na żywność, mieszkanie i zaspokojenie potrzeb związanych z bieżącym utrzymaniem. Brakuje środków na zaspokojenie potrzeb związanych z rozwojem osobowości, głównie w zakresie edukacji, kultury, rozrywki. Szybko rośnie też odsetek obywateli wykluczonych, żyjących poniżej minimum egzystencji, które wynosi odpowiednio 330 zl i 373 zł. Jest ich już ponad 12 proc. Oznacza to, że 4,5 min Polaków nie stać nawet na żywność w ilości odpowiedniej do wymogów organizmu.

Standardy w Unii Europejskiej są wyższe. Relatywna granica ubóstwa liczona przez Komisję Europejską to 60 procent przeciętnego wynagrodzenia. W 2006 roku było to 1000 zł miesięcznie na osobę. W odniesieniu do dzieci, które są członkami gospodarstw wieloosobowych, to trzy razy więcej od kwoty, na którą szacuje się minimum egzystencji, i o 60 proc. więcej od minimum socjalnego. Dlatego w rzeczywistości dzieci żyjących w skrajnej biedzie jest u nas na szczęście mniej, niż wynika z raportu Komisji Europejskiej. Nie zmienia to faktu, że w porównaniu z innymi krajami europejskimi zostaliśmy ocenieni najgorzej. To hańba. ■

Myli się jednak Jarosław Kaczyński, twierdząc, że „w 1989 roku zamieniono ustrój komunistyczny na de facto postkomunistyczny, co sprawiło, że wskaźniki ubóstwa są tak dotkliwe”. W PRL odsetek

ludności żyjącej poniżej minimum socjalnego wynosił nie więcej niż 8 proc., a głodu praktycznie nie było. To dziki kapitalizm jest odpowiedzialny za biedę większości społeczeństwa. Również IV RP, która była policyjną gospodarką rynkową, nie poprawiła materialnego bytu ludności, a pogorszyła standard życia. Za rządów Kaczyńskiego wzrost gospodarczy i unijna pomoc nie przełożyły się na kieszenie obywateli. Doszły do tego nielegalne podsłuchy, bezpodstawne oskarżenia, pokazowe zatrzymania i wydobywcze areszty. Polacy, nie dość, że żyli biednie, to jeszcze w oparach wszechogarniającej podejrzliwości. IV RP była dla nich złą macochą, sączącą w umysły nienawiść.

Dlatego wybrali na powrót III Rzeczpospolitą. Tuska kochają za inny styl sprawowania władzy. Na razie nie dostrzegają, że nie realizuje wyborczych obietnic. Czekają. Nawet nie na cud. Na materialne zabezpieczenie godnego życia. Rozczarowanie jest nieuniknione. Liberałowie wierzą, sytuację osób żyjących w biedzie rozwiąże niewidzialna ręka rynku. Nie rozumieją, że konieczna jest spójna polityka społeczna. Państwo ma wobec swoich obywateli obowiązki, których nie zastąpią akcje charytatywne.

JOANNA SENYSZYN

PS Zapraszam na www.senfszyn.blog. onet.pl

Czy Polska jest państwem świeckim czy wyznaniowym? A może jest już państwem totalitarnym? O tych i o innych kwestiach rozmawiali uczestnicy dyskusji „Czy Polska może być państwem świeckim?", z udziałem m.in. prof. Marii Szyszkowsklej.

Klub Dyskusyjny „Przeglądu Socjalistycznego", ciekawi goście i gorąca dyskusja o tym, czy jest w ogóle możliwe, aby Polska stała się państwem świeckim. Wstępne założenie mówi samo za siebie: nie, czy jest, lecz - czy w ogóle może być i Wśród dyskutantów byli m.in.: prof. Maria Szysz-kowska, przewodnicząca RACJI Polskiej Lewicy, mocno konserwatywny redaktor Tadeusz Myślik, mówiący o. historycznych i prawnych uwarunkowaniach stosunków państwo-Kościół, a później także Czesław Janik (Neutrum), prof. Krzysztof Dunin-Wąsowicz (PPS), dr Paweł Borecki, prof. Ryszard Paradowski, redaktor Andrzej Ziemski i inni.

Już na wstępie prof. Szyszkowska wywołała niemałe poruszenie słuchaczy tezą, że Polska zaczyna mieć znamiona państwa totalitarnego. Rozważając ideową, współczesną relację państwo-Kościół, należy brać pod uwagę cztery główne czynniki: globalizację, która jednak nie prowadzi do ujednolicenia ludzkości, a ma stanowić aprobatę dla różnorodnych poglądów, powszechną zgodę na zasady demokratyzmu, co również w założeniu zawiera wieloświatopoglądowość, fakt istnienia niekatolików oraz założenie, że mniejszości mają te same prawa co nawet najliczniejsza grupa. Prof. skupiła się też na poprawnym rozumieniu antyklerykaiizmu. Red. Myślik w swoim długim wywodzie próbował przekonać, że wpływ Kościoła na Polskę od wieków jest niezwykle ważny i pozytywny, choć - oczywiście - są różnego rodzaju negatywne aspekty, związane głównie z niektórymi postaciami Kościoła. Przedstawiciel strony konserwatywnej uznał, że Polska jest państwem świeckim. Krótkiej, choć treściwej analizy dokonał z kolei prof. Dunin-Wąsowicz, według którego ani język bp. Pieronka, ani posłanki Senyszyn nie są potrzebne. Należy szukać w Kościele osób o otwartych umysłach i z nimi zmieniać Kościół. Problem jednak w tym, jak zauważył, że takich osób jest coraz mniej i coraz trudniej je odnaleźć.

Ogólne wnioski płynące ze spotkania pozwalają na stwierdzenie, że Polska jeszcze przez wiele lat nie ma szans na stanie się państwem w pełni świeckim, choć twierdzenie, że jest teraz wyznaniowym, nie jest do końca uzasadnione. Spotkanie odbyło się dzięki pomocy Fundacji im. Róży Luksemburg.    DANIEL PTASZEK