P1200749
152 ELŻBIETA SZYDŁOWSKA
Zestawienie cmentarzysk birytuainych podgrupy częstochowsko-gliwickiej grupy górnośląsko-malopolskicj kultury łużyckiej z V okresu epoki brązu i wczesnego okresu halsztackiego (faza klasyczna)
Zusammcnstcllung biritualer Gribcrfelder der Częstochowa-Gliwice Untergruppc der oberschlcsisch-kleinpolnischen Gruppe der Lausitzer Kultur aus der V Pcriodc der Brorizezeit und der frilhen Hallstatt Periode (klassische Phase)
|
Miejscowość - Ort |
Ogólna i łoić I grobów Allpcmcinc An-| zahl der GrAber 1 1 N 1 |
szkieletowe KOrpcrgriber iloW 1 % N~ Anzahl f. |
Groby ciałopalne Brandgrfibcr i i r. j Anzahl j |
nieokreślone ) Unbestinunte Grłber i zl i | |||
|
Częstochowa-Raków |
76 |
40 |
52,6 |
22 |
29,0 |
14 |
18,4 |
|
Danków, pow. Kłobuck |
306 |
71 |
23,2 |
212 |
69,3 |
23 |
7J5 |
|
Lasowice Małe, pow. Olesno |
40 |
24 |
60,0 |
13 |
32,5 |
3 |
7,5 |
|
Ligota Samborowa, pow. Strzelce Op. |
72 |
20 |
27,7 |
24 |
33,3 |
28 |
39,0 |
|
Łabędy-Przyszówka, pow. Gliwice |
80 |
59 |
79,7 |
17 |
21,3 |
4 |
5,0 |
|
Olesno, m. pow. |
47 |
5 |
10,6 |
14 |
29,8 |
28 |
59,6 |
|
Piasek, pow. Lubliniec |
63 |
36 |
57,2 |
26 |
41,2 |
1 |
1,6 |
|
Podborzany, pow. Strzelce Op. |
33 |
21 |
63,7 |
8 |
24,2 . |
4 |
12,1 |
|
Przcczyce, pow. Zawiercie |
874 |
727 |
83,4 |
133 |
15,1 |
14 |
1,5 |
|
Strzelce Opolskie-Adamowice |
111 |
98 |
83,3 |
13 |
11,7 |
•. — '• |
— |
|
Szymiszów, pow. Strzelce Op. |
34 |
20 |
58,9 |
10 |
29,4 |
4 |
11,7 |
|
Świbie, pow. Gliwice |
239 |
204 |
85,4 |
35 |
14,6 |
— |
— |
|
Waleoczów, pow. Kłobuck |
67 |
40 |
59,8 |
17 |
25,3 |
10 |
14,9 |
|
Zbrojewsko, pow. Kłobuck |
72 |
45 |
62,5 |
18 |
25,0 |
9 |
12,5 |
epoki brązu na terytorium zajętym przez wymienioną podgrupę występowały zarówno groby ciałopalne, głównie popielnicowe, jak i mniej liczne szkieletowe, natomiast na cmentarzyskach późniejszych, fazy klasycznej tej podgrupy z końca epoki brązu i początków okresu halsztackiego, przeważały groby szkieletowe, a wśród ciałopalnych dominowały jamowe3. Jakkolwiek zagadnienie związku cmentarzysk fazy wczesnej z nekropolami fazy klasycznej podgrupy częstochow-sko-gliwickiej nie zostało jeszcze ostatecznie prześledzone, stwierdzić trzeba, że wszystkie znane dotąd cmentarzyska fazy wczesnej użytkowane były i w okresie późniejszym4.
Przedmiotem opracowania oddawanego obecnie w ręce czytelników są cmentarzyska klasycznej fazy podgrupy częstochowsko-gliwickiej grupy górnośląs-ko-małopolskiej kultury łużyckiej z V okresu epoki brązu i okresu halsztackiego, charakteryzujące się współwystępowaniem grobów szkieletowych i ciałopalnych5. Szczególną uwagę poświęcono tu omówieniu zjawiska birytuałizmu tych nekropoli, przy dominacji pochówków inhumacyjnych, co wydaje się na obecnym etapie bardziej celowe aniżeli rozpatrywanie genezy grobów szkieletowych. Zagadnienie bowiem genezy lokalnego nasilenia inhumacji w kulturze łużyckiej kwalifikuje się do odrębnego omówienia na szerszym tle porównawczym w aspekcie czasowym
* Gedl 1967 b, i. 303; 1969, s. 389.
4 Gedl 1964, s. 116; 1967 b, s, 307.
5 Uwzględniono jedynie materiały ze stanowisk opublikowanych.
i przestrzennym, jednakże przy pogłębionej znajomości samego zjawiska.
Cechami charakterystycznymi dla omawianej grupy cmentarzysk (ryc. 1) są rodzaj i forma pochówka oraz zestawy inwentarzy grobowych i w świetle tych właśnie zjawisk należy analizować nagromadzony materiał.
Cmentarzyska bi rytualne klasycznej fazy podgrupy częstochowsko-gliwickiej charakteryzowały się współwystępowaniem grobów ciałopalnych i szkieletowych, przy czym te ostatnie prawie zawsze wyraźnie dominowały w obrębie poszczególnych nekropoli (por. zestawienie). Jak dotąd nie odkryto cmentarzysk wyłącznie szkieletowych, a tylko ciałopalne znane są obecnie jedynie z Kuśmierek, pow. Częstochowa (31 grobów)6, Małusów Wielkich, pow. Częstochowa (23 groby)7, Ziemięcic, pow. Gliwice (44 groby)8, oraz Zlo-chowic, pow. Kłobuck (17 grobów)9. Trzy pierwsze zaliczono do schyłkowej fazy kultury łużyckiej10, natomiast ostatnie datowane jest stosunkowo wcześnie, bo na IV/V okres epoki brązu, a więc pozostaje poza ramami chronologicznymi przyjętymi w pracy".
6 Cabalska 1968.
’ Salewicz 1938; 1939/1948; Bolek 1972a.
* Dobrzańska 1961.
9 Koaus 1961.
10 Do grupy cmentarzysk ciałopalnych o późnym datowaniu, zaliczonych do fazy schyłkowej, włączyć też należy stanowisko z Mstowa, pow. Częstochowa, odkryte w roku 1972 (Bolek I972b).
11 Poza tymi czterema, z całą pewnością wyłącznie ciałopalnymi, cmentarzyskami znanych jest jeszcze kilkanaście stanowisk, na których również odkryto tylko pochówki ciałopal-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
62537 P1200761 164 ELŻBIETA SZYDŁOWSKA kultury luZyckiej, dostarczyło cmentarzysko w Prze-czycach, d
P1200750 153 ZE STUDIÓW NAD CMENTARZYSKAMI BIRYTUALNYMI Rye. 1. Rozmieszczenie cmentarzysk podgrupy
P1200751 154 ELŻBIETA SZYDŁOWSKA Cmentarzyska z przewagą 31. Gosławice, pow. Opole
P1200757 160 ELŻBIETA SZYDŁOWSKA stawki. Funkcje popielnic pełniły najczęściej duże. w przybliżeniu
19925 P1200765 168 ELŻBIETA SZYDŁOWSKA 1970 Pradzieje Śląska (Rćs.: La Sflćsie a travcrs fes sićcłcs
więcej podobnych podstron