DSC00675

270

Ks. Bogusław Nadolski TChr

Jest to oczywiście niepełna próba analizowania liturgii od strony zasad komunikacji, która nabiera współcześnie coraz większego znaczenia. Należy się spodziewać dalszego ciągu tej refleksji. W wypowiedzi benedyktyna z Maria Laach przebija troska o kształt liturgii w społecznościach post modemy, a co się z tym łączy, innej mentalności uczestników liturgii i ich pragnienia doświadczenia Boga w liturgii. Problematyka ta coraz częściej pojawia się w literaturze przedmiotu.

2. Początki nauki o liturgii

Sięgnijmy do początków kształtowania się nauki o liturgii, co rzuci pewne światło na rozumienie zadań liturgiki.

Po raz pierwszy słowa liturgika użył Grzegorz Cassander (1513-1566): Liturgica, de ritu et ordinatione Dominicae coenae celebrandae, Kolonia 1558. Oświecenie podjęło teoretyczną refleksję nad liturgią. Praktyczną teologię zakwalifikowało jako samodzielną dyscyplinę naukową i w ramy tej dyscypliny włączono liturgikę [zob. Franz Xaver Schmid, Grundrifi der Liturgik, Passau 1836; J. M. Sailer (1800-1871), uczeń F. X. Sćhnuda, Liturgik der christkatholische Religion, 1-3 tomy, Passau 1832/1833; 1840/1842]. Wprawdzie Schmid uznał liturgikę za samodzielną dyscyplinę, dopiero jednak działalność naukowa R. Guardiniego sprawiła, że liturgikę uznano za samodzielną dyscyplinę naukową.

W języku niemieckim używa się terminu Liturgiewissenschaft (Wissen-schaft — nauka) — użył go R. Guardini (1888-1968) łącznie z Leo Cuniber-tem Mohlbergiem i Odonem Caselem. Oba terminy (Liturgik i Liturgiewissenschaft) są używane, chociaż np. Guardini łączy z wyrażeniem Liturgik elementy bardziej praktyczne - „teoria kształtowania liturgii”, natomiast z drugim terminem wiąże naukowe badania, poszukiwania. Niekiedy liturgikę pojmuje się jako dyscyplinę naukową, natomiast Liturgiewissenschaft jako badania historyczne, np. W. Jannasch, Liturgik., RGGIV, (1960), 419; L. Fendt, Einfiihrung in die Liturgiewissenschaft, Berlin 1958, 13. Inni (H. Reifenberg, Fundamentalliturgik /, Klostemeuburg 1978) woli używać rozróżnienia: Liturgiewissenschaft w sensie ścisłej nauki oraz Liturgiekunde - w znaczeniu bardziej informatywnym i receptywnym. Zaznacza się tendencja używania tych terminów jako synonimów.

Używa się także innego terminu: Gottesdienst - por. tytuł podręcznika liturgiki: Gottesdienst der Kirche. Handbuch der Liturgiewissenschaft -wydawanego pod kierunkiem B. Meyera (zm. 2002). Termin akceptują