40281 SDC11000

imkiem) > scs. bez Ajegoie obok bez ńegoie itp. Przykłady powyższe wskazują, że spółgłoska płynna (półotwarta) nie stanowiła zapory przed spalatalizowaniem s w I i z w i pod wpływem oddzielonego /.

8) pj > pt, bj > bt, vj > vt, mj > ml, np. ps. * kup ją > scs. kuplo,, por. ros. kupl'u, poi. hipif, ps. *ljubjq ^ scs. lubią, por. ros. lublu, poi. łubie, ps. ł/ozyg 5= scs. lovl'ą, por. ros. lontu, poi. Iowie, P⁸- *P^r!j^emj^<i, *prijemjeli > scs. prijemlą, prijemtefi 'przyjmę’; ps. *zemja > scs. zemta, por. ros. zemta, poi. ziemia itp. W podanych przykładach występuje tzw. / epentetyczne, czyli wstawne (wtrącone) między spółgłoskę wargową a j, przy czym ta ostatnia zostawia zmiękczenie i znika. Dodać trzeba, że warunki do powstania l wstawnego były w całym paradygmacie niektórych rzeczowników r.ż. tematów -ja- (por. zemta, kropta, grobla, lotta) oraz czasowników koniug. III tematów -je- (por. prijemtę, prijemteH itp.), w koniug. IV l wstawne mogło powstać tylko w 1. ag. praes., gdyż w tej formie powstawało niezgłoskotwórcze /, por. lubię,l ale lubili i t d., bez t.

Zjawisko / wstawnego po spółgłoskach wargowych przed dawnym j jest znane w szerszym zakresie językom wschodnio* i poludniowosłowiańskim, chociaż w tych drugich zostało później ograniczone tylko do języka serbochorwackiego i słoweńskiego, natomiast w bułgarskim i macedońskim zanikło. W języku polskim zachowały się przykłady / po spółgłoskach wargowych na końcu niektórych rzeczowników, por. kropla, grobla, niemowlę, gwarowe grabie (literackie grabie), oraz w nazwach miejscowych, np. Lublin, I.ubla itp. W nagłosie możemy spotkać / w czasownikach i rzeczownikach, np. pluł, pluskać, bluinił, bluszcz itp.

c. Palatalizacja grupy A’/’

Grupa kt, pochodząca bądź to z dawnej grupy kł, bądź też z gt w wyniku ubez-dźwięcznienia; przed t, ulegała zmiękczeniu pod wpływem następujących samogłosek przednich i, 4, e i rozwinęła się różnie w poszczególnych językach słowiańskich. Zmiana ta jest młodsza od poprzednio omówionych palatalizacji i przypada na końcowy już okres rozpadu języka ps.

W języku scs., bułgarskim i w związanych z nim dialektach macedońskich ps. grupa miękka k’t' przeszła w It, a więc podobnie jak grupa tj\ dzisiejszy język macedoński literacki (na terenie Jugosławii) ma k'. W języku polskim odpowiednikiem scs. ll jest c, a w rosyjskim — ć^l. A oto porównawcze zestawienie niektórych przykładów:

I Por. słowie., aa., łut. r, brut., ukr., sio. I, »ch. t.

Zogr. Mt. VII'. (TT) BbCtKO Apt>BO AOBpo HAOĄtl A06p'bl TBOpMTb, A AptBO riAOĄTjl %'wYbl TBOpHTt.j Mar. ŁK. XVI: (ł9) HAOBtKi e^Mfłt. BOTAyb^ogr. Mt.V: Ó)6AA>KtWNMUJTMI ACtyKOMb, tKO TtyCb ECTb utcODbCTBO Hekc'bCKOG,|Eogr Mt. VII: (6)Ne£ójytre cbatać/o nbęoMV||Zogr. Mt.vi: (25) AoywA BOAbunt ecT-b nmyTA u tbao 0ĄemAA|Zógr. ]. xr. po) AuiTe ah kcto ^OAnTb noujthw,, noyłKNerb