Endometrioza obraz kliniczny, leczenie (9)

• ziuw nasuwaniu chomby;

• obecności Woalów;

• umiejscowieniu ognisk;

• reakcji na uprzednio stosowane lec ze me.

U kobiet z endometriozą znalazły zastosowanie następujące meto dy leczenia:

• chirurgiczne;

• farmakologiczne.

18.6.1. Leczenie operacyjne

Leczenie

operacyjne

\)

Leczenie operacyjne endometrioz.y może obejmować usunięcie izolowanych ognisk i(lub) torbieli endometrialnyeh, a także całego jajnika: w wyjątkowej sytuacji - macicy wraz z przydatkami.

Zakres leczenia operacyjnego jest podyktowany rozległością zmian, wiekiem pacjentki, jej pragnieniem zajścia w ciążę oraz dolegliwościami.

U kobiet, u których sprawą nadrzędną jest płodność, należy stosować leczenie zachowawcze. Zasadą zachowawczego postępowania chirurgicznego jest całkow ite usunięcie zmian z zachowaniem narządów płciowych i przywróceniem prawidłowej anatomii miednicy mniejszej.

Jednak terapia oszczędzająca jest związana / dużym odsetkiem nawrotów, które ocenia się na 13% po 3 latach i 40% poJL liliach-

Laparoskopia

operacyjna

Wy)us7czeniG

torbieli

Dlatego też w przypadku powtarzającyclTSię zmian, zwłaszcza w postaci torbieli endometrialnyeh, każda kolejna operacja powinna być bardziej radykalna, w końcu łącznie z wycięciem jajnika. W okresie okołonienopaużalnym leczenie rozległej endometriozy polega na usunięciu macicy wraz z przydatkami.

Rozwój metod endoskopowych i doświadczenie nabyte w tym zakresie pozwoliły na wprowadzenie do chirurgicznego leczenia endometriozy technik laparoskopowych.

Laparoskopia ma szczególne zastosowanie przy usuwaniu izolowanych ognisk endometrialnyeh. Można tego dokonać przez wycięcie, elektrokoagulację lub waporyzację przy użyciu lasera. Ta ostatnia metoda uważana jest za najbezpieczniejszą. Ważne jest usunięcie wszystkich aktywnych ognisk endometriozy, przy czym należy pamiętać. że aktywne zmiany występują pod postacią pęcherzyków, rozszerzonych naczyń, zmian przypominających płomyki oraz białawych bTi/nT natomiast postrzegane jako typowe dla Endometriozy brązowe plamki są nieaktywną postacią choroby;

Leczenie torbieli endometrialnyeh polega na ich wyłus/czeniu lub wycięciu. Obecnie preferowaną metodą jest laparoskopowe wyłusz

, /.cmi- torbieli t rui*inliu i h u loil/nj • • i^M rai i» duje li r • ■ wyrti

ki* jeśli chocl/i o możliwo*? ó»hvbi w dążę. niż wycięcie torbieli

Innym rodzajem lec/cma oper i. yjiu’)»o jest laparoskop we odner wiciih m.u u\ i ,‘fw.i iicuickioim.i -.kiili-i/.nc \s gtupie p.i

(JertT?k / prcewleklymi, ni< | >o3(lnj ąc yrmsię lec/.cn i u farmakologie/ nemu dolegliwościami holowymi

Powikłania występujące po operacjach laparoskopowych są podobne jak przy chirurgii klasycznej i obejmują obrażenia moczowodu i pęcherza moczowego, najczęściej będące konsekwencją stosowania elektrokoagulacji.

Połączenie metody laparoskopowej i operacji pochwowej znalazło zastosowanie w leczeniu endometriozy głębokiej. Usuwanie głębokich ognisk endometriozy należy do bardzo trudnych i długotrwałych zabiegów chirurgicznych, dlatego powinno być przeprowadzone w ośrodku dysponującym odpowiednią kadrą i wyposażeniem.

Odpowiedź na pytanie, czy należy stosować wspomagającą terapię przed i po operacji, jest różna w zależności od doświadczeniu danego ośrodka czy autora. Wiadomo, że leki hormonalne stosowane w' leczeniu endometriozy zmniejszają odczyn zapalny towarzyszący endometriulnym implantom oraz torbielom, zmniejszają ukrwienie tkanek, w tym zrostów, i objętość ognisk endometrialnyeh. Zastoso wanie tych leków przed operacją ma na celu poprawę warunków technicznych operacji i ułatwienie całkowitego usunięcia torbieli en* dometrialnych i wszystkich ognisk. Jednak, aby to leczenie zastosować, najpierw należy wykonać zwiadowczą laparoskopię i potwiei dzić rozpoznanie endometriozy badaniem mikroskopowym.

Leczenie hormonalne po operacji ma zapobiegać nawrotom. Jest uzasadnione w tych sytuacjach, w których całkowite usunięcie zmian było niemożliwe, lub wtedy gdy endometriozą była bardzo rozległa i istnieją wątpliwości co do radykalności operacji.

Nie należy jednak stosować leczenia hormonalnego jako uzupeł-nicnia postępowania chirurgicznego u kobiet, które pragną zajść / w ciążę, ponieważ terapia hormonalna przedłuża okres niepłodności, a odsetek zajść w ciążę po leczeniu skojarzonym nic jest większy niż', po samym leczeniu operacyjnym.

18.6.2. Leczenie farmakologiczne

l eczenie farmakologiczne obejmuje terapię hormonalną i leczenie objawowe, w tym przypadku przeciwbólowe.

Zasada działania leków hormonalnych polega na supresji czynności jajników i atrołii ektopowych ognisk cndomelrium. Ta forma te-rapii test zarezerwowana dla kobiet, u których - mimo operacyjnego usunięcia zmian endometrialnyeh powracają dolegliwości typowe