Scan 090220 0051

114

Było to mądre postępowanie.

Ogólne sprawy kraju zajmują tylko polityków. Gi zaś jedynie z rzadka spotykają się, po czym wkrótce tracą się z oczu. Nie powstają więc między nimi żadne trwałe więzy. Natomiast kiedy chodzi o załatwienie^ (^wewnętrznych spraw jakiejś gminy, ludzie pozostają ze sobą w ciągłym j kontakcie i są niejako zmuszeni do tego, by znać się i sobie sprzyjać.—J

Człowieka trudno jest zainteresować losem całego państwa, gdyż nie dostrzega on wpływu, jaki los państwa może wywrzeć na jego własne życie. Kiedy jednak zechcemy przeprowadzić obok jego domu publiczną drogę, od razu dostrzeże związek istniejący między tą drobną sprawą publiczną a jego najżywotniejszymi sprawami prywatnymi i sam zrozumie ścisłą zależność interesu osobistego od interesu społecznego.

Obywateli można więc raczej wtedy zainteresować dobrem publicz-' nym i wywołać u nich zrozumienie dla współdziałania, kiedy się im ,

| powierzy administrowanie drobnymi sprawami, niż kiedy się ich powoła^-1 \ do rządzenia całym państwem.

Laski społeczeństwa można sobie zjednać za pomocą jednego efektownego posunięcia, ale po to, by zdobyć miłość i szacunek otoczenia, trzeba wielu drobnych i nie przynoszących rozgłosu przysług, stałej życzliwości i dobrze ugruntowanej reputacji człowieka bezinteresownego.

Lokalne swobody, które sprawiają, że większość obywateli ceni sobie życzliwość sąsiadów, zbliżają więc ludzi do siebie i wbrew instynktom, jakie zwykły ich dzielić, zmuszają do wzajemnej pomocy.

W Stanach Zjednoczonych najzamożniejsi obywatele bardzo dbają j o to, by się nie izolować od ludu. Przeciwnie, starają się być jak najbliżej, wsłuchują się w jego poglądy i starają się stykać się z nim na co dzień. Wiedzą, że w demokracjach bogaci zawsze potrzebują biednych i że w czasach demokratycznych można zyskać sympatię biednego raczej manierami niż dobrodziejstwami. Sam rozmiar dobrodziejstw uwidaczniający różnicę możliwości powoduje tajemną irytację osób, które z nich korzystają. Ale prostota manier posiada prawie nieodparty urok: ich poufałość pociąga, a nawet gruboskórność nie zawsze odpycha.

Owa prawda nie zawsze dociera natychmiast do świadomości bogatych. Zazwyczaj opierają się jej, dopóki trwa demokratyczna rewolucja, a nawet kiedy się już dokona, nie od razu ją przyjmują. Chętnie zgadzają się świadczyć dobro ludowi, lecz pragną nadal trzymać go na dystans. Uważają, że to wystarczy: mylą się. Zniszczyliby się sami, nie zyskując

^ :>v.    ~-c>Y>    ^<    •    J***^*^

-    Vi

sympatii ludzi żyjących wokół nich. Ci zaś nie żądają od nich ofiary z ich pieniędzy. Żądają ofiary z ich pychy.

^ Można by rzec. że w Stanach Zjednoczonych wszyscy trudzą się nad wynalezieniem sposobów pozwalających powiększyć bogactwo i zaspokoić potrzeby społeczeństwa. Najświatlejsi mieszkańcy każdego okręgu nieustannie wykorzystują swoją wiedzę dla odkrywania nowych sekretów zdolnych pomnożyć wspólną pomyślność. A gdy już odkryją/ niektóre z nich, śpieszą oddać je masom.

V/ Gdy przyglądamy się z bliska wadom i słabościom, jakie często są w Ameryce udziałem rządzących, dziwimy się rosnącą pomyślnością ludu. i nie mamy racji. Demokracja amerykańska rozwija się pomyślnie nie dzięki obieralnym funkcjonariuszom, ale dlatego, że funkcjonariusze są obieralni.

