202
*03
Ib oMBUnjBkMh kulttaj vaohodniohnlartacki®j pnmte zdocydo-vnni* ciałopalny obrządek pogrzebowy. Lioznio występują ta pochówki popielnicowe• Groby są preeweluls nakryte nasypami kurhanów. Na tle zwykłych umsuterzysk wyróżniają slf wielkie mogiły kryjące wewnątrs bogato wyposażone groby układane w czworobocznych komorach zbudowany oh a drewna. Mogiły te są rozproszona w oałya dorteotu środkowego Dunajo. Występują one albo pojedynczo, albo też tworzą odrębne cmentarzyska złożone z kilku wielkich mogił aleszoząoyoh wewnątrz poohówki kolejny oh naozelaików ozy dynastów. Przykładem takiego zespołu wielki oh mogił może byó cmentarzysko w Nory oh Eos ar laka oh koło Bratysławy, gdzie w oiągu 100 - 150 lat po oho weno kolejno kilku lokalnych na-osolników plemiennych. Komory grobowe w wielkich mogiłach książęcych były budowane teohnlką zrębową. Miały one dolany o długośoi kilku metrów 1 nakryte były stropem wspartym na elupach. Spotykamy niekiedy wypadki zdobienia wewnętrznych ścian komory grobowej nabijanymi blaszkami metalowymi. Wewnątrz kamory mieściły się opalono szczątki zmarłego i bogato wyposażenie. Niektóre s grobów były osozogólnle bogato wyposażono w ceramikę, e ilość naczyń w tych grobach dochodzi do kllkn-dzioeięciz sztuk. Wydaje slf, że w obrębie kultury weobodniohalazteckiej ceramika miała znacznie większe snaozenle w obrządku pogrzebowym niż w kulturze zachodni ohalaztackieJ.
Inwentarz metalowy kultury weohodnlohzlantzoklzj nie odbiega w zasadzie od form rozpowszechnionych v całej kulturze halsztackiej • Natomiast ceramikę kultury wschodniOhalssteokleJ /tabl. XLVX/ wykazuje zneozne różnioe w stosunku do ceramiki zachodniobalsztaokieJ • Obok naczyń pospolicie reprezentowany oh w kul turzo halsztaokie J, Jak: duże naczynie wężowata o lejkowato rozchylonej krawędzi, gliniano naczynia sl talowa te, rozmaite odmiany mis, kubków ozy czerpaków, w zespołach kultury wsohodalohalsztaeklej występują bardzo oryginalno naczynia ozdobiona piastyoznio uformowanymi głowami byków, mniejszymi naozyńkaml przylepionymi aa górnej oaęlci brzuśca ozy toż łańcuchami o ogniwach wykonanych 1 gliny. Znamy tu toż naozynla na antropomorfioznyćh nóżkach. Niezwykła prezentuje się naczynie na pustej nóżoe /Nowe Koaari-aka, tabl. XLVZ, 7/, t którego brzuśca wysunięte są dwie pląs ty oznio wyaodelowzns gliniane ręce rozłożone w geśoie oranta. Naczynie to jest dodatkowo zdobione dwoma małymi naozyńkaml, umieszczonymi też na górnej ezęśol brzuśca. V kulturze wsohodalohalsztaeklej obok grafitowania rozpowszechnione było także malowanie naczyń. Naozynla przeważnie miały powierzchnię pokrytą czerwoną farbą, na której tle malowano ornament czarną farbą. Najozęśolej był to ornament geometryczny, podobało Jak w osiej kulturze halsztaokieJ• Wyróżniał się on Jednak boga-ot wora form 1 teohnlką wykonania. Spotyka się tu między innymi motyw meandra. Na niektórych naczyniach obok ornamentu geometry o snego spotykamy pojedyncze postaole lub całe sceny, na których można rozpoznać schematycznie potraktowane postacie ludzkie lub zwierzęce. Motywy mutro porno rf i c zna spotykamy nic tylko na ceramloe malowanej. Także naczynia, o grafitowanej ozy ozomionej, wyświeconej powierzohni, bywały zdobione ornamentom, w którym rozpoznać ao,żna stylizowano postaole ludzkie /Sopron w zachodnich Węgrzech, tabl. JCLVI, 1/• Ne uwagę zasługuje toż zdobienie naozyń trójkątnymi lub prostokątnymi blaszkami brązowymi nalepianymi za pornooą 1 epika żywicznego na zewnętrznej po— wierzchni naozynla /tabl. XLVX, 9/»
Nie została dotąd wyjaśniona sprawa, w jakim stopniu ludność kultury wsohodnlohalsztaoklej stanowi kontynuację populacji środkowodu-naJakiej kultury pól popielnioowybh. Po okresie szczytowego rozkwitu kultury wsohodnlohalsztaoklej, jaki miał miejsce w okresie halsztackim C, w okresie halsztackim 0 nastąpiło poważne załamania się tej kultury, w wyniku przybycia na teren Kotliny Karpackiej grup 1 odnoś— oi o kulturze scytyjskiej.
e. Kultura horakowaka
Kultura ho rek o weka /Horokov okr. Brno/ zajmowała obszar południowy oh Moraw, sięgając na półnoo w górę doliny rzeki Świtowy, na teren Morawskiego Krasu. Ludność tej kultury ekspandowała też dalej na półnoo, na tereny zajęte przez ludność kultury łużyckiej• Pojedyncze stanowiska kultury horakowskiej znamy z północnych Moraw, z okollo Ołomuńca /Naklo okr. Olomouo/. W rozwoju kultury horakowskiej wyróżnia się trzy fazy. Starsza faza obejmuje początki okresu Hallstatt C. Faza środkowa /klasyozua/ Jest datowana na Hallstatt C2 i prsejśole do Helistattu D. Natomiast słabiej dotąd rozpoznana faza młodsza ma obejmować okres halsztacki D. Ludność kultury horakowskiej zajmowała się głównie uprawą ziemi, a także hodowlą zwierząt /bydło rogate, świnie, owce i kozy, a także konie Ł drób/. Rozwinięta była metalus^ gia brązowa i żelazna. Na uwagę zasługują osiedla położone w okolicach Znój ma, który oh mieszkańcy na dużą skalę trudnili się obróbką żelaza. Poprzez tereny zajęte przez kulturę horakowską przebiegał dalekosiężny szlak komunikacyjny i handlowy ląoaąoy dorzecze środkowego Dunaju poprzez Bramę Morawską z dorzeczem Odry i wybrzeżami Bałtyku. Wzdłuż tego właśnie szlaku kultura halsztacka, a zwłaszcza wsohodnlohalsztaoka oddziaływała na plemiona kultury łużyckiej. Rozwijający się w obrębie kultury łużyckiej na Śląsku lokalny ośrodek