48981 P1190054 (2)
jest znana szeroko w świecie legenda o Feniksie, nieśmiertelnym ptaku, odradzającym się z własnych popiołów •».
Jest rzeczą interesującą, że aczkolwiek trudno byłoby znaleźć zwierzę, które by w jakiejś religii nie było przedmiotem czci boskiej, to jednak niektóre spośród zwierząt były szczególnie uprzywilejowane. Przyczyny tego uprzywilejowania były nader rozmaite; mogła to być siła i wielkość ubóstwianych zwierząt (choć czczono także całkiem małe zwierzątka, jak pająki czy pszczoły2#), ich tajemniczy tryb życia (np. płazów czy gadów), bądź też wreszcie inne ich cechy. Szeroko rozpowszechniony był kult byka21 i węża; ubóstwiano również ptaki, ryby czy nawet koty 22 i ba-rany.
Przejdźmy teraz do bogów człekokształtnych. I tu zauważymy wiele wyobrażeń, które mogą razić poczu-
is zob. hasto Phoenix w: Dłe Religton In Ceschlchte und Gcoenwort (RGG), TUblngen 1961, wyd. 3, szp. 337—8 (tamże dalsza bibliografia).
M Jeszcze dziś w Języku ludowym mówi się o tym. Ze pszczoła nie „zdycha" tak jak Inne zwierzęta, lecz „umiera". BliZej na temat wierzeń o pszczole zob. np. J. St. Bystroń: Studia nad zwyczajami ludowymi. 3. Pszczoła w pojęciach 1 zwyczajach ludu, „Roczniki Wydziału Historyczno-Filologicznego”, t. IX, s. 24—39. Fundamentalni) pracę o pszczole jest studium Hildy W. Hansome: The Sacred Bee, London 1937.
n Byk był na dawnym Bliskim Wschodzie symbolem siły męskiej 1 rozrodczości (Numeri XXIII, 22 i XXIV, 8), w związku z czym wielu bogów I wielkich królów nazywano „bykami", jak np. babilońskiego Sina, Marduka, zachodnlosemickiego Ela. Jahwe był takie nazywany „bykiem" (Genesis XLIX, 24, Izajasz I, 24, Psalm CXXXU). Aczkolwiek w tekstach przekładów Biblii słowo to tłumaczy się Jako „potężny", to Jadnak nawet katolicki Blbeł-Leilcon H. Haaga, Zurych I9M, a. 1337, każe tłumaczyć je jako „byk". BliZej o kulcie byka zob. np. A. Szelągowskl: Mit o drugim bogu, „Euhemer. Przegląd Religioznawczy", Warszawa 1938, nr 1/2, a. 8—16.
22 Słynna była zwłaszcza bogini egipska Basted, patronka miasta Bubaslis (dziś Tell Basta) w delcie Nilu, znana takie 1 z Ezechiela XXX, 17 jako Pl-beszet. Wielkie święto tej kocloglowcj bogini opisał Herodoł (Historie, II, 39, I3S): w pobliżu jej śwlętynl był cmentarz koel. Zob. V. Navijle Bubaslis, London 1891, wyd, 2.
cie estetyczne współczesnego człowieka. Bardzo często wyobrażano sobie bogów nie jako normalnych ludzi, lecz raczej jako potwory półludzkie, półzwierzece, podobne do Chimer, Sfinksów czy Meduz. Proces odchodzenia od utrwalonego przez wieki zoomorfianu bogów był długotrwały. Jednakże nawet i później, gdy bogowie nie posiadali już żadnych cech zwierzęcych, nie byli oni całkowicie „ludzcy”: istnieli bowiem bogowie wieloręczni i wielogłowi czy wielotwarzowi (choćby nasz słowiański Światowid), wielopierśne boginie, czy nawet bogowie bezgłowi **. Te straszne maszkary znane są dobrze z figur bogów Indian, mieszkańców Afryki czy Oceanii. Trzy- lub czterogłowe bóstwa były popularne nie tylko u Słowian, lecz i na Bliskim Wschodzie czy w Indiach; pamiętamy też dwu-twarzową postać rzymskiego boga początku — Janusa. W wielopierśne boginie wierzono na terytorium Małej Azji (np. Diana efeska, Astarte, Kybele), gdzie znajdowano wiele figurek tych matek boskich — bogiń płodności i macierzyństwa. Przydawanie bogom wielu twarzy, rąk, oczu czy piersi miało na celu podkreślanie nie tylko grozy boga, ale i jego mocy, zasięgu władzy („długość rąk”) itp. Deformacje bogów antropomor-ficznych szczególnie dotyczą bogów czy demonów zła, których postacie — na ogół straszne, zachowujące cechy półzwierzęce — znamy choćby z wizerunków chrześcijańskiego diabła (por. np. maszkary diabłów z Notre Damę w Paryżu).
Jednak nawet bogowie człekokształtni, przedstawiani już w normalnych ludzkich postaciach, nie zawsze są piękni i kształtni, jak Apollo czy Afrodyta-Wenus. Bywają bogowie zdecydowanie brzydcy (większość bogów lasów, podziemi itp.), a czasem ułomni (np. kulawy He-
“ Zob. specjalno studium E. Prelsendania: Akephatos, dar kop#-. ton Golis LclpsUt IMS.
IM
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Taką właśnie pisarką jest znana na całym świecie „mistrzyni kryminału”, Agata Chrys-tie. Przyznam, i
str4 5 2. SERY W PROSZKU Produkcja sera w proszku znana jest na świecie od dawna. W różnych kraja
skanuj0024 Moja rakieta jest najszybsza na świecie, niknie pośród gwiazd ku nowej planecie! Pop
Slajd50 Bielactwo nabyte ( ) - Etiopatogeneza: Nie jest znana. Czynnikiem wywołują
Zdjęcie0498 Obsługa klienta I Obsługa klienta jest pojęciem szerokim, który obejmuje I wszystkie sfe
Funkcja oświatowa adresowana jest do szerokiej opinii społecznej, w szczególności do użytkowników
176 AKYOWIE I ICH SIEDZIBY. Wreszcie, rzeczą jest znaną, że Portugalczycy, przemieszkujący w Go a od
skanuj0038 że zawierają RNA. Funkcja ich me jest znana. Przypuszcza się, że mogą być one podjednostk
Skan2 (5) Ponadto, alternatory mają jeszcze istotną zaletę, jaką jest bardzo szeroki zakres obrotow
Skrypt PKM 1 00022 44 Ponieważ długość spoiny prostopadłej do osi y jest znana i wynosi c = 60 [mm],
więcej podobnych podstron