7368841785

381 Uwarunkowania decyzji gospodarstw domowych

boru. Dlatego też uzasadnione jest mówiąc o podejmowaniu decyzji traktować je nie jako sam moment wyboru, lecz jako pewien proces, czynność dokonującą się w czasie. Zdaniem M. Zdyba (1993) proces decyzyjny jest poszukiwaniem w drodze ukierunkowanej i wyrozumowanej analizy odpowiedniej recepty, umożliwiającej wyjście z sytuacji decyzyjnej.

W zdecydowanej większości sytuacji decyzyjnych nie ma wyraźnie określonych procedur, sposobów postępowania wiodących decydenta od powstania problemu decyzyjnego do wydania decyzji. W literaturze przedmiotu można spotkać się z różną ilością wymienianych etapów' występujących przed podjęciem decyzji. Jedni wymieniają pięć etapów (Drucker 1994, s. 376 - 394), inni tw ierdzą, że tych etapów jest więcej (por. Samuelson, Marks 1998, s. 28). Kozielecki (1986, s. 290) z kolei wymienia tylko trzy podstawowe procesy, etapy, które determinują, konkretnie podjętą decyzję. Są to:

• proces przewidywania;

• proces wartościowania;

• proces wyboru.

W procesie przewidywania decydent na podstawie posiadanych informacji prognozuje, jakie konsekwencje nastąpią po dokonaniu danego wyboru. Inaczej mówiąc, próbuje on przewidzieć możliwe wyniki własnych działań i określić ich praw dopodobieństwo wystąpienia.

W procesie wartościowania, podmiot dokonujący wyboru ocenia wartości możliwych skutków podjętej decyzji. Określa jak ważne są dla niego te zdarzenia, czyli przypisuje im wartości subiektywne określając tym samym ich użyteczność. Użyteczność, jaką ludzie przypisują wynikowi alternatywy, zależy od stanu podmiotu, od jego struktury celów, które decydent zamierza osiągnąć. Cele ukierunkowują działania podmiotu a są one generowane przez system jego potrzeb. Wartości przypisane wynikom korzystnym i niekorzystnym wpływają na kształt ostatecznej decyzji.

Po tych dwóch procesach następuje proces wyboru, w którym człowiek integruje informacje o możliwych stanach świata z tym jak są one dla niego ważne. Ostateczna decyzja jest, więc funkcją subiektywnej wartości oraz prawdopodobieństwa osiągnięcia celu. Podjecie optymalnej decyzji jest czynnością niezmiernie trudną. Dlatego, że decydent musi wziąć wiele czynników pod uwagę takich jak: korzystne i niekorzystne wyniki działania, uwzględnić poziom ryzyka, zintegrować różnorodne informacje itp.