uezycielem jest kluczowym etapem diagnozowania. Tam powinny zapaść decyzje dotyczące obowiązków i praw każdej ze stron. Dlatego też opinie powinny być przygotowane w taki sposób, aby były zrozumiale - a więc i przydatne dla ich odbiorców. Użyteczny może się tu okazać słowniczek zawierający terminy i szczegółowe wyjaśnienia, pozwalające zrozumieć opinie z poradni psychologiczno-pedagogicznych, zawarty w książce Bogdanowicz i Adryjanek (2005).
Częstość występowania dysleksji rozwojowej
Omawiane problemy dotyczą 10-15 procent populacji. Badania prowadzone w województwie gdańskim w latach 1968-1982 (na próbach reprezentatywnych dla miasta i wsi) potwierdzają te dane: dysleksję stwierdzono u 9-10 procent badanych uczniów z klas „0” i IV, zaś dysortografię u 13-16 procent Gakle-wicz, Bogdanowicz 1982; Bogdanowicz 1994).
Częstość występowania dysleksji o umiarkowanym nasileniu ocenia się na mniej więcej 10 procent, cięższe przypadki dysleksji („głębokiej dysleksji”) zaś stanowią 2-4 procent populacji (Bogdanowicz 1999). Międzynarodowe klasyfikacje medyczne (Międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych oraz Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych) podają, że około 3-4 procent dzieci ma poważne zaburzenia w uczeniu się czytania 0 specyficznym charakterze, które określa się na podstawie statystycznego kryterium dwóch odchyleń standardowych w teście czytania (ilorazu czytania) od średniej lub istotnej różnicy pomiędzy wiekiem czytania i wiekiem inteligencji. Brak jest szczegółowej charakterystyki tej postaci głębokich zaburzeń, jak również odpowiednich narzędzi umożliwiających określenie ilorazu czytania. Można zaproponować tu podstawowe kryterium rozpoznania, takie jak: zatrzymanie się na poziomie „czytania elementarnego”, czyli na poziomie klasy II, i nie-osiągnięcie poziomu „czytania zaawansowanego” lub opóźnienie o 3-4 lata w zakresie umiejętności czytania. Tak poważnym zaburzeniom czytania zwykle towarzyszą równie znaczne zaburzenia opanowania poprawnej pisowni. Inną postać tych zaburzeń cechuje istotne opóźnienie w czytaniu przy bardzo nasilonych trudnościach w pisaniu zarówno w zakresie poprawności pisowni, jak i budowania wypowiedzi, błędów stylistycznych i interpunkcyjnych (w Diagnostycznym i statystycznym podręczniku zaburzeń psychicznych określa się je jako „zaburzenia ekspresji pisania”). Oznacza to, że w każdej klasie można spotkać co najmniej jedno dziecko ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu
O częstości występowania specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu może świadczyć liczba opinii wydanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne w celu dostosowania warunków zdawania egzaminów zewnętrznych do możliwości ucznia z rozpoznaną dysleksją rozwojową.
Tab.l. Najwyższy odsetek opinii w latach 2002 i 2003 według raportu Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie (dane w proc.)
2002 |
2003 | |||
szkoła |
szkoła | |||
podstawowa |
gimnazjum |
podstawowa |
gimnazjum | |
Kraków |
27,2 |
25,1 |
24,8 |
25,6 |
powiat myślenicki |
20,2 |
22,6 |
20,9 |
24,1 |
powiat krakowski |
17,8 |
15,9 |
17,6 |
16,0 |
powiat wielicki |
17,6 |
16,3 |
16,4 |
15,8 |
Lublin |
15,4 |
13,2 |
13,4 |
15,1 |
Tab. 2. Najniższy odsetek opinii w latach 2002 i 2003 według raportu Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie (dane w proc.)
powiat |
2002 |
2003 | ||
szkoła podstawowa |
gimnazjum |
szkoła podstawowa |
gimnazjum | |
zamojski |
0,5 |
0,6 |
0,5 |
0,8 |
tomaszowski |
0,6 |
1,0 |
0,7 |
1,1 |
łukowski |
0,6 |
- |
0,5 |
- |
przemyski |
0,7 |
- |
0,4 |
. - |
niżański |
0,8 |
- |
0,7 |
- |
sanocki |
- |
- |
- |
- |
Tab. 3. Średni odsetek opinii w latach 2002 i 2003 według raportu Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie (dane w proc.)
szkoła |
średni odsetek |
średni odsetek |
w roku 2002 |
w roku 2003 | |
szkoła podstawowa |
5,25 |
5, 30 |
gimnazjum |
6,55 |
6, 46 |
31