'OicoLci \Gfk<X4X 4iXaJła. fiię Z 2 Ufćfl/l >
które oddzielają materiał genetyczny od cytoplazmy. BlonS wcWhętnaia otoczki jest gładka, a na powierzchni zewnętrznej £,j|dują się rybosomy i błona ta przechodzi w
! błonę siateczki śródplazmatycznej szorstki 1 Otoczka jądrowa poprzebijana jest licznymi otworami zwanymi porami, przez które odbywa się wymiana różnych substancji z cytoplazmą. Wnętrze jądra wypełnia kar’o1imfa. Tworzy ona płynne środowisko, w którym zanurzona jest chromatyna. Kari^limfa ma charakter białkowy. Chromatyna stanowi niezwykle skomplikowaną plątaninę cienkich i długich nicij^lch głównym składnikiem jest DNA nawinięty na specjalne białka zwane histonami. W jarze występują też RNA. W jądzre znajdują się ponadto owalne, nieobłonione twory zwane jąderkami. Są one zbudowane z DNA, białka oraz RNA- W jąderku ma miejsce synteza rRNA (rybosomalnego RNA- budującego rybosomy)- DNA zawiera informację o kolejności aminokwasów w białkach. Ponieważ większość procesów zachodzących w komórce odbywa się z udziałem białek, dlatego informacja zawarta w DNA jest odpowiedzialna pośrednio za te procesy.
d) mitochondrium — organella mające postać kulistą, pałeczkowatą lub nitkowatą. Otoczone są dwiema błonami białkowo —-lipidowymi. Błona zewnętrzna jest gładka i pozbawiona wypukłości. Błona wewnętrzna tworzy wpuklenia tzw. grzebienie mitochondrialne. środku mitochondriuih znajduje się koloidalna matrix (macierz) mitochondrialna. W jej skład wchodzą m.in. enzymy, DNA oraz rybosomy. Dzięki temu mitochondria syntetyzują niektóre swoje 'białka. Mitochondria dostarczają komórce energii zmagazynowanej w ATP.
e) rybosomy — są to niewielkie (rzędu nm) struktury, zbudowane z białek oraz rRNA. Rybosom składa się z dwóch podjednostek mniejszej i większej. Rybosomy występują w cytoplazmie, część z nich przyłącza się do siateczki śródplazmatycznej. Rybosomy są miejscem biosyntezy białka.
f) Iśiateczka śródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne = ER1 — struktura o charakterze błoniastym, mająca postać zespołu cystern, kanalików, banieczek lub pęcherzyków' łączących się ze sobą ograniczonych błoną białkowo — lipidową. Istnienie takiego systemu drobnych przestrzeni na terenie cytoplazmy nazywane jest przedziałowością i umożliwia równoczesny przebieg w najbliższym sąsiedztwie bardzo różnych reakcji. Z niektórymi błonami łączą się rybosomy — odgrywając role w syntezie
• białka. Ta część siateczki nosi nazwę szorstkiej. Druga forma siateczki pozbawiona rybosomów nosi nazwę gładkiej. Obie formy pozostają ze sobą w kontakcie. Siateczka szorstka uczestniczy w syntezie białek, natomiast gładka bierze udział w syntezie lipidów. V
g) aparat Golgicgo (AGI — składa się z niewielkich, mocno spłaszczonych pęcherzyków i cystern. Zadaniem tego organellum jest przebudowa (modyfikacja), pakowanie i
I przekazywanie zagęszczonych substancji poza komórkę oraz w obrębie komórki. AG są liczne w komórkach wydzielniczych — produkujących liczne związki przeznaczone na eksport np. komórki wydzielnicze trzustki.
h) lizosomy — to niewielkie, kuliste pęcherzyki, otoczone pojedynczą błoną, w których obecne są białka enzymatyczne odpowiedzialne za procesy rozkładu. Enzymy te powstają na terenie ER. Lizosomy mogą pełnić w komórce funkcje trawienne lub degradować zbędne produkty metabolizmu (produkty odpadowe).