p2190429

221 OtOtA I OYN

fdloych zmysłów oraz ich funkcji: inna więc dla wzroku I widzenia. inna dla słuchu i słyszenia, inna dla dotyku itd.

Przenikanie wrażliwości prawdziwością warnnklmi osobowego przeżycia wartości

Kiedy mowa w naszym studium o wrażliwości, to wiadomo, te nic chodzi o Mmc wrażliwość zmysłową stricto sensu, a więc o wrażliwość wzroku, słacho. dotyka itp. Chodzi takie o te różne kierunki intencjonalne łódzkiego

Sama wrażliwość nic wskazuje jednak na transcendencję osoby, na samoata-aowieośe i sprawczość. Wskazuje raczej tylko na coś. co w osobie ifitkyt się" jako w podmiocie obdarzonym potcncjalnofcią emotywną i co pod tyra względem domaga się integracji. Wszak wrażliwość etymologicznie łączy się z wrażeniem, ma z nim wspólny rdzert językowy i poniekąd znaczeni©*?. Przez wrażenie zaś rozumiemy zmysłowe odbieranie i zmysłowy obraz przed miotów. Wrażliwość w jakiś sposób uczestniczy w tej zmysłowej zdolności człowieka. Ma też charakter nade wszystko receptywny, a nie aktywny. I dlatego właśnie domaga się integracji.

Chodzi zaś w tym wypadku nic lyłko o integrację świadomościową, czyli o przenikanie poszczególnych czuć z właściwymi im treściami intencjonalnymi do świadomości, z czego wyłania się autentyczne przeżycie jakiejś wartości Csoeia bowiem czy też odczucia są skierowane intencjonalnie właśnie do wartości, jak to można było stwierdzić już w analizie czuć cielesnych, gdy został uwydatniony ich rys kwalifikatywny („czuję się dobrze" - „czaję się ile| itp.). Każde inne czucie jest również skierowane do jakiegoś faktu we własnym podmiocie lub poza jego obrębem, zawsze jednak z owym „nachyleniem ku wartości", z owym rysem kwalifikatywnym. który tak wyraźnie mc uwydatnia w odczuciach własnego ciała. Dlatego też czucia czy odczuci* stają się u człowieka szczególnym ośrodkiem krystalizującym przeżycia wartości. EmocjooaMci - tacy jak np. M. Scheler - utrzymują, że są cm jedynym źródłem kontaktu poznawczego, jaki człowiek nawiązuje z wartościami. że poza odczuciem nic ma innego autentycznego poznania war-

To również jest problem teoriopoznawczy. którego w tym tanie UU) nie podejmujemy. Pragniemy natomiast stwierdzić, te samo przeżycie •aioki gg podstawie świadomościowej integracji czuć nie wystarcza. Z awagi bowiem u transcendencję osoby w czynie konieczna jest inna jeszcze integracja -integracja, jeśli tak można się wyrazić, prawdziwa ł c i o w a. Transcendencja osoby w czynie polega na odniesienia do ptwdy. które warunkuje autentyczna wolnoM samostanowienia. I dlatego też to przeżycie wartości, które jest funkcją samej wrażliwości człowieka - a wice funkcją czuć - musi także podlegać w wymiarze osoby i czynu odnte-tieniu do prawdy. Przenikanie wrażliwości prawdziwością jest wymogiem osobowego prze-rycia wartości. Dopiero na gruncie takiego przeżycia może kształtować się autentyczne rozstrzyganie I wybór. Autentyczność wskazuje w tym wypadku na takie spełnienie wolności, które jest uwarunkowane przekonaniem, czyli dojrzałym odniesieniem do prawdy. Chodzi w danym •ypadku o prawdziwą wartość — a więc prawdę o dobru lego przedmiotu, do którego odnosi się rozstrzygnięcie czy wybór.

Takiemu rozumieniu pojęcia ^autentyczność" - rozumieniu na gruncie prawdziwości — przeciwstawia się nieraz zrozumienie tejże na gruncie iimej tylko wrażliwości. W tym ujęcia wrażliwość jako cecha ludzkich czuć byłaby ostatecznym sprawdzianem wartości oraz wyłączną podstawą ich przeżywania. Jakby świadomościowa integracja czuć oraz wartości odczuwanych aac do-puszczała już żadnej integracji prawdziwościowej, żadnej refleksji, żadocj umysłowej oceny i sądu o wartościach. W rzeczywistości jednak właśnie ta druga integracja — prawdziwościowa - ma decydujące znaczenie dla osoby i czynu. Ona też jest miarą autentycznej transcendencji osoby w czynie. Człowiek, który zdałby się w swoim odniesieniu do wartości tylko I wyłącznie na bieg swoich czuć czy odczuć, pozostawiłby siebie jakoś w kręgu tego, co w nim tylko się dzieje, a nie byłby w pełni zdolny do samostanowienia. Samostanowienie oraz związane z nim samo-panowaaie itrrtnagą a| aicraz działania w imię ^nagiej" prawdy o dobru, w imię wartości nac odczutej. Domaga się nawet nieraz działania wbrew doraźnym odczuciom.

Wrażliwość Jako szczególae bogactwo psychiki

Nic świadczy to jednak bynajmniej o jakiejś deprecjacji wrażliwości. Wrażliwość sama jest wielkim posagiem natury ludzkiej, wielkim jej bogactwem. Zdolność czucia, zdolność spontanicznego odczuwania wartości wznowi podstawę wielu talentów człowieka. Mają rację emocjonaliści. gdy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Audyt prawidłowości polega na badaniu istnienia i przestrzegania opracowanych reguł oraz ich funkcjo
Kosztorysowanie w budownictwie 93.    Rodzaje kosztorysów oraz ich funkcje dla inwest
4.    Wyrównanie wyników pomiarów geodezyjnych oraz ich funkcji 4.1.
skanuj0019 (130) wanie terenu, terminy planowanych imprez oraz ich forma stawiają przed organizatore
Image009 146 PEDAGOGIKA EMANCYPACYJNĄ czona perspektywa, którą wyznaczają struktury poznawcze osób o
Skrypt PKM 1 00062 124 , ,/32-75000    _ .d~J-^:ir=22’1 [mm]- Przyjmijmy d = 25 [mm]
Zdj?cie056 temperatura ciała może obniżać się < 36% zmniejszona ciepłota rąk i stóp oraz ich
ksiazka(021) Rys. 2-35. Podstawowe wymiary czopów korbowych 1 głównych wału korbowego oraz ich prom

więcej podobnych podstron