plik


ÿþPrzygotowanie do nauki czytania Edukacja przedszkolna jest wa|nym etapem przygotowania dziecka do podjcia trudnych obowizków szkolnych w szóstym roku |ycia. Na opanowanie wielu istotnych umiejtno[ci przedszkolaki maj tylko trzy lata. A przecie| powinny w tym czasie nauczy si bawi, poprawnie mówi, rysowa i stosowa do reguB spoBecznych. Jagoda CieszyDska-Ro|ek Diagnoza rozwoju funkcji poznawczych SYMULTANICZNO-SeKWeNCYJNA MeTODA NAUKI CZYTANIA® naczca liczba dzieci w trzecim roku |ycia ma ogrom- wych zadaD. Rodzice maj du|e oczekiwania wobec przed- ne kBopoty z artykulacj gBosek dzisBowych, z opa- szkola, dlatego ju| w pierwszych tygodniach pobytu malu- nowaniem gramatyki, a nawet z czynno[ciami samo- cha w grupie musz u[wiadomi sobie trudno[ci wBasnego ZobsBugowymi, warunkujcymi rozwój sprawno[ci dziecka i podj wspólne z nauczycielem dziaBania. manualnej. Wszystkie te braki stanowi przeszkod dla pra- Wszyscy, co prawda, chtnie powtarzaj, |e ka|de dziecko widBowego rozwoju spoBecznego i emocjonalnego. Aby nau- rozwija si indywidualnie, ale równie chtnie formuBuj czyciel przedszkola mógB pomóc dzieciom w osigniciu ko- potem wniosek: Przedszkole nie przygotowaBo mojego dziecka lejnych etapów rozwoju funkcji poznawczych, konieczne jest do sprostania wymogom szkoBy. przeprowadzenie szybkiej (ju| we wrze[niu) diagnozy, czyli opisanie osignitych przez trzylatka etapów rozwojowych. 1. Na[ladownictwo Chodzi o sprawdzenie umiejtno[ci na[ladowania, okre[le- nie poziomu rozwoju systemu jzykowego, spostrzegania Trzylatek uczy si przede wszystkim przez na[ladownictwo, sBuchowego, wzrokowego, motoryki du|ej i maBej, zachowaD którego prawidBowy poziom warunkuje osignicie drugie- spoBecznych i lateralizacji. Stwierdzenie trudno[ci powinno go etapu uczenia si przez wspóBdziaBanie. skutkowa wBczeniem programu stymulujcego rozwój po- 30 miesicy: szczególnych sfer. 1. Na[ladowanie rysowania linii poziomej. Przygotowane zadania diagnostyczne dla dzieci rozpoczy- 2. Na[ladowanie uBo|enia czterech klocków w szeregu. najcych edukacj przedszkoln pozwol oceni poziom 3. Na[ladowanie sekwencji uderzeD mBoteczkiem (sekwen- najwa|niejszych umiejtno[ci. Wyniki takiej diagnozy, jak cja dwuelementowa). sdz, wzbudz motywacj tak|e rodziców do wBczenia si w proces przygotowania dziecka do podejmowania no- 4. Na[ladowanie ruchów dBoni, gBowy i tuBowia. bli|ej przedszkola 6.117 czerwiec 2011 98 ¡ð blizejprzedszkola.pl 36 miesicy: 30 miesicy: 1. Na[ladowanie rysowania krzy|yka (przecicia si linii). 1. KoDczenie wierszyka ostatnim wyrazem. 2.Na[ladowanie uBo|enia czterech pBaskich klocków na 2. WypeBnianie poleceD dwuczBonowych  zdejmij lali buty ksztaBt okienka. i poBó| lal do Bó|ka, wBó| klocek do pudeBka i zamknij pudeBko, wyjmij By|eczk z pudeBka i wBó| By|eczk do kubka. 3.Na[ladowanie sekwencji uderzeD mBoteczkiem (sekwen- cja trzyelementowa). 3. SBuchanie wierszyka trzyzwrotkowego. 4. Na[ladowanie ruchów podczas [piewania piosenki 4. Powtarzanie wyra|eD dzwikona[ladowczych (jak syczy w|, jak bucha para z lokomotywy, jak odpowiada echo). 36 miesicy: 2. Rozumienie i u|ycie jzyka 1. Zpiewanie piosenki (jedna zwrotka). Braki w sBowniku i niedostatki w systemie gramatycznym 2. Zabawa w rymowanie (kotek-pBotek-pstrotek). powoduj trudno[ci w rozumieniu sBuchanych tekstów 3. Nazywanie zwierzt po usByszeniu wyra|enia dzwiko- oraz kBopoty z wypeBnianiem dBu|szych poleceD. na[ladowczego. 30 miesicy: 4. WypeBnianie poleceD (dotknij nos i ucho, poka| brzuch i brod). 