3893820877
bliższą, ocalić z rozbicia... a potem... potem wszystko odrodzić z popiołów, jako się feniks odradza... Ja to uczynię... i tę koronę, której chcę, włożę jako ciężar na głowę, by z onej wielkiej mogiły żywot nowy wyprowadzić...!...] Oddałem ten kraj Szwedom, aby ich orężem drugiego nieprzyjaciela pohamować, wyżenąć go z granic, odzyskać, co stracone, i w jego własnej stolicy mieczem traktat wymusić...[...]
- Wasza książęca mość! - zakrzyknął Kmicic - umysł objąć tego nie może, głowa pęka, oczy boją się patrzyć przed siebie! [...]
Tu książę rozłożył ręce i oczy podniósł do góry:
-Ty mnie widzisz! Ty mnie sądzisz!...[...]
Kmicic rzucił się na kolana przed Radziwiłłem.
- Mości książę! ja z tobą do śmierci! ojcze ojczyzny! zbawco!
Fragment 2.
Książę Bogusław stanął przed zwierciadłem i począł się przyglądać starannie własnej postaci, [...] nie zważając wcale na Kmicica, który siedział w cieniu, odwrócony plecami do okna. [...]
- Czego tedy życzysz, panie kawalerze, a raczej, piękny kuzynie? - spytał książę.
- O naukę waszej książęcej mości proszę. Nie wiem, czy wasza książęca mość raczysz mi szczerze odpowiedzieć?
- To będzie zależało od twego pytania i od mego humoru - odrzekł Bogusław nie przestając patrzeć w lustro.
Oczy Kmicica błysnęły przez chwilę, lecz mówił dalej spokojnie:
- Owóż tak jest: książę wojewoda wileński wszystkie swe postępki dobrem i zbawieniem Rzeczypospolitej osłania. [...] Raczże mi wasza książęca mość szczerze powiedzieć: pozoryli to tylko konieczne czyli naprawdę książę hetman ma tylko dobro Rzeczypospolitej na celu?... Bogusław rzucił bystre, przelotne spojrzenie na pana Andrzeja.
- Słuchaj, panie Kmicic! Gdybyśmy, Radziwiłłowie, żyli w Hiszpanii, we Francji albo
w Szwecji, gdzie syn po ojcu następuje i gdzie prawo królewskie z Boga samego wypływa, tedy, pominąwszy jakieś wojny domowe, jakieś rodu królewskiego wygaśnięcie, jakieś nadzwyczajne zdarzenia, służylibyśmy pewnie królowi i ojczyźnie, kontentując się jeno najwyższymi urzędami, które nam się z rodu i fortuny przynależą. Ale tu, w tym kraju, gdzie król nie ma za sobą bożego prawa, jeno go szlachta kreuje, gdzie wszystko in liberis suffragiis, słusznie czyniliśmy sobie pytanie: dlaczego to Waza, a nie Radziwiłł ma panować?... Nic to jeszcze Waza, boć oni z królów dziedzicznych ród wiodą, ale kto nam zaręczy, kto nas upewni, że po Wazach nie przyjdzie szlachcie fantazja do głowy posadzić na stolcu królewskim i wielkoksiążęcym choćby pana Harasimowicza albo jakiego pana Mieleszkę, albo jakiego pana Piegłasiewicza z Psiej Wólki. Tfu! czyja wiem wreszcie kogo?... A my? Radziwiłłowie [...] mamyże po staremu przystępować do całowania jego królewskiej - piegłasiewiczowskiej ręki?... Tfu! do wszystkich rogatych diabłów, kawalerze, czas z tym skończyć!... [...]
Kmicic coraz był bledszy i resztkami sił trzymał na wodzy wybuch szaleństwa; ale książę, cały zatopiony w swej mowie, upajał się własnymi słowami, własnym rozumem, i nie zważając na słuchacza tak dalej mówił:
- Jest, panie kawalerze, zwyczaj w tym kraju, iż gdy kto kona, to mu krewni w ostatniej chwili poduszkę spod głowy wyszarpują, ażeby się zaś dłużej nie męczył. Ja i książę wojewoda wileński postanowiliśmy tę właśnie przysługę oddać Rzeczypospolitej. Ale że siła drapieżników czyha na spadek i wszystkiego zagarnąć nie zdołamy, przeto chcemy, aby choć część, i to nie lada jaka, dla nas przypadła. Jako krewni, mamy do tego prawo. Jeśli zaś
nie przemówiłem ci tym porównaniem do głowy i nie zdołałem w sedno utrafić, tedy powiem inaczej. Rzeczpospolita to postaw czerwonego sukna, za które ciągną Szwedzi, Chmielnicki, Hiperborejczykowie, Tatarzy, elektor i kto żyw naokoło. A my z księciem wojewodą wileńskim powiedzieliśmy sobie, że z tego sukna musi się i nam tyle zostać w ręku, aby na płaszcz wystarczyło; dlatego nie tylko nie przeszkadzamy ciągnąć, ale i sami ciągniemy. Niechaj Chmielnicki przy Ukrainie się ostaje, niech Szwedzi z Brandenburczy-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img177 01 djvu 176 (Aby ją rozbić na drobniejsze grudki). Co potem robi rolnik? Co siej rolnik na ro
K 166b(1) Spis elementów my 3 zwory, które na warstwie opscrwej oznaczone są jako T. potem wszystkie
82703 P1030364 CZĘŚĆV EPILOG: POTEM WSZYSTKO JEDNO
36302 skanuj0015 (178) Czego jest więcej na rysunku: zwierząt czy kwiatków? Pokoloruj kwiatki, a pot
23 (537) miesięcy, a potem to się wszystko zatrze i śladu z tego nie będzie. Inaczej ja pomyślę, że
180 O KLEJNOCIE Od tego pomienionego Stańka było potem wiele mężów znacznych, jako wspominają przywi
img283 01 djvu 286 ezem pozwolić dzieciom swe pomysły w tym względzie wyjawić. Potem, po ułożeniu pl
GK (39) a na końcu trzeba narysować dwie kapusty. Potem ustalić pułapki — na przykład lisią norę. Tr
W połowie lat 70 miasto- wieś, potem zmiany i wieś ( częściowo) stała się bardzo atrakcyjnym miejsce
0000028(1) micznc, drobne drżenie, a potem o dużej amplitudzie, regularne, wzmagające się przy emocj
12728 scan 10 2009h5m51s Złóż kartkę na pół, potem jeszcze raz na pół według wzoru. Zepnij ją spin
PA200306 Masa dla I. Newtona i długo, długo potem Fraza Newtona - „ilość materii" jako masa Nie
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 555 I 539 bą żenione, aby dzieci ich mogły potem w tymże samym celu ja
więcej podobnych podstron