V

9

nu a ^:

Następny zbiór bajek wierszowanych w języku polskim t wydał około r. 1576 Bartosz Paprocki p. n: „Koło Ky-I carskie, w którem rozmaite stworzenia rozmowy swe mają, rskąd człowiek może przykład wziąć, jako ma sam żyć, insze 1 uczyć i czogo się wystrzegać...“ Wydane w XVI. w. trzy razy, zachowały się tylko w 7 egzemplarzach, przedrukował i je Dr. W. Czerniak w r. 1.903.*) Ze wstępu Dr. Czermaka cytujemy o tych bajkach, co następuje: „Rozmowy przy*

\ kladne rozmaitego stworzenia¹', stanowiące główną część składową „Koła rycerskiego", są to tylko przeróbki poe*

I tyczne prozaicznych utworów łacińskich, zebranych i spopularyzowanych przez niejakiego Pergamena w XIV. w. w zbio-I rze: Dialogus creaturarum. Nie trzymał się Paprocki swego wzoru niewolniczo, przerabiał go owszem dosyć dowolnie;

| dzielił jednolite, złożone z opowieści i moralnej sentencyi I utwory „Dialogu" na parę części o osobnych tytułach (po I'właściwej bajce następują u niego zazwyczaj osobne „prze*

I strogi", „przypowieści na to" itp.); tu i ówdzie wreszcie | powprowadzał własne pomysły i przydatki. Najwięcej samo-| dzielności okazał w owych dołączonych do bajek „przestro-I gach" i „przypowieściach", które wielokrotnie stanowią jego I wyłączną własność duchową. W okolicznościowym i suty-I rycznym elemencie", jaki cechuje wszystkie prawie samo-I dzielne utwory w „Kole rycerskiem", upatruje prof. Brlick-I ner główną wartość tego dzieła. „Patryotyczim cecha daw-l niejszego piśmiennictwa polskiego", ■ są słowa prof. Briick-■ nera — „stosowanie obcych dzieł i pomysłów do wymagań i własnego społeczeństwa, wyzyskiwanie każdej pracy duchowej I w celach najbliższego pouczenia i przestrzegania nadają i tej I średniowiecznej kompilacyi w opracowaniu Paprockiego ory-F gmlnoki i znaczenia obyczajowego i historycznego/¹1 tak f np. mamy tam docinki n« Zygmunta Augusta, którego na* i żywa dojutraszkiem, na hanu Groźnego, narzekania na szlachtę, panów możnych, dorobkiewiczów, na kobiety. ~*-Nie wolno tu pominąć również Marcina Błażewskiego, y który w r. 1606 wydał„Setnik przypowieści iiciessęńych.

Jest to przekład „Stu bajek^u Verdizottiego, bajkopisarza

*) W Bibliotece piearzów poisklcli, wydanej przez Akademię

l/niiej. w Krakowie.    _lu.

•*) przedrukował go Dr. Bruchualeki w Błbl. piearzów poukieb. Kraków. Nakh Akademii Umiej. 1897.