1. Umiejtno[ przywitania si i po|egnania. 2. Podejmowanie dialogu z kukieBk. 5. Zachowania spoBeczne 3. Liczenie do trzech. 4. Opowiadanie, co si zdarzyBo (na podstawie obrazka). Jzyk ksztaBtuje si dziki prawidBowym kontaktom spo- Becznym, a zarazem wpBywa na ich poziom. Dzieci, które 36 miesicy: nie buduj zdaD gramatycznie poprawnych w trzecim roku 1. Odpowiadanie na pytania do ilustracji. |ycia, z trudem przyswajaj reguBy spoBeczne lub nie przys- 2. WypeBnianie i wydawanie poleceD  poBó| na, poBó| pod, wajaj ich wcale. Umiejtno[ rozumienia relacji spoBecz- poBó| obok. nych pozwala przygotowa przedszkolaka do rozumienia 3. Odpowiadanie na pytania dlaczego? reguB jzykowych i rozumienia zwizków midzy znakiem 4. Opowiadanie, co si zdarzyBo (na podstawie historyjki i jego znaczeniem. WBa[nie w ten sposób budowana jest go- obrazkowej  trzyelementowej). towo[ do czytania, a wtórnie  do pisania. Obrazki u|yte w badaniu musz by jednoznaczne, zawie- 30 miesicy: ra niewielk liczb elementów, tak jak np. w serii Kocham 1. Stosowanie si do reguB (siadaj, popatrz, nie ruszaj, nie wol- mówi  historyjki obrazkowe (www.we.pl). no, korzystanie z toalety). 2. Podejmowanie zabawy z rówie[nikami z uwzgldnie- 3. Spostrzeganie wzrokowe niem wymiany zabawek. 3. Podejmowanie komunikacji z dorosBym (patrzenie na PrawidBowy poziom spostrzegania wzrokowego pozwoli osob, która mówi). dziecku uczy si przez na[ladownictwo, a tak|e samo- 36 miesicy: dzielnie dostrzega relacje midzy elementami rzeczywi- 1. Próby negocjacji z nauczycielem (prosz o, czy mog... itp.) sto[ci. Wszystkie te umiejtno[ci warunkuj przyszBy suk- 2. Stosowanie zwrotów: prosz, dzikuj, przepraszam. ces szkolny dziecka. 3. Umiejtno[ samodzielnej zabawy podczas rozmowy 30 miesicy: rodziców z badajcym. 1. DokBadanie czterech poBówek do obrazków. 2. Dorysowanie brakujcych elementów do rysunku (koBa, 6. Motoryka du|a i sprawno[ manualna oczy, okna). 3. Rysowanie drogi dla auta albo motylka. Istnieje [cisBy zwizek midzy rozwojem ruchowym a po- 4. Dobieranie identycznych obrazków. ziomem praksji oralnej. Umiejtno[ prawidBowego odgry- 36 miesicy: zania, |ucia i poBykania warunkuje sprawno[ narzdów 1. UzupeBnianie cz[ci twarzy na planszy. artykulacyjnych. A ta z kolei koreluje z funkcjami manu- 2. Dobieranie par obrazków (piBki, auta, pieski  obrazki alnymi. nieidentyczne). 30 miesicy: 3. UkBadanie obrazków w konturach. 1. Odkrcanie pokrywki lub zakrtki. 4. SkBadanie obrazka z trzech cz[ci. 2. PosBugiwanie si By|k. 3. Wrzucanie do butelki fasolki. 4. Spostrzeganie sBuchowe 4. Rzucanie piBk do pudeBka, wiaderka. 36 miesicy: Obni|ona percepcja i uwaga sBuchowa utrudnia trzylatko- 1. Stanie na jednej nodze. wi uczenie si znaczeD i przyswajanie systemu gramatycz- 2. WkBadanie czapki, butów (niesznurowanych). nego. Trzylatki, u których stwierdzone zostan niedostatki 3. Zasuwanie zamka bByskawicznego. w tym zakresie, powinny rozpocz stymulacj programem 4. Kopanie piBki. sBuchowym w domu. bli|ej przedszkola 6.117 czerwiec 2011 ¡ð 99 Przygotowanie do nauki czytania W przebiegu edukacji przedszkolnej niezwykle wa|ne jest posBugujc si praw rk, ale wiele czynno[ci (ukBadanie stworzenie dziecku mo|liwo[ci dokonania wyboru domi- klocków, rzucanie piBk) wykonuj rk lew. By mo|e nujcej rki, a w wypadkach leworczno[ci  zintensyfiko- wybór prawej rki dokonany zostaB poprzez na[ladow- wania wiczeD sprawno[ci manualnej. nictwo lub nacisk spoBeczny. Dlatego konieczne jest takie Wzorzec dominacji stronnej u dzieci prawidBowo rozwijaj- uBo|enie