1'o/Joiii «kl>łwlołd ucznia:
I 2 3 4 5
a) -----
b) Aktywny ------------- Pa«ywhy
Odmianą skali cyfrowej, odwołującej się nic do jednej cechy, lec/ do zespołu cech. jest wprowadzony przez CE. Osgoodn [1957] i jego współpracowników tzw. dyfcrencjał semantyczny. Jest to rodzaj skali szacunkowej, umożliwiającej dokonanie pomiaru przez respondentów pewnych obiektów łub zjawisk i dokonaniu przez nich wyboru na skali dwubiegunowej, opisanej przymiotnikiem na każdym skrajnym biegunie, danej cechy. Badania te odnoszą się do przeciwstawnych określeń danej właściwości, którą dana osoba (przedmiot) posiada, np. dobry zły, wielki mały. silny słaby, aktywny -bierny, szybki wolny. ilp. l iczba ustalanych stopni na tak określonych skalach nic powinna być zbyt duża, gdyż może to utrudnić badanemu udzielenie poprawnej odpowiedzi. Najczęściej jest to skala sicdmioslopniowa. Zadaniem respondenta, jest umiejscowienie na danej skali, zgodnie z własnym przekonaniem. natężenia tej właściwości lub cechy, która go interesuje. lak np. dla Oznaczenia postawy nauczycieli wobec uczniów, można przeciwstawić sobie różne skale przymiotnikowe, których stopień nasilenia będzie uzależniony od klokonancj przez uczniów oceny w skali 7 stopniowej.
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 Nicrolcnncvina | |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 | ||
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
‘ Usteuliwa | |
l/nrzdma 7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 | |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 | ||
SfHłlce/na -— |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
— Aspołeczna |
W każdym wierszu arkusza ocen. respondent powinien wskazać, jakie są jego odczucia dotyczące tolcmncyjności i nietolcrancyjności nauczycieli, aktywności i bierności, stanowczości i ustępliwości nauczycieli, itd.
Skala przymiotnikowa jest odmianą skali liczbowej. Stopnie nasilenia danej cechy, wyrażone są w sposób słowny za pomocą określonych przymiotników. np.: bardzo dobry, często, nigdy, słaby, wysoki, aktywny, szybki, ilp. a nic
pomocą liczb. Ten rodzaj skali można stosować do oceny różnych form zachowań dzieci czy młodzieży jak i ich aktywności szkolnej czy społecznej. Najprostszymi są skale dwustopniowe, zwane skalami alternatywnymi. Zawierają one twierdzenia przeciwstawne. Np. dla zbadania postaw nauczycieli może wykorzystać skalę dwustopniową: „pozytywna" „negatywna", a do określenia poziomu uspołecznienia uczniów w szkole, można zastosować skalę 3 lub 5 stopniową, np.: „bardzo duży duży przeciętny niski bardzo niski" Ilość stopni na skali może być różna, co uzależnione będzie od celu badań, ich dokładności jak i badanego zjawiska. Przykładowymi skalami mogą być:
1. Skale 2 stopniowe: dobry - zły;
2. Skale 3 stopniowe: wysoki średni - niski;
3. Skale 5 stopniowe: bardzo często często średnio - rzadko nigdy,
4. Skale 7 stopniowe: zawsze bardzo często - często - czasami - rzadko -
bardzo rzadko nigdy;
Zazwyczaj w badaniach pedagogicznych stosuje się skale 3 lub 5 stopniowe. Większą ilość stopni na skali. np. 7 czy 9 należy stosować wówczas, gdy badana cecha jest bardzo zło/ona i wewnętrznie zróżnicowana, lub gdy zamierzamy wszechstronnie opisać i zinterpretować badany fakt. proces czy zjawisko. Przy konstruowaniu skali należy przyjąć zasadę nieparzystej ilości stopni (3. 5. 7, itd.). Wówczas szacowanie danej cechy staje się łatwiejsze niż przy stosowaniu parzystej ilości stopni (2. 4, 6, itd.).
Przymiotnikowe skale odnoszą się nierzadko do częstości wykonywania określonych czynności, np. udzielania pomocy jednych uczniów dobrych uczniom słabym, albo szybkości wykonania pewnych zadań lub podejmowania pewnych decyzji. Oto przykłady takich skal
Pomaga innym
Zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy
1_!_1_I_I '
S/ylłkość podejmowania dccy/ji T I I
Bardzo szybko Średnio Bardzo wolno
W badaniach pedagogicznych często stosuje się skalę opracowaną przez R. Ukerta. Forma pytań zaproponowanych przez Likerta jest najpowszechniej używana w badaniach kwestionariuszowych. Zawiera ona następujące kategorie odpowiedzi:
a) Zdecydowanie nic zgadzam się;
b) Nic zgadzam się;
c) Częściowo zgadzam się;
d) Zgadzam się;
c) Zdecydowanie zgadzam się
133