322 _ _InUfprtuck Hltgłi
uproszczone — to znaczy pozbawione rytmicznej artykulacji w obrębie konturów: proces, którego końcowy rezultat należy widzieć w płaskorzeźbach konstanty ńskich. a pośrednie dalsze etapy zobaczymy na dwóch następnych sarkofagach" łC.
SARKOFAG X POMYWANIEM NA DZIKA KALEDONSKIKCO W PAŁACU KONSrRWATOBOW W RZYMIE
„Sprawą najważniejszą jest tutaj fakt, że teraz wszystkie głowy wyodrębniają się z tła i w ten sposób każda postać zdaje się być otoczone wolną przestrzenią. By jednak o ile możności ukryć istnienie tego zla koniecznego (to jest właśnie wolnej przestrzeni) zostaje ona zredukowana do miary najmniejszej, tyle tylko, by postacie zdawały się być zamknięte w przestrzeni kubicznej. Równocześnie została stworzona jakby czworoboczna nisza o możliwie najmniejszej głębokości, to znaczy bardzo zbliżona do płaszczyzny: tyle tylko, by pokazać postacie w wyizolowanej głębokości. ale z drugiej strony tak wątła, by nie mogła wystąpić myśl o wycinku nieskończonej, wolnej przestrzeni|...J” M
KRÓTSZA STRONA SARKOFAGU MUZ Z VII_LA MATTEł W RZYMIE
„Charakterystyczną cechą tego typu sarkofagu, często występującego także u chrześcijan, jest wprowadzenie nie półkolumn. ale pełnych kolumn wzdłuż ścian. Postacie rozdziela się pomiędzy te kolumny(...J Tu usunięto Już właściwie Jakiekolwiek tło Smukłe postacie są płasko traktowane, a na krawędziach głęboko podcięte, zwrócone do siebie w przemiennym stosunku, tak że cieleśnie i duchowo grożą rozsadzeniem przyznanego im inter-kolumnium. Kolumny występują w pełnej krągłości, są kanelu-rowane spiralnie i związane łukarai, ba! łukami podkowiastymi. w miejsce płaskich teł intcrkolumniów występują przestrzennie wklęsłe nisze, a nadto tło każdej niszy wokół głowy postaci uzyskuje formę muszlowąf...] Identyczność póinoantyczncgo rozwią-
* Ibid., i. IłŁ *» Ibid., s. MŁ
24. Sarkofag muz.Vi!ia Mattel. Rzym 25. Baza Deoennaliów. Forum Romanum. Rzym