LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:27 AM Page 1
Miejsce na identyfikacj szko"y
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
WIEDZA O SPOECZEĄSTWIE
POZIOM ROZSZERZONY
LISTOPAD
ROK 2009
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdę, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron (za-
dania 1 18). Ewentualne braki zg"oĘ przewodniczącemu
zespo"u nadzorującego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz czytelnie w miejscu na to przeznaczo-
nym.
3. Pisz czytelnie. UŻywaj d"ugopisu/pióra tylko z czarnym tu-
szem/atramentem.
4. Nie uŻywaj korektora.
5. B"dne zapisy wyraęnie przekreĘl.
6. Pamitaj, Że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
yczymy powodzenia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadał
moŻna otrzyma
"ącznie
50 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpoczciem pracy
KOD
PESEL ZDAJŃCEGO
ZDAJŃCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w ca"oĘci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadał przez
dyrektorów szkó" biorących udzia" w programie Próbna Matura z OPERONEM.
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:27 AM Page 2
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
CzĘ I (20 pkt)
Zadania testowe
W zadaniach 1 2 podkreĘl jedną w"aĘciwą odpowiedę.
Zadanie 1. (1 pkt)
Do form demokracji bezpoĘredniej zaliczamy:
a) wybory prezydenckie
b) wybory samorządowe
c) inicjatyw ludową
d) wybory parlamentarne
Zadanie 2. (1 pkt)
Wydarzenia o charakterze obywatelskiego niepos"uszełstwa, które mia"y miejsce na począt-
ku XXI wieku w jednym z pałstw sąsiadujących z Polską, zosta"y nazwane:
a) rewolucją goędzików
b) pomarałczową rewolucją
c) rewolucją róŻ
d) cedrową rewolucją
Zadanie 3. (1 pkt)
PodkreĘl nazwy dwóch pałstw arabskich, z którymi Izrael utrzymuje stosunki dyplomatyczne.
a) Arabia Saudyjska
b) Syria
c) Egipt
d) Jordania
e) Iran
Zadanie 4. (1 pkt)
PodkreĘl nazwy wszystkich pałstw, które mają status oficjalnych kandydatów do Unii Europej-
skiej.
a) Chorwacja
b) Albania
c) Macedonia
d) Serbia
e) BoĘnia i Hercegowina
f) Turcja
Zadanie 5. (2 pkt)
Wykonaj poniŻsze polecenia.
a) Podaj pe"ną nazw jednoosobowego niezawis"ego organu pałstwowego, stojącego na straŻy
praw i wolnoĘci wszystkich obywateli, które zosta"y zawarte w Konstytucji RP i innych aktach
normatywnych.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) PodkreĘl imi i nazwisko osoby, która obecnie sprawuje urząd, o którym mowa w poleceniu a.
a) Andrzej Zoll
b) Janusz Kochanowski
c) Marek Safjan
d) Bohdan Zdziennicki
2
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 3
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
Zadanie 6. (4 pkt)
Wykonaj poniŻsze polecenia.
a) Do charakterystyk systemów rządów dopisz w odpowiednich miejscach ich nazwy oraz przy-
k"ad pałstwa, w którym ten system wystpuje.
Lp. Charakterystyka systemu rządów Nazwa systemu rządów Przyk"ad pałstwa
1. W systemie tym wystpuje zasada jednoĘci
w"adzy. Pe"nią w"adzy pałstwowej dyspo-
nuje parlament, który powo"uje pozosta"e
organy i sprawuje nad nimi kontrol. Rząd
jest wybierany bezpoĘrednio przez parla-
ment, przed którym jest odpowiedzialny.
2. W systemie tym wystpuje dwucz"onowa
w"adza wykonawcza. G"owa pałstwa jest
wybierana w wyborach powszechnych i bez-
poĘrednich, dysponuje prawem inicjatywy
ustawodawczej, prawem rozwiązania parla-
mentu, powo"uje i odwo"uje rząd oraz kieru-
je polityką zagraniczną i obronną pałstwa.
b) Do charakterystyk systemów wyborczych dopisz w odpowiednich miejscach ich nazwy oraz
przyk"ad pałstwa, w którym ten system wystpuje.
