WSP J POLN254122
442
Czesku.' Kosytj Nazwy osobowe
przykłady derywacji alternacyjnej, np. Droździo od Drozd. Sposoby derywa-cji są tu zasadniczo takie same jak w wypadku nieoficjalnych form imion, przy czym na ogół nazwisko, w przeciwieństwie do imienia, ma tylko jeden wariant nieoficjalny.
Formy łiliacyjne nazwisk zachowały się w języku literackim tylko szczątkowo. Nazwiska kobiet zamężnych tworzy się od nazwisk zakończonych na -a za pomocą przyrostka -ma (-yna), zaś od pozostałych nazwisk za pomocą przyrostka -owa [Zaręlńna od Zaręba, Mazurowa od Mazur). Nazwiska panien tworzy’ się od nazwisk zakończonych na -a za pomocą przyrostka -anka, od pozostałych nazwisk za pomocą przyrostka -ówna (Skarżanka od Skarga, Mazurówna od Mazur). Współcześnie formy te stają się coraz rzadsze, co wiąże się głównie z postępującą emancypacją kobiet. O wiele szerszy jest zasięg form filiacyjnych w gwarach ludowych. Do tworzenia nazwisk kobiet zamężnych służą tu m.in. następujące formanty: -owa, -ina, -ka, ■ula, -icba. Niektóre z tych formantów mają ściśle ograniczony zasięg geograficzny, np. -ula występuje w południowo-zachodniej Polsce, -icba wzdłuż wschodniej granicy Polski. Osobliwością gwarową są specjalne formy’ oznaczające, że ktoś jest czyimś synem. Stosuje się je na ogół w odniesieniu do chłopców i mężczyzn nieżonatych, por. Koźlak = syn Kozła, Sągałka = syn S4gały. W funkcji tej występują m.in. następujące formanty: -ak, -ek, -ka, -ik, ■aszek (na Śląsku Cieszyńskim), -uk (we wschodniej Polsce). W języrku literackim formy patronimiczne oznaczające synów wyszły z użycia w XVIII wieku. Częstymi formantanu patrorumicznymi były megd\’ś -idź! i -owic/zf. Formacje patronimiczne mogły byrć tworzone me tylko od nazwiska (przy’-domka, przezwiska), lecz także od imienia ojca. Odbiciem dawnych stosunków społeczno-językowych są liczne obecnie nazwiska o typie patronimicz-nym, np. Klemensiewicz od Klemens, Bartkowiak od Bartek, Franczyk od Franek, Stefaniuk od Stefan, Bartków od Bartek. Formacje patronimiczne mogły się z czasem leksykalizować, co prowadziło niekiedy do tworzenia formacji patronimicznych drugiego stopnia. Proces ten potwierdzony jest w niektórych nazwiskach, np. Pawlaczyk: Pawlak: Paweł.
Do rzadkości należą obecnie nazwiska utworzone od imion kobiecych, np. Magdziarz : Magda, Dorociak : Dorota. Mogą to być skostniałe w postaci nazwiska dawne formacje matronimiczne (oznaczające syma wdowy lub kobiety niezamężnej) albo określenie męża w sytuacji, kiedy dominującą rolę w rodzinie odgrywała żona.
Obok nazwisk rodzimych występuje też w Polsce wiele nazwisk pochodzenia obcego. Nazwiska te należały niegdyś (mogą należeć też obecnie) do cudzoziemców, którzy z różnych przyczyn osiedlali się na stałe w Polsce i z czasem polonizowali się całkowicie. Wiele z tych nazwisk wywodzi się zresztą z terenów pogranicznych o skomplikowanyxh stosunkach narodowościowych i zmieniającej się przymależności państwowej. Najliczniej repre-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
WSP J POLN254112 432 CzesfaU‘ Knsyl, Nazwy osobowe z wy osobowej w odniesieniu do większej - określo
WSP J POLN254124 444 CzcsŁrw Koryt, Nazvy osobowe b) przezwiska zawierające charak
WSP J POLN25433716 680 - Indeks terminów i pojęć osobowość 479 palatalizacja 494 paradygmat) : spójn
WSP J POLN25487 406 £tiu RzetcidcjFtlGzkO, Nazwy wiarac Potrzeba wyróżnienia jakiegoś konkretnego mi
WSP J POLN25493 412 Eum RietelskaFetedkn. Nazwy geograficzne szącymi się gdzieniegdzie pagórkami. Śl
WSP J POLN254117 inutmj 437 brzmienia i długości, harmonizacja stylistyczna imienia i nazwiska (np,
WSP J POLN254245 570 Rogiłitr; U ■"iilcćjik, Jeżyk polski na Zachodzie skich, np. z angielskieg
WSP J POLN254260 586 JanuK Ricęcr. Język polski iu Wsębodrie - nieodróżnianie form
WSP J POLN254111 NAZWY OSOBOWE CZESŁAW KOSYL Imiona. - Nazwiska. - Przezwiska. - Bibliografia Nazwy
WSP J POLN254114 Czesław Kasy!, Nazwy osobowe 434 rdzeni leksykalnych, a wśród nich rdzenie niepotwi
WSP J POLN254118 Czesław Knryl, Nazwy osobowe 438 spółgłoskę miękką w formie pochodnej, np. Bożenia
WSP J POLN254120 Czcsfan: Kosy/, Nazwy osobowe 440 zostałość takiego sposobu rozumienia nazwisk na -
WSP J POLN25482 Przymiotnikowe nazwy cech 401 Wśród nazw osobowych zdecydowanie przeważają te, które
WSP J POLN254100 Nazwy miejscowo 419 Drugą dużą grupę stanowią te nazwy miejscowe, które od początku
WSP J POLN254101 420 £au Rietddu-ftttako. Nazwy geograficzne - fizjografię terenu,
WSP J POLN254102 Nazwy miejscowe 421 równe wyrazom pospolitym (np. Poręba), jak nazwy derywowane prz
WSP J POLN254103 422 Ezc.i Rzetćhlta-Feleszkc, Nazwy geograłkziifNazwy wodne Do nazw wodnych zalicza
WSP J POLN254104 NfKwy wodne 423 ikr&a i inne. Nazwy te nie znajdują objaśnienia na gnincie języ
WSP J POLN254109 428 E-jju Rzctdska-Feł&zko, Nazwy ger-grificzne 2) w formie r
więcej podobnych podstron