65811 skanowanie0006

582 j 8. Lokalizacja zbrojenia w konstrukcjach żelbetowych

w której zachodzi 3,7 • 10¹⁰ rozpadów na sekundę. Taką wartością aktywności źródła cechuje się jeden gram radu. Dlatego aktywność źródeł określa się również w jednostkach zwanych gramorównoważnlkami radu [gRa]. W radiografii często stosowane jest pojęcie aktywności właściwej, mierzonej w Ci/g lub Ci/mnP. Ze względów praktycznych najlepsze są źródła mające dużą aktywność właściwą, a więc dużą aktywność przy małych wymiarach źródła. Najwygodniejsze w użyciu są izotopy promieniotwórcze o długim okresie półrozpadu. Przed przeprowadzeniem badania konstrukcji za pomocą gammagrafu należy sprawdzić, kiedy źródło było atestowane i czy ma odpowiednią aktywność. Określenie aktywności izotopu Cs-137, który cechuje się długim okresem półrozpadu, może być przeprowadzane raz w roku. Aktywność izotopów Co-60 powinno się obliczać co 6 miesięcy, a izotopu Ir-192 co jeden do dwóch dni [8].

Aktywność źródła promieniotwórczego Q_t po upływie dowolnego czasu t można wyznaczyć ze wzoru [57]:

(8.32)

gdzie: O₀ - aktywność izotopu w źródle, w chwili początkowej, T - okres połówkowego rozpadu.

Błony radiograficzne i okładki wzmacniające

W celu uzyskania jak najlepszych wyników badań błony radiograficzne były w ostatnim stuleciu sukcesywnie udoskonalane. Współczesne błony stosowane w radiografii składają się z kilku warstw. Najgrubszą warstwą błon radiograficznych o grubości przekroju dochodzącym do dwóch dziesiątych milimetra jest tzw. podłoże, wykonane z poliestru lub trójoctanu celulozy. Podłoże z obu stron pokryte jest jedną lub kilkoma warstwami emulsji fotograficznej zawierającej halogenki srebra. Zastosowanie emulsji fotograficznej z obu stron podłoża ma na celu uzyskanie dużej czułości błon dzięki sumowaniu tzw. optycznych gęstości obu warstw. Zewnętrzna warstwa błon, tzw. warstwa przeciwnaprężeniowa, wykonana jest z utwardzonej żelatyny i zawiera środek matujący. Przekrój przez typową błonę stosowaną w radiografii przedstawiono na rysunku 8.81.

' i

Rys. 8.81. Przekrój przez typową błonę radiograficzną; 1 - podłoże, 2 - warstwa emulsyjna;. 3 - warstwa przeciwnaprężeniowa

Pod wpływem naświetlania błony radiograficznej promieniowaniem przenikliwym wewnątrz warstw emulsyjnych następuje zmiana struktury związków srebra. Powstaje obraz utajony, który ujawnia się przez wywoływanie metodami fotochemicznymi.

Jakość wywołanego radiogramu zależy od jego kontrastu. Kontrast dwóch sąsiadujących ze sobą obszarów wywołanej błony radiograficznej opisuje się różnicą AD ich gęstości optycznych. Im większa jest gęstość optyczna, tym większe jest zaczernienie radiogramu. Oko ludzkie może dostrzec kontrast AD wynoszący od 0,006 do 0,01. [36]. Gęstość optyczna D jest miarą zaczernienia radiogramu, opisaną zależnością [10]:

C = lg^-. (8.33)

; • •

gdzie: Q₀ - strumień świetlny padający na określone miejsce obiektu, 0 - strumień świetlny przepuszczony przez określone miejsce obiektu.

Krzywa zależności optycznej gęstości błony od dawki promieniowania przenikliwego zwana jest krzywą charakterystyczną łub krzywą sensytometryczną. Producent błon określa tę krzywą i jest ona źródłem podstawowych informacji o właściwościach danej błony. Na rysunku 8.82 przedstawiono wyidealizowaną krzywą charakterystyczną błony radiograficznej. Początkowy odcinek krzywej, do punktu A, to -tzw. niebieskie podłoże i odpowiada ono zadymieniu błony. Gęstość optyczna tego odcinka krzywej charakterystycznej wynosi od 0,05 do 0,2 [37]. Prostoliniowy lub (ywsf-prostoliniowy odcinek B-C krzywej charakterystycznej określa zakres poprawnej pracy błony. Poza punktem D krzywa charakterystyczna ulega przegięciu, co odpowiada tzw. zjawisku solaryzacji - nasyceniu zaczernienia błony. Tangens kąta nachylenia a odcinka B-C odpowiada tzw. współczynnikowi kontrastowości błony. Wzrost kąta nachylenia odcinka B-C powoduje większe zaczernienie radiogramu

przy niewielkim wzroście ekspozycji. Kąt nachylenia tego odcinka odpowiada za

..ML..

jfcjSfcyi*•, .... -• -. ... \ u... - .1." • •• w-r-U-J. ■'.-U*.- .’ - .

Rys. 8.82. Wyidealizowana krzywa charakterystycz na błony radiograficznej

logarytm dziesiętny wartości ekspozycji