26442 skanuj0009 (288)

128

MAŁGORZATA DURYDIWKA

• muzea prezentujące życie, kulturę i gospodarkę regionu (np. Muzeum Ziemi Średzkiej we wsi Koszuty, Skansen Słowiński we wsi Kluki, Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich na Kaszubach),

• muzea tematyczne (np. Muzeum Wnętrz Dworskich we wsi Tubądzin, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego we wsi Szreniawa koło Poznania, Muzeum Środowiska Przyrodniczego i Łowiectwa we wsi Uzarzewo koło Swarzędza, Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji koło Żnina).

Istotnym walorem wiejskiej przestrzeni kulturowej jest kultura i sztuka ludowa. Niestety w Polsce tradycje kultury i sztuki ludowej są kultywowane w niewielkim zakresie. Elementy żywej tradycji i wytwórczości ludowej (obrzędy ludowe, zespoły ludowe, stroje, rękodzieło) występują zaledwie w 20% gmin wiejskich, przy czym regionem szczególnie atrakcyjnym pod tym względem są Karpaty i Podkarpacie. Na przykład, na Nowosądecczyźnie w 60% gmin kultywowane są tradycje ludowe. Również w wielu gminach Podlasia i Lubelszczyzny kultywowane są regionalne tradycje. Zdecydowanie gorzej pod tym względem prezentuje się zachodnia część kraju (EUROREG 1995). To zróżnicowanie w dużym stopniu wynika z faktu, iż mieszkańcy zachodniej części Polski, to w głównej mierze ludność napływowa repatrianci ze wschodu i ich potomkowie, którzy zostali przeniesieni w zupełnie nowe środowisko i dla których tradycje kulturowe tych regionów są zupełnie obce.

Patrząc na syntetyczny obraz waloryzacji kulturowej gmin wiejskich, można dostrzec wyraźnie zarysowujące się niektóre regiony etnograficzno-geograficz-ne Polski (EUROREG 1995):

• w północnej części są to: Ziemia Pyrzycka,

Kaszuby,

• w pasie środkowym:

• w południowej części kraju:

Warmia i Mazury, Babimojszczyzna (centralna część Wielkopolski),

Ziemia Łowicka,

Kurpie,

Podlasie,

Śląsk Opolski,

Podhale,

Beskidy,

Ziemia Krakowska,

Region Kielecko-Sandomierski.