Nie mielibyśmy racji sądząc, że patriotyzm Amerykanów i gorliwość, z jaką każdy z nich chce się przyczynić do pomnożenia dobrobytu swych współziomków, nic są prawdziwe. Mimo że w Stanach Zjednoczonych, podobnie jak gdzie indziej, większością działań ludzkich kieruje interes prywatny, nie o wszystkich jednak decyduje.

Muszę wyznać, że często widziałem, jak Amerykanie dokonują wielkich i prawdziwych ofiar na rzecz spraw publicznych i mnóstwo razy zauważyłem, że prawie nigdy nic omieszkali służyć sobie wzajemnie niezawodną pomocą w potrzebie.

Wolne instytucje, jakie posiadają mieszkańcy Stanów Zjednoczo-nych^raz prawa politycznej zTttSryeFtSBą takwielki użytek, nieustannie. i to na mnóstwo sposobów, przypominają każdemu obywatelowi, że 'żyje.w społeczeństwie. Przy każdej okazji naprowadzają go na myśl. ze zarówno obowiązkiem, jak i interesem ludzi jest być pożytecznym dla bliźnich. A ponieważ nie widzi on żadnego specjalnego powodu, by ich nienawidzić, bo nigdy nie jest ani ich niewolnikiem, ani panem, jego serce bez trudu skłania się ku życzliwości. Interesem powszechnym początkowo zajmujemy się z konieczności, potem z wyboru: to, co było wyrachowaniem, wchodzi w krew. I dzięki temu, że pracujemy dla dobra współobywateli, nabieramy na koniec nawyku i chęci, by im służyć.

Wielu ludzi we Francji uważa równość ludzkich kondycji za pierwsze nieszczęście, a wolność polityczną za drugie. Kiedy muszą znosić pierwszą, pragną przynajmniej uciec od drugiej. Ja zaś mówię, że na różne rodzaje zła, jakie może nieść ze sobą równość, istnieje tylko jedno skuteczne lekarstwo: jest nim wolność polityczna.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Scan 090220 0051 114 Było to mądre postępowanie. Ogólne sprawy kraju zajmują tylko polityków. Ci zaś
Baju1 BAJU BAJ Rytm: SAMBA Tempo: J =114 1. Było to na mój wzrok chyba w maju, pachniał bez wzdłuż i
Scan 090220 0024 242 obywatelskiego wydaje mi się nieodłączny dziś od posiadania praw politycznych i
IMGh21 (3) Ttl To: +48503159247 Text: Tu nie chodzi o restauracje tylko o politykę Time: 2014-06-141
Scan 090220 0015 224 Nie można więc porównywać finansów krajów o tak różnym położeniu. Badając zatem
Scan 090220 0035 a 4 Dotyczy to w szczególnym stopniu państw demokratycznych w rodzaju republik amer
Scan 090220 0002 58 Dwie przeszkody, jedna zewnętrzna, druga zaś wewnętrzna, opóźniały jej postępy.
Scan 090220 0005 204 z ludźmi, którzy stali na czele państwa przed pięćdziesięciu laty. Wynika to ni
Scan 090220 0007 209 Wątpię przede wszystkim w to, by jakiś szczególny ubiór wzbudza! ; w ludziach p
Scan 090220 0022 To samo powiedziałbym o urzędnikach publicznych. Z łatwością dostrzegamy że demokra
Scan 090220 0039 n___ uogólnili i wydobyli na światło dzienne metodę filozoficzna, za pomocą której
Scan 090220 0063 324 Powstające dzisiaj stowarzyszenia to nowe organizmy, których uprawnień nie uświ
IMAG0334 PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO 245 ści, by robić wszystko w taki sposób, w jaki za

więcej podobnych podstron