Ł
1. Kamień z Rosetty
tłumaczy fakt, że pismo staroperskie było na wpół alfabetyczne i liczyło około 40 znaków (ponadto staroperski był językiem indoeuropejskim), system nowoelamicki zaś — pismem półsylabicznym. Tymczasem pismo babilońskie stanowiło system „przejściowy” o z górą 640 znakach, a pismo sumeryjskie nastręczało dodatkową trudność, ponieważ sumeryjski był
3=— lT? |
fil ST K- |
<< \2«7? << |
fi? K~ K? 77 |
ft-i | |
al~ |
H fs |
ą m y<- r<? |
77 y<- v «n << m | ||
K |
?<T vl K* vT? |
-< m \5«lł |
« m K- K¥ ?f |
?<r ^ | |
<K K~ <fT ; |
-< m -fi? V n |
vf << cH fil ff |
<K Kr | ||
w |
fl <n f f |
v° <-< «Jf m |
•W : |
:< y? << y<- a |
<K |
Lii: |
*>1*7? -M |
-Tv? ^ £??? ?T- 27 |
►w |
m <7 <f? £< |
<ti << |
16. Inskrypcja Dariusza. _ Transkrypcja: 1. Darayavau5 2. xSayat>iya 3. vazrka
4. xśayai'>iya 5: xśaya&iyanam 6. xśayaOiya 7. dahyu.nam 8. Viśtaspahya 9. puęa. 10. Haxamaniśiya 11. hya 12. imam 13. taJaram 14. akunauś. Przekład: Dariusz, wielki Król, Król Królów, Król krajów, syn Plystaspesa, Achemenlda, który zbudował
ten pałac
językiem zupełnie nieznanym. W rzeczywistości nie znano nawet nazwy Sumer i w całej literaturze starożytnej nie było wyraźnego śladu istnienia Sumerów i języka sumeryjskiego. Niemniej jednak uczonym angielskim, francuskim, niemieckim, duńskim i irlandzkim, ściśle z sobą współpracującym, powiodła się niezwykła sztuka: zdołali odczytać różne pisma i rozszyfrować rozmaite języki. Podwaliny pod odczytanie nieznanych pism położył niemiecki nauczyciel gimnazjalny G. F. Grotefend, lecz prawdziwym „ojcem” nowoczesnej sztuki odcyfrowywania jest Anglik, major Henry C. Rawlinson, który skopiował, odczytał i opublikował w 1846 roku kompletny przekład wczesnoperskiego tekstu z trójjęzycz-nej inskrypcji z góry Behistun, a w kilka lat później skutecznie próbował rozwiązać problem pisma babilońskiego. Odczytanie pism babilońskiego i asyryjskiego doprowadziło w końcu do odcyfrowania innych pism klinowych i języków, dla których ich używano.