Lp. Charakterystyka systemu wyborczego Nazwa systemu wyborczego Przyk"ad pałstwa
1. Kraj jest podzielony na okrgi wyborcze,
w których wybiera si jednego przedstawi-
ciela (czasami kilku przedstawicieli). Man-
dat otrzymuje ten kandydat, który uzyska"
najwicej g"osów w danych okrgu.
2. Kraj jest podzielony na okrgi, w których
wybiera si od kilku do kilkunastu przedsta-
wicieli. W tym systemie wyborcy g"osują
na listy partyjne. Podzia" mandatów pomi-
dzy partie jest dokonywany wspó"miernie
do liczby g"osów oddanych na kaŻdą z nich.
Zadanie 7. (1 pkt)
Uzupe"nij zdania dotyczące sądownictwa powszechnego w Polsce, wpisując w miejsce kropek od-
powiednie nazwy sądów.
a) Są sądami pierwszej instancji dla wikszoĘci spraw karnych i cywilnych; funkcjonują na obszarze
jednej lub kilku gmin & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Są sądami odwo"awczymi w sprawach rozpatrywanych przez sądy pierwszej instancji; funkcjonu-
ją na obszarze dzia"ania co najmniej dwóch sądów okrgowych & & & & & & & & & & & & & &
3
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 4
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
W zadaniach 8 i 9 zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fa"szywe. Wpisz w odpowiednie
miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fa"sz (zdanie fa"szywe).
Zadanie 8. (1 pkt)
Spo"eczełstwo
Lp. Zdania Prawda lub Fa"sz
1. Konformizm to postawa i zachowanie jednostki polegające na Ęcis"ym
podporządkowaniu si normom i wzorcom zachował obowiązującym
w danej grupie spo"ecznej.
2. Grupy spo"eczne ze wzgldu na rodzaj wizi dzielimy na pierwotne
i wtórne, natomiast ze wzgldu na rodzaj zorganizowania na formal-
ne i nieformalne.
3. Awans z klasy niŻszej do wyŻszej lub degradacja z klasy wyŻszej
do niŻszej są przyk"adami poziomej ruchliwoĘci spo"ecznej.
Zadanie 9. (1 pkt)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Lp. Zdania Prawda lub Fa"sz
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za naruszenie Konstytucji, usta-
wy lub za pope"nienie przestpstwa odpowiada przed Zgromadzeniem
Narodowym, które skazuje go wikszoĘcią co najmniej 2/3 g"osów.
2. Premier reprezentuje Rad Ministrów, kieruje pracami Rady Mini-
strów, wydaje rozporządzenia oraz koordynuje i kontroluje prac
cz"onków Rady Ministrów.
3. O stanie wojny i o zawarciu pokoju decyduje w imieniu Rzeczypo-
spolitej Prezydent RP, który na czas wojny mianuje Naczelnego Do-
wódc Si" Zbrojnych.
Zadanie 10. (2 pkt)
WyjaĘnij, na czym polegają dwie wymienione poniŻej funkcje prawa.
Funkcja represyjna & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Funkcja organizacyjna & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 5
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
Zadanie 11. (4 pkt)
250 0 250 500 km
Na mapie Europy cyframi 1, 2, 3, 4
zaznaczono cztery pałstwa euro-
pejskie. Uzupe"nij tabel, wpisując
nazwy pałstw odpowiadające licz-
bom na mapie oraz nazwisko obec-
nego szefa rządu tego pałstwa.
2
1
3
4
Lp. Nazwa pałstwa Nazwisko szefa rządu
1.
2.
3.
4.
Zadanie 12. (1 pkt)
Nazwij problem przedstawiony na rysunku.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
5
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 6
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
CzĘ II (10 pkt)
Analiza ęróde"
Zadanie 13. (1 pkt)
Na podstawie tabeli Demografia: ludnoĘ Ęwiata w XX wieku wed"ug kontynentów wykonaj po-
lecenie.