prób, by mo|na byBo, podczas czynno[ci nieob- cych si mo|na Batwo zaobserwowa podczas codziennych ci|onych dotychczasowym do[wiadczeniem, stwierdzi czynno[ci, spaceru i zabaw w piaskownicy czy w parku. spontaniczny wybór rki i nogi. Ka|dorazowo stwierdzony Jednak u wielu obserwuje si przedBu|ony proces ksztaB- brak dominacji stronnej wskazuje na trudno[ci w ustalaniu towania si lateralizacji. Dzieci, co prawda, rysuj i jedz, si lateralizacji funkcji. Próby do badania dominacji stronnej Obiekt badania Zadanie diagnozujce Rka 1. Wrzucanie koralików do odcitej w poBowie butelki po wodzie mineralnej. Dziecko powinno wrzuca elementy przez szyjk butelki. 2. WkBadanie sznurówki do szyjki butelki. Ka|dy element le|y na stole dokBadnie w linii 3. WkBadanie koralików do pudeBka z u|yciem szczypczyków do cukru. osi ciaBa dziecka. 4. Odkrcanie sBoika. 5. Krajanie plastikowym no|ykiem plastelinowego waBeczka. 6. Przesypywanie grysiku z pudeBeczka do pudeBeczka. 7. Karmienie By|eczk lalki/misia. 8. Przesypywanie kaszy By|eczk z torebki do kubeczka. 9. Mieszanie By|eczk kaszy w kubeczku. 10. Przybijanie drewnianym mBoteczkiem kolorowej pineski do korkowej podkBadki. Oko 1. Patrzenie przez dziurk wycit w kartonie. 2. Zagldanie do ciemnej szklanej butelki. 3. Robienie zdj atrap aparatu fotograficznego. Po pokazie ka|dy element musi by poBo|ony 4. Ogldanie wzorów w kalejdoskopie. w linii [rodkowej. 5. Ogldanie przezroczy w maBej przegldarce. Ucho 1. SBuchanie tykania budzika. 2. SBuchanie szumu du|ej muszli z poBudniowego morza. Ka|dy element le|y na stole w linii [rodkowej. 3. SBuchanie, co mówi biedronka mieszkajca w pudeBku. Dziecko stoi twarz do stolika z rkami z tyBu. Zadaniem dziecka jest sBuchanie dzwików jednym uchem. Noga 1. Wchodzenie po schodach (obserwacja, któr nog dziecko rozpoczyna czynno[). 2. Schodzenie ze schodów (obserwacja, któr nog dziecko rozpoczyna czynno[). 3. Kopanie piBki. PiBka le|y zawsze w linii [rodkowej. KoBo na- 4. Stanie na jednej nodze. rysowane kred lub okrg wyznaczony sznur- kiem. 5. Wchodzenie do koBa. prowadzi w wieku 30 miesicy. Wówczas praworczne Stwierdzenie dominacji oka i ucha, ze wzgldu na koniecz- dziecko wykazuje ju| peBn lateralizacj funkcji manual- no[ zrozumienia instrukcji i umiejtno[ na[ladowania nych. Zaproponowanie du|ej liczby prób jest przydatne dziaBaD dorosBego, jest mo|liwa dopiero u trzylatka. Czsto podczas badania trzy- i czteroletnich dzieci z silnie utrwa- dzieci przykBadaj lornetk czy aparat fotograficzny do lon oburczno[ci. Szczególnie niekorzystna dla rozwoju [rodka czoBa lub do jednego oka, które jednak wówczas za- systemu jzykowego jest oburczno[. mykaj. W takim wypad- Oburczne dzieci przejawiaj w swoim zachowaniu: ku trudno okre[li domi- nacj oka i trzeba czeka o trudno[ci w koncentracji; na jej pojawienie si. Nie o nadaktywno[ ruchow (kBopoty z wykonywaniem za- jest to jednak oczekiwa- daD w jednym miejscu); nie bierne. Nale|y wpro- o krótki czas zainteresowania jedn zabawk; wadzi zabawy z zagl- o przewag zabaw manipulacyjnych w stosunku do za- daniem do pudeBek, po- baw w role; jemników, dziurek w za- o zabawy na poziomie ni|szym ni| wiek dziecka; sBonach i kartonikach. o trudno[ci w osigniciu prawidBowej artykulacji gBosek; Praworczne dziecko uja- o trudno[ci z zapamitywaniem sBów; wnia dominacj rki ju| o opózniony rozwój mowy; w wieku 30 miesicy. o kBopoty z rozumieniem przekazów sBownych w haBasie; U dziecka badanie domi- nacji rki mo|emy prze- o zaburzenia uczenia si sekwencji ruchów; bli|ej