CCF20090523 011 tif
KARL R. POPPER
Tą uwagą zakończę na razie przegląd zasadniczych problemów, którym poświęcony jest nasz cykl wykładów.
Zakończywszy wprowadzenie do kursu, przystąpię obecnie do właściwego tematu dzisiejszego wykładu: „Wiedza: obiektywna i subiektyw-jną’\ Jak zwykle, zacznę od sformułowania zagadnienia, którym będę się zajmował, i proponowanego przeze mnie rozwiązania.
Zagadnienie jest następujące: jak rozwija się nasza wiedza?
Moje rozwiązanie ma postać nieco uproszczonego, cztero członowego schematu metody prób i eliminacji błędów:
Pi-^PT~^EB-^P2
„P,” oznacza tu problem wyjściowy. Może to być problem praktycz-ny bądź teoretyczny. ......
,JPr to próbna teoria, którą formułujemy po to, by ów problem roz-wiązać.
oznacza proces eliminowania błędówza pomocą krytycznych sprawdzianów albo kry tycznej, dyskusji.
„P ” oznacza natomiast problemy, do których ostatecznie dochodzimy — probl emy, które wyłaniaj ą się ze sprawdzianów i dyskusji.
Cały schemat wskazuj e, iż wychodzimy od jakiegoś problemu, problemu praktycznego albo teoretycznego. Próbujemy znaleźć rozwiązanie, formułując pewną próbną teorię jako nasze próbne rozwiązanie: na tym polega w istocie nasza próba. Następnie poddajemy teorię sprawdzianom, próbując ją obalić: jest tó krytyczna metoda eliminacji błędów. W wyniku wszystkich tych zabiegów wyłania się nowy problem, P (może się również wyłonić kilką nowych problemów). Postęp, który się tu dokonuje, czy teęuzyskany przyrost wiedzy, można zazwyczaj ocenić na podstawie dystansu dzielącego P} i Py, dowiadujemy się wówczas, czy w ogóle zdołaliśmy poczynić jaki^ postępy. Mówiąc zwięźle, nasz schemat ukazuje, że wiedza wychodzi odproblemów i problemy stanowiąjej kres (jeżeli wiedza ma w ogóle jakiś kres).
P1 jest często problemem praktycznym, może być jednak również problemem teoretycznym. To samo stosuje się doPr
Ów schemat ma zastosowanie do wiedzy w sensie obiektywnym i do wiedzy w sensie subiektywnym. Jak się przekonamy, zakres jego stosowalności jest znacznie szerszy.
Pozwolę sobie odwołać się do przykładu zaczerpniętego z rozwoju wiedzy obiektywnej, w którym punktem wyjścia jest pewien problem praktyczny, a ostatecznym rezultatem inny problem praktyczny. Początkowy problem Henry’ego Forda przedstawiał się następująco: w jaki sposób zapewnić środek transportu na rozległych przestrzeniach Stanów Zjednoczonych? Ten problem to Pr Ford zaproponował teorię: budując tani samochód. Drogą rozmaitych prób i błędów doprowadziło to do nowego problemu: w jaki sposób zapewnić drogi i miejsca do parkowania dla samochodów? Początkowym problemem P} był problem środka transportu. Nowym problememP2 jest problem ruchu ulicznego — problem niedoboru.
Problemy mają najczęściej charakter teoretyczny. Typowy problem teoretyczny przedstawia się następująco: dlaczego istniejąowe osobliwe gwiazdy, które błądzą po niebie zamiast tkwić nieruchomo na swoich miejscach i obracać się wraz z niebem, jak to czyni przeważająca większość gwiazd? W języku greckim błądzące gwiazdy zwąsię „planetami”, a ów problem dał początek drodze wiodącej przez wiele kolejnych stadiów do Ptolemeusza, Kopernika i Keplera oraz do teorii Newtona, która jako pierwsza dokonała unifikacji fizyki niebieskiej i ziemskiej. Nie był to jednak kres owej drogi: pozostały bowiem nie rozwiązane problemy, jak wskazywał sam Newton w swoim dziele Optics; po upływie następnych dwustu lat doprowadziły one do Einsteina. Einstein zwracał natomiast uwagę na problemy, które nie zostały rozwiązane przez jego teorię. I tak historia toczy się dalej.
Nasz czteroczłonowy schemat może być formułowany na rozmaite sposoby. Możemy, na przykład, zastąpić go następującym schematem:
|
PI |
PT —>EB ^P? a a 2a | |
|
PJ |
PTt->EB |
KDE |
|
PT —>EB -> P, n n 2h |
PI |
23
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
CCF20090523 024 tif KARL R. POPPER Będę nazywał mieszkańców świata 3 — takich jak otwarte problemy,
CCF20090523 029 tif KARL R. POPPER Popper: Tak, zgodziłbym się z tą uwagą; chcę tylko wskazać, że ew
CCF20090523 025 tif KARL R. POPPER Owe teorie sztuki można łatwo poddać krytyce na czysto intelektua
CCF20090523 035 tif KARL R. POPPER przeprowadziliśmy. Stały one naprawdę na wysokim poziomie — były
CCF20090523 044 tif KARL R. POPPER Z naszego cztero członowe go schematu jasno widać, że nowe proble
CCF20090523 070 tif KARL R. POPPER dziwy sposób opisywać ten sam fakt. Na przykład, jeśli opis „Piot
CCF20090523 075 tif KARL R. POPPER od tego, co my nazywamy „świadomością”. Ta bowiem jest całkowicie
CCF20090523 077 tif KARL R. POPPER na przykład z alternatywą unikania i dążenia albo przeżyciami str
CCF20090523 090 tif KARL R. POPPER Na przykład zoperowany człowiek zwykł palić papierosy i sięgał za
więcej podobnych podstron