Ameryka Ameryka Australia
Rok Afryka Azja Europa Ogó"em
P"d. P"n. i r. (+Oceania)
1900 120 mln 63 mln1 81 mln2 937 mln 401 mln 6,0 mln 1,608 mld
1950 224 mln 112 mln 220 mln 1,402 mld 549 mln 12,6 mln 2,520 mld
1960 282 mln 147 mln 268 mln 1,703 mld 605 mln 15,7 mln 3,021 mld
1970 364 mln 191 mln 318 mln 2,148 mld 657 mln 19,3 mln 3,697 mld
1980 476 mln 240 mln 370 mln 2,642 mld 693 mln 22,7 mln 4,444 mld
1990 633 mln 293 mln 425 mln 3,186 mld 722 mln 26,4 mln 5,285 mld
1997 758 mln 327 mln 467 mln 3,539 mld 729 mln 29,0 mln 5,849 mld
1
Ameryka aciłska Łród"o: http://encyklopedia.interia.pl/
2
Ameryka Pó"nocna bez Ameryki rodkowej
Podaj nazwy kontynentów, na których w okresie 1900 1997 tempo wzrostu liczby ludnoĘci by"o
najszybsze i najwolniejsze.
Najszybsze: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Najwolniejsze: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 14. (3 pkt)
Na podstawie tekstu i wiedzy w"asnej wykonaj polecenia.
Od początku lat dziewidziesiątych w kraju utrzymuje si depresja urodzeniowa. Przecitna licz-
ba dzieci rodzonych przez kobiet w wieku 15 49 lat nie gwarantuje prostej zastpowalnoĘci poko-
leł. W 2003 r. wspó"czynnik dzietnoĘci wynosi" zaledwie 1,22 i by" najniŻszy od ponad 50 lat.
Przy za"oŻeniu, Że prostą zastpowalnoĘ pokoleł zapewnia wspó"czynnik dzietnoĘci na pozio-
mie 2,10 2,12 urodzeł na jedną kobiet, kolejna generacja Polaków zostanie zredukowana do oko-
"o 60% stanu obecnego.
Wyniki analiz demograficznych wskazują, Że trwający od kilkunastu lat spadek dzietnoĘci jeszcze
nie jest procesem zakołczonym i dotyczy w coraz wikszym stopniu kolejnych roczników m"odzieŻy.
Zgodnie z opiniami ekspertów w najbliŻszych latach naleŻy liczy si z dalszym spadkiem wspó"-
czynnika dzietnoĘci z obecnej Ęredniej 1,22 dziecka na kobiet do oko"o 1,10 w 2010 r., po czym w la-
tach 2011 2020 moŻna oczekiwa niewielkiego wzrostu dzietnoĘci do wartoĘci oko"o 1,2.
WĘród przyczyn spadku dzietnoĘci wymienia si: zwikszone zainteresowanie zdobywaniem wy-
kszta"cenia, trudnoĘci na rynku pracy, zmniejszenie Ęwiadczeł socjalnych na rzecz rodziny, brak
w polityce spo"ecznej filozofii umacniania rodziny i generalnie trudne warunki spo"eczno-ekono-
miczne, w jakich znalaz"o si pokolenie w wieku prokreacyjnym. Zmiany demograficzne w Polsce są
podobne do przeobraŻeł notowanych w innych krajach europejskich. Ich ca"okszta"t okreĘlany jest
mianem transformacji demograficznej (& ).
6
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 7
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
Koniec dwudziestego wieku i początek kolejnego stulecia przyniós" znaczące obniŻenie poziomu
dzietnoĘci. Tempo redukcji liczby rodzących si dzieci by"o w Europie znacznie szybsze niŻ w in-
nych krajach. Z danych zawartych w raporcie ONZ o sytuacji demograficznej w Ęwiecie w po"o-
wie 2004 r. wynika, Że przy Ęredniej dzietnoĘci w Ęwiecie wynoszącej 2,8 dziecka na jedną kobiet
w wieku 15 49 lat, kolejne miejsca w rankingu kontynentów wed"ug malejących wielkoĘci wspó"czyn-
nika dzietnoĘci zajmują: Afryka ze wspó"czynnikiem 5,1, Azja z 2,6 dziecka na jedną kobiet, Austra-
lia i Oceania z 2,1, Ameryka Pó"nocna z 2,0. Na ostatnim miejscu znajduje si Europa ze
wspó"czynnikiem dzietnoĘci 1,4. Obok bardzo niskiego poziomu zastpowalnoĘci generacji na kon-
tynencie na podkreĘlenie zas"uguje jego znaczące zróŻnicowanie w poszczególnych regionach Eu-
ropy. Zmienia si on od 1,7 w krajach Europy Pó"nocnej poprzez 1,6 w Europie Zachodniej do 1,3
w krajach Europy rodkowej i Wschodniej (& ).
