P1010096 (11)

60

myślowych, gdyż należy do gatunków nieodpornych (tab. 10). Stawiana jest na jednym z pierwszych miejsc pod względem wrażliwości na zanieczyszczenia przemysłowe (mieszanina SO2, NO_x, CO i pyłów) (Greszta 1987, Zasady hodowli lasu 1988).

Pochodzenia jodły różnią się jednak pod względem reakcji na SO2. Badania Larsena (1988) wykazały bowiem, że jodły z południa Jugosławii i Włoch szyb. ciej odzyskiwały zdolność asymilacji po okresowej fumigacji SO2 niż prowe. niencje z Europy środkowej i północno-wschodniej.

3. Wzrost i produkcyjność

Jest to gatunek z natury wolno rosnący. W pierwszych latach życia szybciej przyrasta w słabym ocienieniu niż przy pełnym świetle. Cecha ta wyróżnia jodłę spośród innych gatunków drzew (porównaj poniższe zestawienie). W wieku 10--15 lat jest najwolniej przyrastającym gatunkiem (por. też tab. 11).

Średnia wysokość (w cm) jodełek wzrastających w szkółce przedstawia się następująco (Śvidenko 1980):

Autorzy	wiek (lata)
	1	2	3	4	5	6	7Ó3	8	9
Flury	4	7	9	14	19	30	36	42	70
[Dengler	3	5	7	11	15	23	29	33	55

W lasach karpackich rosnąc pod osłoną osiąga w wieku 17—23 lat i 22-31 lat średnią wysokość odpowiednio: 0,50 m i 1,30 m (Gazda 1988). Silnie ocie- g* niona, do wysokości 1-5 m dorasta w wieku kilkudziesięciu lat. Stopniowo uwal-niana wzmaga przyrost. Kulminacja bieżącego przyrostu wysokoścfpastępuje i wieku 35-40 lat (żyzne siedliska) lub 50-55 lat (uboższe_;siedliska) (Szymkie- -V wicz 1971), a według Leibundguta (1972) między 30 a 70 rokiem. Przy silnym ocienieniu w młodości (np. las przerębowy) możliwe jest przesunięcie kulminacji || przyrostu o kilkadziesiąt lat.

Omawiany gatunek w ujęciu Backmana Blanckmeistra reprezentuje czasowo- M przestrzenny typ organizmu, który charakteryzuje się normalnie bardzo wolnym £ wzrostem w okresie młodości i późno osiąga kulminację przyrostu wysokości _: Krzywa przyrostu jodły po osiągnięciu dojrzałości wolno obniża jjię (Blanc-kmeister 1956).

W lasach przerębowych w Polsce jodła osiąga wysokość około 44-46 m, * ; Szwajcarii ponad 52 m i wiek około 220-250 lat. W lasach pierwotnych dorasta ’ / do wysokości 40-60 m i grubości (pierśnica) 150-200 cm, dożywadwicku 400--500, a wyjątkowo 800 lat (Korpel, Vin§ 1965).

i W lasach gospodarczych wykazuje, mimo wolnego wzrostu, bardzo wysoką zasobność. W wieku 100 lat wybrane cechy taksacyjne drzewostanów jodłowych (Według Schwappacha) kształtują się następująco (Szymkiewicz 1971):

Sgiłonitacja	Wysokość	Liczba drzew w drzewostanie głównym	Miąższość grubizny drzewostanu głównego	Sumaryczna produkcja grubizny i drobnicy	Bieżący przyrost roczny grubizny
	(m)	(sztTha)	(m3/ha)	(m3/ha)	(m3/ha)
r i	31,8	485	965	1752	12,4
|m	23,5	780	618	1135	10,0
■	15,2	1500	332	594	8,2

^Wieloletnie badania wykazały, że przy uprawie jodły należy liczyć się z genetycznie uwarunkowanym zróżnicowaniem tempa wzrostu sadzonek różnego f#||jjfehodzenia. W przypadku pochodzeń z terytorium Polski szczególną tendencję do wolnego wzrostu w młodości wydaje się mieć jodła sudecka (ryc. 14).

W odniesieniu do jodły z Karpat sytuacja jest bardziej zróżnicowana, chociaż zajmuje ona — podobnie jak jodła z Gór Świętokrzyskich — przeważnie przeciętną pozycję. W kilku przypadkach, zarówno w doświadczeniach krajowych, jak i ^zagranicznych, jodła karpacka zajmuje pozycje czołowe (jodła ze Starego Sącza na niektórych powierzchniach w Wielkiej Brytanii) nawet obok słynnych i^P^hodzeń kalabryjskich. Również w ramach pochodzeń karpackich obserwuje się węmłodości zróżnicowanie tempa wzrostu; należą do nich jodły ze środkowej

a^^Hpódniej części łańcucha Karpat, co wiąże się prawdopodobnie z historią ^nWki po lodowcowej omawianego gatunku (Gunia 1986). ^Kjróżnicowanie szybkości wzrostu decyduje także o zasobności drzewostanu. Z analizy duńskich badań proweniencyjnych (Larsen 1981) nad jodłą wynika, że największą zasobność w wieku 44 lat wykazały jodły z południowej i południowo-wschodniej części zasięgu (Catanzaro w Kalabrii — 695 m³/ha; Perister y ^ffiiina z Jugosławii — 551 m³/ha; Lapus z Karpat rumuńskich — 535 m³/ha). Jodły z Europy środkowej wykazały w tym wieku zasobność dwukrotnie mniej

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
21 11 09 1. MASAŻ SEGMENTARNY Należy do grupy matmy wykonywanych na sucho rękami masażysty Jest masa
gatunków nowych dla fauny Polski. Po rewizji oznaczenia okazu stwierdzono, że osobnik ten nie należy
P1010084 Królik holenderski Królik holenderski należy do ras małych królików Królik holenderski (H)
skanuj0043 (60) 4.7. Krajobrazowe i regionalne podejście do ochrony przyrody 133 poznanie opiera się
IMG81 (3) 60 60 Rysunek 5.5 Cylindry chwytne do odłowu turkucia podjadka (A), i ich roflineu ozenie
page0848 840Sosna żółtawo-czerwonawe drewno sosnowe, należy do tak zwanych drzew miękkich, ale jest
Czerniak należy do stosunkowo rzadko występujących nowotworów, ale zachorowalność na niego wzrasta w
Metoda syntetyczna zwana inaczej metodą całościową należy do grupy metod nauczania ruchu. Polega ona
1. WSTĘP Wśród krajów europejskich Polska należy do grupy krajów ubogich w zasoby w odne. W przelicz
DSC00225 74, Prób* Benedicta Z*»*d« Próba Benedicta należy do najbardziej swoistych i czułych prób m
Podnóżek Nie należy do obowiązkowego i standartowego wyposażenia stanowiska pracy. Jest stosowanym w
psycho6 bmp 29. Jedna /. wymienionych cech osobowości nie należy do typow ego zespołu obejmującego p
89380 IMG 34 60 (’*fW /, rotdtini IX do ich zatrzymania; i nic zważyli, jak jest niepodobna, aby się

więcej podobnych podstron