21817 skanuj0014 (287)
ność spełnia także funkcje obronne - przed dezintegracją kultury własnej, anomią,.przejawami alienacji1;
specyficzne całości terytorialne powstające w wyniku realizowanych na masową skalą (i po 1, i po II wojnie światowej), w części przymusowych, w części na zasadzie opcji, wysiedleń jednych zbiorowości z danego terytorium i zasiedlenia go następnie przez inne, z reguły pochodzące z różnych subregionów kulturowych2. Nie jest to problem mały, jeśli zważyć, żc tylko we współczesnej Polsce neoregiony zajmują obszar ok. 102 lys. km2, a zamieszkuje je ponad 12 min ludzi. W ciągu półwiecza urodziły się na tych ziemiach nowe pokolenia (co najmniej dwa), dla których te ziemie sąjuż ojczyznąpiywalną, i wykształciły się nowe wspólnoty, poprzez które te obszary odbierane są zarówno jako ojczyzny regionalne, jak i integralne składniki współczesnej polskiej ojczyzny ideologicznej.
6; R c g i o n y wtórnie wyodrębniające się w. r a-m ach jednej wspólnoty narodowej. Ałą to wspólnoty terytorialne determinowane przez dośrodkowe dąztma samorządowe, w części wywołane alergiczną reakcją na skrajnie scentralizowane (w pewnych przypadkach: totalitarne) państwo, chęcią przyspieszenia rozwoju przez zwiększenie lokalnej przedsiębiorczości, a w części - poczuciem krzywdy. Nie bez znaczenia jest tu również ideologia Europy regionów. W znacznym stopniu wtórnie wyodrębniające się regiony pokrywają się z podziałem na dawne wielkie krainy historyczne. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy powody skłaniające do odnowienia się dawnych podziałów kumulują się. W Polsce tak stało się w przypadku Górnego Śląska i, choć w mniejszym stopniu, Wielkopolski3.
Znamienne jest jednak, że współcześni młodzi Polacy, jak wynika z badań przeprowadzonych przez Ewę Nowicką, identyfikację regionalną wybierają prawie pięciokrotnie rzadziej niż identyfikację ogólnonarodową4.
Przypadek Górnego Śląska przyciąga uwagę z kilku powodów. Przede wszystkim nazwa regionalna „Górny Śląsk” istnieje już od XV wieku, a regionalne opcje samorządowe mają tu tradycję międzywojenną (1920, Statut organiczny, który „nadaje tej części Rzplitej nie tylko samorząd, ale również i bardzo szeroko zakreśloną autonomię”; 1922, Konwencja Górnośląska). Po drugie, zdaniem wielu badaczy, „na Górnym Śląsku poczucie przynależności lokalnej, terytorialnej jest często silniejsze niż poczucie przynależności narodowej”5. Po trzecie, region wewnętrznie podzielony jest na pięć „krain kulturowych”, z których trzy przechowały do dziś żywą rodzimą kulturę, noszącą ślady dawnych podziałów zaborowych (austriackich, niemieckich, rosyjskich) i odmiennej przynależności państwowej w międzywojniu (polska część wschodnia Górnego Śląska i niemiecka część zachodnia). Po czwarte, choć jest to tylko 2,1% terytorium Polski, to jednak mieszka tu 10,5% ludności kraju, istnieje 15% polskich zakładów przemysłowych, wydobywa się 98% węgla kamiennego, wytapia 50% stali, produkuje 47% wyrobów walcowanych i 100% cynku i ołowiu. Choć w początkach lat osiemdziesiątych XX wieku wytwarzano tu 25% polskiego dochodu narodowego i 20% całego eksportu,
101
Na co zwrócił uwagę m.in. J. Chlebowczyk w książce Procesy narodolwór-czewe Wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu, Warszawa 1975, rozdz. III, s. 113-172, oraz w studium Obszary pogranicza jązykowo-narodowego we Wschodniej Europie Środkowej w XVIII—XX w. Problem ich specyfiki rozwojowej [w:] W. Zieliński (red.), Z problemów integracji społeczno-politycznej na Górnym Śląsku przed U wojną światową, Katowice 1980.
Informacje ilościowe na ten temat prezentuje mdn. artykuł J. Tomaszewskiego Internationa! Migrations Connacted with t/ie National Conjlict.s in «. -Central Europę in the First Haf of the XXth Century, „Acta SIavica Japonica” 1991, Vol. IX. Przekład polski tego artykułu w kwartalniku „Przegląd Polonijny” 1993, z. 1-2.
Interesującą analizę tego problemu zawiera B. Jałowieckiego Kwestia regionalna, „Studia Socjologiczne" 1992, nr 1-2, s. 43-62. Zob. także J. Sługocki, Traditions and Perspectives of Regionalism in Poland, „Plural Societies” 1991, Vol. XXI, No. 1-2, s. 29-36.
E. Nowicka, Miejsce polskości w tożsamości społecznej młodych Polaków [w:] E. Skolnicka-IHasicwicz, Dylematy europejskiej tożsamości, Studia Fundacji „Polska w Europie”, Warszawa 1992, s. 47. Odmiennego zdania był premier Jan Krzysztof Bielecki, który w r. 1991 twierdził, iż. „Polska już jutro może podzielić się na Mazowsze, Wielkopolską, Górny i Dolny Śląsk”.
K. Wódz, J. Wódz, Między partykularyzmem a uniwersalizmem. Dylemat świadomości europejskiej na Górnym Śląsku [w:] E. Skotnicka-Illasiewicz, Dylematy europejskiej tożsamości, s. 37.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
CCF20091027 023 UUItMJ k/uuw 0.6 x 0,9 m w rzucie poziomym, spełniającą również funkcję powierzchni
img228 Lalki lubią porządek — my także Teren przy przedszkolu powinien spełniać kilka funkcji.
skanuj0037 (92) Rozdział 2.2 Systemy te spełniają swą funkcję (planowanie zapotrzebowania) poprzez b
skanuj0052 (24) 603.5.3. Funkcje pieniądza Pieniądz w gospodarce lowarowo-picniężnej spełnia następu
Właściwie dobrane programy TV także spełniają ważną funkcję dydaktyczną i wychowawczą w życiu dzieck
5.biozgodność Zdolność do spełniania zaplanowanego zadania, a także funkcji biologicznej w określony
18 Zofia Adamczykowa m.in. ze swoistych funkcji, jakie winna spełniać, a także szczególnych relacji
lastscan57 1.2.2.2.Kredyt dyskontowy Weksel spełnia istotne funkcje: kredytową, płatniczą i gwarancy
skanuj0068 (2) spełnia podstawowych funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Te zadania stają się wówczas m
więcej podobnych podstron