Mając na wzgldzie fakt, Że wĘród ogó"u rodzących si dzieci nieco mniej niŻ po"ow (48,3%) sta-
nowią córki, które w przysz"oĘci zastąpią matki w procesie odtwarzalnoĘci pokoleł, notowane wspó"-
czynniki dzietnoĘci pomnoŻone przez odsetek urodzeł Żełskich informują, ile córek przypada
przecitnie na jedną matk. Przy wspomnianych wyŻej wspó"czynnikach dzietnoĘci obecne pokole-
nie matek zostanie zastąpione w przysz"oĘci przez córki jedynie w oko"o 70% w Europie, w niespe"-
na 85% w Ameryce, w 80% w Europie Zachodniej oraz w 65% w Europie rodkowej i Wschodniej.
Zatem, kolejne pokolenie Europejczyków zostanie znacząco uszczuplone.
Łród"o: I. Kowalska, Sytuacja demograficzna w Polsce na tle Europy i Ęwiata, www.isnr.uksw.edu.pl
a) WyjaĘnij, na czym polega zastpowalnoĘ pokoleł.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Wymieł kontynenty, na których na prze"omie XX i XXI wieku wystpuje zastpowalnoĘ po-
koleł.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
c) Podaj trzy propozycje dzia"ał ze strony pałstwa, które mogą wp"yną na wzrost wspó"czyn-
nika dzietnoĘci.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
7
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 8
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
Zadanie 15. (2 pkt)
Na podstawie wykresu Piramida wieku ludnoĘci w Polsce (stan w dniu 31.12.2005 r.) oraz wiedzy
w"asnej wykonaj polecenia.
85 i wicej
80
MŻczyęni Kobiety
75
70
NadwyŻka liczby kobiet
nad liczbą mŻczyzn
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
NadwyŻka liczby mŻczyzn
5
nad liczbą kobiet
0
500 tys. 400 300 200 100 0 0 100 200 300 400 500 tys.
Wiek przedprodukcyjny
Wiek produkcyjny
Łród"o: GUS
i poprodukcyjny
a) WyjaĘnij pojcie wskaęnik (wspó"czynnik) maskulinizacji .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Porównaj wskaęnik maskulinizacji w Polsce wĘród osób w wieku przedprodukcyjnym i w wieku
poprodukcyjnym.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
8
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 9
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
Zadanie 16. (2 pkt)
Na podstawie tabeli Zmiany w strukturze ludnoĘci Polski wed"ug wieku i wiedzy w"asnej wy-
konaj polecenia.
Grupa wieku 2000 2002 2005 2010 2015 2020 2025 2030
LudnoĘ w tysiącach
Ogó"em 38 256 38 219 38 123 37 899 37 626 37 229 36 598 35 693
0 17 9 333 8 664 7 835 6 811 6 296 6 070 5 784 5 325
18 59/64 23 262 23 790 24 403 24 658 23 861 22 620 21 560 20 771
18 44 15 219 15 257 15 241 15 312 15 037 14 078 12 672 11 074
45 59/64 8 043 8 533 9 162 9 346 8 824 8 542 8 887 9 697
60/65 i wicej 5 660 5 765 5 885 6 431 7 468 8 540 9 254 9 597
Rok 2000 = 100
Ogó"em 100,0 99,9 99,7 99,1 98,4 97,3 95,7 93,3
0 17 100,0 92,8 83,9 73,0 67,5 65,0 62,0 57,1
18 59/64 100,0 102,3 104,9 106,0 102,6 97,2 92,7 89,3
18 44 100,0 100,2 100,1 100,6 98,8 92,5 83,3 72,8
45 59/64 100,0 106,1 113,9 116,2 109,7 106,2 110,5 120,6
60/65 i wicej 100,0 101,9 104,0 113,6 132,0 150,9 163,5 169,6
LudnoĘ w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
Ogó"em 64 61 56 54 58 65 70 72
Wiek przed-
40 36 32 28 26 27 27 26
produkcyjny
Wiek popro-
24 24 24 26 31 38 43 46
dukcyjny
Łród"o: GUS
a) WskaŻ w liczebnoĘci poszczególnych grup wiekowych tendencje, które wystąpią w okresie
2000 2030.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Podaj dwie przyczyny tych tendencji.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
9
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 10
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
Zadanie 17. (2 pkt)
Na podstawie tekstów wykonaj polecenia.
