np. ataksja, dysmetria, apraksja) i inne objawy ruchowe. Dotykiem natomiast można wyczuć ewentualne tarcia, chrzęsty czy przeskakiwania w stawach. W ten sposób można również określić granicę, przy której ruch napotyka na opór, a także rodzaj tego oporu (twardy bądź miękki). Dotykiem bada się również stan mięśni, określa ich konsystencję, wyczuwa skurcz mięśni słabych oraz określa wielkość oporu, jaki mogą pokonać mięśnie silniejsze, a także oporu stawianego przez rozciągany biernie mięsień (ocena napięcia mięśniowego). Powyższe badanie uzupełnia się o ocenę zakresu ruchomości w stawach i dalsze badanie mięśni.

W pierwszym przypadku ruchomość ocenia się orientacyjnie (podczas wykonywania różnych ruchów), albo też - posługując się kątomierzem ortopedycznym (gon i o metrem) - mierzy się zakres czynnej ruchomości stawów, a w przypadku jej ograniczenia - także i biernej. Badaniem tym można znaleźć ograniczenie ruchów w stawie (zablokowanie, przykurcz) lub ich nadmiar. W przypadku ograniczenia ruchów w stawie interesuje nas pozycja w jakiej staw jest zablokowany lub kierunek, wielkość, „twardość” i rodzaj przykurczu. W tym ostatnim, dla odróżnienia przykurczów mięśniowych od torebkowych, dodatkowo dokonuje się pomiarów w pozycjach wyłączających opór niektórych mięśni (zbliżenie przyczepów).

Sytuacja taka jest możliwa w odniesieniu do mięśni „dwustawowych”, przez zmianę ułożenia w nie badanym stawie. W przypadku nadmiaru ruchów interesuje nas kierunek ruchu patologicznego, jego zakres i pozycja stawu w jakiej ruch taki się pojawia. Trzeba też pamiętać, że do określenia zaburzeń ruchomości stawów