DSCF6763

354 Osiemnastowieczny klasycyzm

syczne skłonności Milizii wywodziły się od rewolucyjnego weneckiego teoretyka Carla Lodolego (1690-1761), którego poglądy zostały utrwalone przez dwóch jego następców - hrabiego Algarottiego (1712-1764) i Andreę Memmo (1729-1793). Zainspirowany pewnymi sugestiami w pismach Perraulta i Cordemoya, Lodoli rozwinął skrajnie funkcjonalistyczne podejście do architektury, a więc siłą rzeczy odrzucał stosowanie klasycznych porządków, które pełnią zazwyczaj rolę dekoracyjną. Idea ta została podjęta w latach pięćdziesiątych przez Marca-Antoine'a Laugiera i około roku 1800, z bardziej niszczycielskim zacięciem, przez Jeana-Nicolasa-Louisa Duranda.

482 Simone Cantoni: wejście Palazzo Serbelloni (1775-1794), Mediolan

Architektoniczna scena w Mediolanie, będącym wówczas pod panowaniem austriackim, była kontrolowana przez Giuseppe Piermariniego (1734-1808), który w latach 1750-1768 pracował dla Vanvitellego w Rzymie i Casercie. Tworzył wiele w nieco jałowym neopalladiańskim stylu. Wymieńmy dla przykładu Palazzo Reale (1769-1778) czy teatr La Scala (1776-1778). Dzieła Piermariniego były krytykowane przez Milizię, któremu bardziej zapewne odpowiadałby Palazzo Serbelloni w Mediolanie, zaprojektowany w 1775 r. i wzniesiony w latach 1779-1794 przez Simone Cantoniego (1739-1818). Niezwykłe trzy przęsła środkowe tego pałacu wyróżniają się wolno stojącymi jońskimi kolumnami, za którymi biegnie ciągły figuralny fryz, wprowadzający grecki akcent do kompozycji zainspirowanej paryskimi domami Franęois-Josepha Bćlangera. Uczniowie Piermariniego, Luigi Canonica (1764-1844) i Leopoldo Pol-łack (1751-1806), pracowali w żywszym stylu, łączącym elementy palladianizmu Piermariniego i ówczesnej architektury francuskiej. Pollack otoczył swe główne dzieło, Vil-la Reałe-Belgioioso (1790-1793) w Mediolanie, wyszukanym „malowniczym" ogrodem. Był to jeden z pierwszych tego rodzaju ogrodów we Włoszech, pomijając wcześniejsze przekształcenie barokowych ogrodów przy Villa Bor-ghese w Rzymie dla księcia Marcantonia Borghese. Tutaj w latach 1782-1802 Antonio Asprucd (1723-1808) i jego syn Mario (1764-1804), z pomocą szkockiego malarza pejzaży, Jacoba More'a, dodali świątynie, sadzawki i ruiny.

Niemcy

Do roku 1806 Niemcy składały się z ponad trzystu samodzielnych terytoriów czy też księstw, które wszystkie nominalnie podlegały cesarzowi: od wieku XIV był on habsburskim władcą także austriackich księstw oraz królem Cech i Węgier. Brak jednego kulturalnego i politycznego centrum, jak Londyn czy Paryż, jest przyczyną, że dziejom niemieckiej architektury brak spójności. Zamiast tego mamy tu do czynienia z całkowicie nie związanymi ze sobą budowlami zamawianymi przez poszczególnych mecenasów, często projektowanymi przez sprowadzanych z Francji architektów i nie mającymi niemal żadnych naśladownictw.

środkowe i południowe Niemcy aż do połowy XVIII w. i później były zdominowane przez sztukę braci Asamów, Balthasara Neumanna, johanna Fischera von Erlach i Domi-nikusa Zimmermanna, którzy doprowadzili do wspaniałego późnego rozkwitu barokowego stylu długo po tym, jak został on zarzucony w innych częściach Europy. Klasyczne