podst pedagogiki przedszkolnej z metodyka4

10 Rozdział 1

wychowanie w zbiorowości"¹. System wychowania Platona stanowił próbę syntezy doświadczeń ateńskiego wychowania prywatnego i państwowej pedagogiki Sparty. Wzorował się na ateńskim programie kształcenia umysłu oraz na idei harmonijnego rozwoju fizycznego i duchowego. Ze Sparty natomiast przejął zasadę wychowania jednostek pod opieką państwa, ideę wychowania, wykształcenie dziewcząt według tego samego programu, co chłopców oraz postulat wielkiej dumy narodowej². Chcąc zapewnić dzieciom jak najlepsze warunki rozwoju fizycznego, umysłowego i moralnego, Platon radził otoczyć je troskliwą opieką jeszcze przed przyjściem na świat. Po urodzeniu oddawano je do domów dziecka, gdzie pod opieką wyszkolonych nianiek miały zapewnione odpowiednie odżywianie, zabiegi higieniczne, odpoczynek i sen. Zgodnie z tym, co pisze Platon w dziele Prawa, systematyczne i planowe zabiegi wychowawcze należało rozpocząć od trzeciego roku życia. Wychowanie przedszkolne odbywało się w ogródkach dziecięcych tuż przy świątyniach pod nadzorem specjalnie zatrudnionej wychowawczyni.

Głównym celem wychowania przedszkolnego był harmonijny rozwój sił fizycznych, umysłowych oraz kształcenie moralnej postawy dziecka, natomiast podstawowymi środkami wychowania były: zabawy i gry na świeżym powietrzu, bajki, wierszyki i muzyka.

Platon podkreślał rolę i znaczenie zabaw, twierdząc, że przyczyniają się one do rozwoju zdolności i zainteresowań najmłodszych. Ciekawostką jest fakt, że odpowiednie władze ustaliły przepisy, dotyczące sposobu i organizacji prowadzenia każdej zabawy.

Platon zalecał wypełniać czas pouczającą zabawą zespołową, wspólną dla obu płci w gromadkach, które należało podzielić na grupy w taki sposób, aby zabawy odzwierciedlały czynności związane z ich przyszłym życiem. Zabawy tematyczne miały odbywać się na miniaturowych wzorach prawdziwych narzędzi, oswajając w ten sposób najmłodszych z przeznaczonym dla nich zajęciem.

¹ Ili:.Innu Wf/clit>Wiiniii. Slutiitiih bio^rttfu/.iiy, rcil. A. (ńisiomwski, Olsztyn 2( )()'.>, ,s I . U I U

’ llmltnui wyilitmmntH. ml I !• un.lyl>n< Im, Wiwn/.iwii l%7, m 87

Ten wybitny filozof uważał, że „zabawy, począwszy od ruchowych, poprzez muzykę i śpiew, a na sposobie myślenia kończąc, powinny być kierowane, aby zapewnić posłuszeństwo jednostki wobec jego utopijnej wizji idealnego państwa. Harmonijny rozwój fizyczny uczyni z dziecka człowieka dobrze zbudowanego, pięknego dla oka, a wychowanie artystyczne uwrażliwi go. W parze z rozwojem moralnym i umysłowym dążył do uczynienia z niego jednostki w pełni idealnej⁷'³. Pedagogikę opierał na podstawach psychologii i rozszerzaniu programu nauczania.

Platon to pierwszy filozof, który podkreślił dużą rolę gier w wychowaniu przedszkolnym, konieczność doboru odpowiednich dla tego wieku opowiadań oraz utworów poetyckich.

Arystoteles (384-322 p.n.e.)

< ii ocki filozof, uczeń Platona, inicjator wielu badań empiryczny* h, nauczyciel Aleksandra Wielkiego, założyciel własnej szko-l\ lilo/oficznej.

Wyróżnił trzy rodzaje duszy, którym odpowiadały ii / y strony wychowania:

I I Misza roślinna (zdolność do odżywiania i rozmnażania) - wy-• kowanie fizyczne.

' I )usz.a zwierzęca (zdolność postrzegania otaczającego świata, odczuwanie przyjemności i przykrości, ośrodek uczuć i popę-»Iow) - wychowanie moralne.

■ I Misza myśląca, czyli rozum (koncentrowanie poznania i myślom a) wychowanie intelektualne.

< Klpowiednio do trzech rodzajów duszy i trzech aspektów \ v« howania Arystoteles dokonał podziału życia dziecka na trzy i »!• icsy:

l i ikr es lata rozwoju fizycznego dziecka

• * II>.d<>ść o zdrowie;

• zdrowe odżywianie;

• Itai lowanie ciała; ¹

W ItnhrowNk.i Nowak / //•./<>/1// tuyrliotoiniin }H .cils. kolnc^o, Warszawa 17.