Tekst 1.
Niemiecka minister rodziny, budując pó" miliona nowych Ż"obków, chce nak"oni wspó"obywateli
do rodzenia dzieci. W ciągu najbliŻszych piciu lat Ursula von der Leyen (CDU) chce przygoto-
wa 500 tys. miejsc w Ż"obkach, w których znajdzie si miejsce dla co trzeciego niemieckiego dwu-
i trzylatka. Minister chce zatrudnia w nich doskonale wykszta"conych opiekunów. Bezp"atne Ż"ob-
ki mają by czynne do wieczora (& ).
By rozbudowa sie Ż"obków wed"ug pomys"u pani minister, potrzebne są 3 mld euro. To jednak nie
najmniejsze zmartwienie von der Leyen. Sk w tym, Że s"owo Ż"obek sporej czĘci Niemców ęle si
kojarzy, a czĘ polityków CDU otwarcie protestuje przeciw tym planom.
Pani minister chce wskrzesi NRD protestuje Steffen Flath, minister kultury wschodnioniemiec-
kiej Saksonii. To przekazywanie pałstwu odpowiedzialnoĘci za wychowanie dzieci. Nie mieĘci mi
si w g"owie, Że po zjednoczeniu Niemiec moŻna mie takie plany uwaŻa Flath.
Popierają go wp"ywowi politycy chadecji z Brandenburgii i Bawarii. Nie podoba im si, Że von der
Leyen lansuje wychowanie dzieci poza rodziną i Że uderza w wizerunek niemieckiej Hausfrau, czy-
li kobiety, która nie pracuje, lecz utrzymuje dom i wychowuje dzieci.
Opór wynika z tego, Że w CDU są ciągle ludzie, którzy nie nadąŻają za zmieniającą si rzeczywi-
stoĘcią. To tradycjonaliĘci, zwolennicy autorytarnego wychowania, propozycja minister uderza
w ich system wartoĘci tak o awanturze w chadecji mówi berliłski politolog dr Gero Neugebauer.
"obki to jeden z symboli komunistycznych Niemiec. W przededniu upadku muru berliłskiego cho-
dzi"o do nich 80 proc. ma"ych obywateli NRD. Op"aty by"y Ęmiesznie niskie rodzice p"acili kilka-
dziesiąt dzisiejszych groszy dziennie.
Cho trudno dziĘ uwierzy w to, Że trzylatka w NRD-owskim Ż"obku juŻ indoktrynowano na dobre-
go komunist, to Ż"obki jako element enerdowskiego systemu oĘwiaty zosta"y w zjednoczonych Niem-
czech potpione. Zupe"nie bez sensu. System opieki nad dziemi by" jedyną rzeczą, która w NRD
dobrze funkcjonowa"a ocenia Waltraud Cornelissen z Instytutu M"odzieŻy w Monachium.
Wed"ug badał socjologicznych opór przeciwko Ż"obkom w spo"eczełstwie, zw"aszcza na zachodzie
Niemiec, jest bardzo silny. Tam kobiety, które zamiast wychowa w domu dzieci, oddają je do Ż"ob-
ka czy do przedszkola, czsto są ostro krytykowane (& ).
Pomys" von der Leyen z miejsca popar"a socjaldemokratyczna SPD oraz krgi gospodarcze. Nie-
mieccy przedsibiorcy uwaŻają po prostu, Że rodzice są lepszymi pracownikami.
Łród"o: B. T. Wieliłski, Niemcom trzeba Niemców, Gazeta Wyborcza , 21.02.2007 r.
Tekst 2.
Demografia Europy bardzo si zmieni w najbliŻszych 40 50 latach. W 2060 r. Niemcy nie bdą juŻ
najludniejszym krajem Unii Europejskiej. Bdzie nim Wielka Brytania (ma mie 77 mln ludzi), tuŻ
za nią uplasuje si Francja (72 mln), która przeroĘnie Niemcy o milion mieszkałców przewiduje
w opublikowanych w"aĘnie badaniach Eurostat, unijne biuro statystyczne (& ).
