GENETYKA Anna Sadakierska Chudy , Grażyna Dąbrowska str3

28 Rozdział 2

Forma dorosła. Mucha początkowo jest bardzo wydłużona, jasno zabarwiona, / nierozciągniętymi skrzydłami. Jednak w stosunkowo krótkim czasie uzyskuje wygląd dorosłego owada, który w sprzyjających warunkach może żyć ponad miesiąc. Muchy szczepu dzikiego mają szarożółtą barwę ciała, duże czerwone oczy zbudowane z ommatidiów oraz lirowate skrzydła ułożone wzdłuż osi ciała i wystające poza ciało.

2.2. Rozpoznawanie płci dorosłych osobników

Samice i samce (ryc. 2.4) można odróżnić na podstawie kilku cech, najważniejsze z nich to:

a) wielkość osobników: samice z reguły są większe od samców,

b) kształt i barwa odwłoka: odwłok samicy o ostrym zakończeniu z ciemnymi prążkami składa się z siedmiu widocznych segmentów; u samców ostatnie dwa segmenty są zlane (a więc jest ich pięć), a koniec odwłoka jest zaokrąglony i ciemno zabarwiony,

c) zewnętrzne narządy płciowe po stronie brzusznej odwłoka: u samicy obecnych jest 7 płytek zwanych sternitami, płytka vaginalna i płytka analna; u samców widoczne są tylko 3 sternity i na końcu odwłoka wyraźnie ciemno zabarwiony schitynizowany aparat kopulacyjny,

d) u samców na piątym członie stopy I pary odnóży występuje grzebień płciowy zbudowany z 10 szczecin, ułatwiający przytrzymanie samicy w czasie kopulacji.

U samicy parę chromosomów płci stanowią dwa identyczne, średniej wielkości akrocentryczne chromosomy X. U samca występuje jeden chromosom X i je-

samiec samica

Ryc. 2.4. Samica i samiec D. melanogaster oraz a) chromosomy samca, b) chromosomy samicy. Źródło: Biologia, 1989

den submctacentryczny chromosom Y. Druga i trzecia para to duże chromosomy metacentryczne, a czwarta para to bardzo małe chromosomy telocentryczne.

2.3. Hodowla szczepów Drosophila

Drosophila szczepu dzikiego żyją na każdym podłożu fermentacyjnym, można więc je zebrać z przejrzałych, zaczynających fermentować jabłek, śliwek, dżemów itp. Szczepy zmutowane zamawiamy w odpowiednich pracowniach genetycznych.

Głównym pokarmem, zarówno dorosłych much. jak i larw są fermentujące soki owocowe. Muchy hoduje się najczęściej w termostatach o temp. 25°(\ w butelkach o pojemności ok. 250 ml, zamykanych korkami z waty lub z gąbki przepuszczającej powietrze (należy pamiętać o zachowaniu aseptyki). Stosowane są bardzo różne pożywki, najczęściej wykorzystuje się pożywki, których zasadniczym składnikiem jest mąka kukurydziana lub banany, czasami jabłka, kiełki pszeniczne. Do biochemicznych badań metabolizmu stosuje się szereg pożywek syntetycznych. W naszej pracowni przygotowujemy pożywkę o składzie:

1000 ml wody (porcja na 20 kultur)

8 g agaru

67 g cukru

135 g mąki kukurydzianej

100 g drożdży

Podane składniki (z wyjątkiem drożdży) dodaje się do wrzącej wody i gotuje kilka minut stale mieszając. Gorącą pożywkę rozlewa się do wysterylizowanych butelek, przykrywa gazą, pozostawiając na około 1 godz. do wystygnięcia. Następnie pożywki zakaża się drożdżami przez dodanie kilku kropli gęstej zawiesiny drożdży w wodzie, wkłada się do butelki kawałek ligniny lub bibuły i zamyka korkiem z waty.

2.4. Narkoza

Przed przystąpieniem do przeglądania muchy należy unieruchomić. W tym celu stosuje się usypianie za pomocą par różnych gazów. Najczęściej używane w laboratoriach genetycznych są opary eteru lub dwutlenku węgla. Najprostsze etery-/erki zrobione są z takich samych butelek, jak hodowlane. W zwykłym korku robi się dziurkę ok. 0,5 cm średnicy i wypełnia watą. Na watę nakrapia się kilka kropel eteru, muchy wytrząsa się z butelki hodowlanej do eteryzerki, tę zamyka się korkiem nasączonym eterem. Po kilku minutach muchy nieruchomieją, wytrząsa się je wówczas z eteryzerki do przebadania. Należy zachować ostrożność, aby nie przeeteryzować much, ponieważ mogą zostać zabite albo trwale uszkodzone. U przeeteryzowanych much skrzydła odstają od ciała pod kątem 45° i takie mu-