DSC00608 (3)

Ks. Bogusław Nadolski TChr

jan świeckich z 1999 roku pytając, czy Żydzi sprawują liturgię w swoich synagogach. Można więc w pewnym sensie przyznać rację M. Kunzle-rowi, chociaż jego hermeneutyka przestrzega przed pochopną harmonią nieba i ziemi. Problem próbuje się także naświetlić wychodząc od „nowej pieśni” śpiewanej przez zbawionych, o której mowa w Janowej Apokalipsie (Ap 5, 9). Św. Grzegorz z Nyssy zauważył, że po raz pierwszy jednogłośnie (niebo i ziemia) zabrzmi Kedusza i Sanctus, jako „hymn zwycięstwa” na końcu czasów³⁰. Wydaje się, że nie można, jak to czyni Kunzler, pesymistycznie oceniać starotestamentalnej ekonomii zbawienia w celu podkreślenia wyjątkowości działania Boga w Nowym Przymierzu, w Jezusie Chrystusie, w Jego dwubiegunowym działaniu: Wcielenie -Krzyż (w szerokim rozumieniu). Bóg mimo łamania przymierza przez ludzi kontynuuje od stworzenia swoje zaangażowanie w los człowieka.

Kardynał J. Ratzinger natomiast opierał teologię liturgii na rozumieniu kultu w Starym Przymierzu. Wyjście Izraela z Egiptu miało na uwadze nie tylko objęcie nowej ziemi, ale Służbę Bogu na pustyni (Wj 7,16). Chodzi

0 kult nie w wąskim znaczeniu. Ostatecznie szło o życie człowieka, człowieka żyjącego, który jest chwałą Boga. Życie człowieka staje się prawdziwie życiem, kiedy przyjmuje on jakąś formę kontaktu z Bogiem. Kult zmierza do tego, by umożliwić człowiekowi spojrzenie na Boga i w ten sposób dać mu takie życie, które jest uwielbieniem Boga. Dla kardynała chrześcijański kult jest uwielbieniem Boga w liturgii i życiu. Kult stanowi serce (centrum) dla prawa i etosu. Uwielbienie Boga przynosi usensowienie życia człowieka, przez zapoczątkowanie (antycypację) życia ostatecznego, a równocześnie podając „wzorce” obecnego życia³¹.

W interesującym nas zagadnieniu związków liturgii żydowskiej

1 chrześcijańskiej J. Ratzinger akcentuje silnie zburzenie świątyni jerozolimskiej, oraz synagogę. Z „gruzów” świątyni powstała liturgia chrześcijańska (nawiązanie do stwierdzenia Jezusa „zburzcie tę świątynię, a Ja ją w trzy dni odbuduję” (J 2, 19). Dla Kardynała żydowskie dziedzictwo (świątynno - synagogalne) stanowi budulec, z którego Kościół stworzył coś istotowo nowego.

Powracając do zasadniczego tematu, trzeba stwierdzić, że podejście do badań wzajemnych wpływów liturgii żydowskiej i chrześcijańskiej posiada swoją bogatą historię, niekiedy uwarunkowaną sytuacją s połećzno-połi-

* M KW2LER, Christa*. Eine Laienliturgik zur Eutfihrung in die Mv'„ru

des Gotteidienstes, Paderborn 1999, 77nn. * ^e Mysteru

££**«*<«** Grtgoriosanaphoru, MUnster 1984 ” J. RATZ.NOBR, Duch liturgii, tłum. poi.. Poznań 2002 34nn ^