Nie najlepiej wygląda natomiast przysz"oĘ po"udnia W"och, Grecji i wschodnich landów w Niem-
czech.
Spa spokojnie mogą za to mieszkałcy pó"nocnej Europy, gdzie wciąŻ rodzi si sporo dzieci. W bar-
dzo dobrej sytuacji jest Islandia, a takŻe Szwajcaria. AŻ szeĘ z siedmiu regionów tego kraju znala-
z"o si w dziesiątce najbardziej perspektywicznych demograficznie regionów na ca"ym kontynencie.
Dobre perspektywy mają teŻ Brytyjczycy i Irlandczycy, kraje Beneluksu, Francja i po"udniowe re-
giony Niemiec. Z badał berliłskiego instytutu wynika, Że im wikszy jest stopieł równouprawnie-
nia midzy kobietami a mŻczyznami w Życiu zawodowym, tym wicej rodzi si dzieci. Co wicej,
w krajach z wysokim przyrostem, takich jak Francja, Norwegia i Szwecja, ponad po"owa dzieci ro-
dzi si w związkach nieĘlubnych, a w najbardziej dziĘ p"odnej Islandii takich dzieci jest aŻ 65 proc.
Innym czynnikiem, który decyduje o rozwoju demograficznym, jest polityka spo"eczna pałstwa. Kra-
je Europy, w których rodzi si najwicej dzieci, przeznaczają ogromne kwoty na pomoc rodzinom.
Takich systemów pomocy wciąŻ brak w krajach postkomunistycznych.
Łród"o: A. Skieterska, Europa si kurczy, Gazeta Wyborcza , 27.08.2008 r.
10
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 11
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
a) WskaŻ zaleŻnoĘ, która decyduje o zadowalającym przyroĘcie naturalnym w krajach Europy
Zachodniej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) WyjaĘnij, dlaczego czĘ Niemców protestuje przeciwko rozbudowie sieci Ż"obków w tym kraju.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
CzĘ III (20 pkt)
Wypracowanie
Zadanie 18. (20 pkt)
Temat nr 1.
Oceł problem niŻu demograficznego w Europie. Przedstaw po dwa aspekty polityczne, gospodar-
cze, spo"eczne i kulturowe, które wp"ywają na rozwój demograficzny Starego Kontynentu. Jakie
perspektywy demograficzne ma przed sobą Europa w najbliŻszych dziesicioleciach? Podaj trzy
moŻliwoĘci oraz zajmij i uzasadnij w"asne stanowisko w tej sprawie. Odwo"aj si do materia"ów
ęród"owych.
Temat nr 2.
Oceł i scharakteryzuj rozwój demograficzny Polski od 1989 roku do chwili obecnej. Przedstaw
po dwa aspekty polityczne, spo"eczne, gospodarcze i kulturowe, które na ten rozwój wp"ywa"y.
Przedstaw pi róŻnych perspektyw dla pałstwa polskiego, jakie stwarza niski rozwój demogra-
ficzny w najbliŻszych dziesicioleciach oraz zaprezentuj w"asne stanowisko w tej sprawie.
Odwo"aj si do materia"ów ęród"owych.
Wybieram temat nr & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
11
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 12
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
12
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 13
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
13
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 14
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
14
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 15
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
15
LWD-2010-arkusz I ZR:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 10:28 AM Page 16
Wiedza o spo"eczełstwie. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą
BRUDNOPIS
(nie podlega ocenie)
16
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
arkusz WOS poziom r rok 10028arkusz WOS poziom r rok 07 3arkusz WOS poziom p rok 0994arkusz WOS poziom r rok 0772arkusz WOS poziom p rok 0946arkusz WOS poziom p rok 10?5 (2)arkusz WOS poziom p rok 10?5 MODEL (2)arkusz WOS poziom p rok 0946 MODELarkusz WOS poziom p rok 10v44arkusz WOS poziom p rok 10v44 MODELarkusz WOS poziom r rok 10?72 MODEL (3)arkusz WOS poziom p rok 0994 MODELarkusz WOS poziom r rok 10?72 (3)więcej podobnych podstron