P1140798

łoby tylko, czy był to skarb luźny, czy też rzeczywiście zakopany na terenie istniejącej współcześnie osady. Być może, tę ostatnią kwestię można by wyświetlić jeszcze i obecnie na drodze ponownych badań terenowych. Niestety, nie jest to sprawa prosta. Dysponujemy bowiem wyłącznie dość lakonicznym słownym opisem sytuacyjnym stanowiska⁶, które w obliczu zmian zaszłych tak w środowisku naturalnym, jak i w zakresie własności tamtejszego terenu, jest trudne do identyfikacji. Być może jednak, że w przyszłości, przy pomocy poszukiwań archiwalnych oraz badań powierzchniowych ⁶⁸ możliwa byłaby identyfikacja stanowiska oraz przeprowadzenie tam koniecznych prac wykopaliskowych.

Przyjmując jednakże prawdopodobieństwo, że omawiane tu złote przedmioty pochodzenia scytyjskiego miały raczej charakter skarbu, musimy równocześnie zrezygnować z nadawania im rangi pierwszorzędnego źródła, pierwszorzędnego dokumentu historycznego, potwierdzającego inwazję scytyjską na interesujące nas obszary. W przeciwieństwie bowiem do ziem leżących bardziej na południe albo na południowy wschód, co do których przypuszcza się (chodzi tu oczywiście o grupę badaczy, która przyjmuje istnienie najazdów scytyjskich na tereny Europy środkowej), że mogłyby być one miejscem nie tylko najazdu, ale i mieszanego, tubylczego i scytyjskiego osadnictwa stałego⁷, najazd scytyjski na interesujące nas tu ziemie części Polski i Niemiec miał być jedynie epizodem. Badacze ci stwierdzają, że mimo dokonania znacznych spustoszeń w postaci m. in. zniszczenia grodów ludności kultury łużyckiej, Scytowie nigdy nie władali ani Śląskiem, ani Łu-życami, a gdzieś na terenie Dolnych Łużyc załamała się w ogóle siła ich najazdu⁸. W tym zaś kontekście zrozumiały byłby grób wojownika scytyjskiego, poległego względnie zmarłego w trakcie najazdu, nieprawdopodobne jest zaś przypuszczenie o zakopaniu skarbu, którego z racji przyjmowanego charakteru pobytu na tych ziemiach, Scytowie nie mogliby odkopać. Stąd tylko jeden

• E. K r a u s e: op. cit., str. 488.

** Wstępne badania powierzchniowe w Witaszkowie przeprowadził 15 X 1964 zespół pracowników naukowych Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. W ich wyniku odkryto cztery stanowiska archeologiczne mogące wchodzić w rachubę jako miejsca znalezienia zespołu przedmiotów pochodzenia scytyjskiego. Na stanowisku 3 zebrano m. In. ułamki naczyń, głównie „grubej roboty", najprawdopodobniej należące do kultury łużyckiej.

⁷ Z. Bukowski: Nowe znaleziska „scytyjskie" z Polski, „Archeologia Polski”, T. IV, 1960, str. 267—269 (tutaj zebrana odnośna literatura).

' Por. np. T. Sulimira ki: Kultura łużycka a Scytowie, „Wiadomości Archeologiczne", T. XVI, 1948, str. 87 (reedycja).