Moim Przyjaciołom

■ V*;

■ ,:A>

:ŚV;-V

V-

A*

:•• . ; O. .

Wstęp

i' v*

C.    <••• _x

TK

Germanie stanowią część starej indoeuropejskiej prawspól-noty. Wedle ustaleń współczesnej nauki około 1000 r. p.n.e. zaczęli się z niej wyodrębniać jako Pragermanie, a koniec tego nieznanego w szczegółach procesu przypadł na VIII-VI w. p.n.e. Po przybyciu z nie ustalonych dotąd terenów zajęli część (?) obszarów północnej Europy (zapewne na brzegach Morza Północnego), gdzie nawiązali ożywione kontakty z jakimś ludem nie-indoeuropejskim, może ugrofińskim, co - przynajmniej według tzw. teorii substratu - zdaje się wyjaśniać stosunkowo liczne germańskie innowacj e j ęzy kowe.

> Przypuszcza się, że nazwa Germanie (lub Germanowie) jest celtyckiego pochodzenia (por. stirl. gair - „sąsiad”), ale to zaledwie hipoteza, której daleko do powszechnej akceptacji (etnikon wyprowadzano z pragermańskiego, łaciny, liguryjskiego, iliryjskie-go, wenetyjskiego, a nawet hebrajskiego). Niemniej w 98 r. n.e. Tacyt w Germanii powiadał, że nazwa Germania jest „świeżą i dopiero w nowszych czasach nadaną, ponieważ ci, którzy pierwsi przekroczyli Ren [ze wschodu na zachód] i wypędzili Galów, a dziś nazywają się Tungrami [Tungri], wówczas nazywali się Germanami”. Być może rzeczywiście jacyś celtyccy Galowie (sądząc z danych Tacyta byliby to Galowie z terenów dzisiejszej Belgii) nazwali Sąsiadami znajomy lud siedzący (do czasu!) po drugiej stronie Renu, a nazwę tę później rozciągnięto na wszystkich krewniaków owych Sąsiadów. Oczywiście sami Germanie jeszcze bar-długo tak siebie nie nazywali pozostając przy licznych nazwach plemiennych (dopiero w XII w. Niemcy zaczęli utożsamiać się z Germanami znanymi z dzieł antycznych).

# Germanie północni (skandynawscy) zajmowali początkowo tj-lko południową część obszaru nazywanego obecnie Półwy-fpęm Skandynawskim. Najbliżsi krewniacy z południa, miesz-dzisiejszej Jutlandii, tj. dobrze znani Rzymianom z lat -101 p.n.e. Cymbrowie, Teutoni i Ambronowie, a także pipóźniej wyliczani przez Tacyta w Germanii - Reudignowie,

;!||Awionowie, Anglowie, Warynowie, Eudosowie, Suardonowie Nuitonowie, utrzymywali jakieś kontakty wyłącznie z najbar-żiej wysuniętą na południe częścią wielkiego subkontynentu,

V;

S*___

<

• =• *;.»■

: .'."i

Altgermanische Religionsgeschickte Jan de Vries, Berlin 1935 Ze zbiorów Biblioteki PTPN w Poznaniu Repr. L. Berowski/Agencja Archiwum

Sztuka epoki brązu. Postacie (bo gowie?) z toporami kultowymi

»v