przedszkola 6.117 czerwiec 2011 100 ¡ð o szybk dekoncentracj podczas sBuchania tekstów czytanych; o trudno[ci w ubieraniu si i rozbieraniu; o trudno[ci w wykonywaniu codziennych sekwencji (mycie rk, mycie zbów, nalewanie pBynów do kubka). Oto dwa obrazki picioletnich blizniaczek: Rysunek praworcznej Oli. Rysunek oburcznej Zosi. Oburczne dziecko nie mo|e wywiczy sprawno[ci manualnej na prawidBowym poziomie, bowiem liczba podejmowanych dziaBaD rozkBada si na obie rce. Braku wyboru dominujcej rki nie nale|y myli z oburczno[ci wymuszon spoBecz- nie. Wystpuje ona wówczas, gdy osob leworczn nauczono poprzez na[la- downictwo lub przestawiono (przez nacisk spoBeczny) na u|ywanie rki prawej do pisania i jedzenia. Wówczas taka osoba w znaczeniu preferencji mózgowych pozostaje nadal leworczna, cho wykonuje pewne czynno[ci, warunkowane spo- Becznie, rk praw. Mózg takiej osoby  dokonaB wyboru dominujcej rki, co pozwoliBo uksztaBtowa si dominacji lewej póBkuli dla funkcji mowy. Dzieci oburczne s w odmiennej sytuacji, one nigdy nie dokonaBy wyboru, co oznacza brak uksztaBtowania si lateralizacji funkcji mózgowych. Taka sytuacja jest bardzo niekorzystna nie tylko dla budowania systemu jzykowego, ale tak|e dla ksztaBtowania si umiejtno[ci koncentracji na bodzcach wzrokowych i sBucho- wych, uwagi dowolnej oraz sprawno[ci manualnej. W konsekwencji oburczno[ wpBywa na efekty uczenia si, ksztaBtowanie si emocji, zachowaD spoBecznych i obrazu samego siebie. Dziecko oburczne uruchamia prawopóBkulowe strategie przetwarzania bodzców jzykowych, a to oznacza: o preferencje obrazu i dzwików niewerbalnych; o  wyBczenia sBuchania mowy; o preferencje do powtarzania piosenek, a nie sBów i zwrotów; o preferencje do powtarzania reklam telewizyjnych; o brak uczenia nowych sBów i zwrotów z mowy otoczenia; o rozumienie z kontekstu i konsytuacji; o trudno[ci z ró|nicowaniem gBosek podobnych; o niech do powtarzania nowych sBów; o niech do sBuchania odczytywanych tekstów pisanych; o brak rozumienia pytaD; o brak samodzielnego zadawania pytaD. Im wcze[niej pomo|emy dziecku wybra dominu- Prof. dr hab. Jagoda CieszyDska-Ro|ek  psycholog, logopeda jc rk, tym wcze[niej i jzykoznawca. Pracuje w katedrze Logopedii i Lingwistyki Edu- bdzie ono gotowe do ro- kacyjnej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. zumienia mowy otoczenia Zajmuje si zaburzeniami komunikacji jzykowej (zagro|enie au- i samodzielnego budowa- tyzmem, autyzm, alalia, zespóB Downa, afazja, zaburzenia sBuchu, ZespóB Aspergera), zagro|eniem dysleksj i dysleksj oraz dwu- nia zdaD gramatycznie jzyczno[ci. poprawnych. nð Cykl artykuBów po[wiconych Symultaniczno-Sekwencyjnej Metodzie Nauki Czytania® Jagody CieszyDskiej byB publikowany na Bamach miesicznika BLI{EJ PRZEDSZKOLA w numerach: 9.108 wrzesieD 2010  6.117 czerwiec 2011. bli|ej przedszkola 6.117 czerwiec 2011 ¡ð 101 R E K L A M A

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa[1] Drugi i trzeci rok życia T Hellbrugge
Funkcje poznawcze w depresji
Rozdział 9 Rozwój fizyczny i poznawczy w okresie środkowego dzieciństwa
Diagnoza rozwojowa(1)
Impuls Rozwoj I Funkcjonowanie Nieznany
Koncepcje osobowości rozwój, funkcjonowanie, źródła zaburzeń
impuls rozwoj i funkcjonowanie osob niepelnosprawnych
Zaburzenia pamięci operacyjnej i funkcji poznawczych u chorych na schizofrenie(1)
Ćwiczenia pamieci i innych funkcji poznawczych Zeszyt 1
Znaczenie zaburzeń funkcji poznawczych
Rozdział 11 Rozwój fizyczny i poznawczy w okresie dorastania

więcej podobnych podstron