03001

9    •

30

znaczne, że nawet użala się jeden dziedzic, iż mu puszczę zniszczono na drzewo i łuczyny⁷⁰). Nieraz też z akt widać użytkowanie dębu i lipy na wyroby bednarskie, beczki potażowe, czółna, ule, korzenniki, żłoby, wypalanie węgli kowalskich, różne wyroby stolarskie i t. p.

Uderza brak świadectw o pędzeniu na naddźwiniu smoły i dziegciu, gdyż znajdujemy zaledwie jedną tylko drobną wzmiankę z r. 1686, że poddany maj. Psuja „pędzi smołę i dziegieć na dworną potrzebę, z którego do wozów smarowania osobliwa wygoda" ¹'). Przypuszczamy jednak, że i w tym wypadku mamy przypadkową lukę archiwalną, gdyż, jak wykazał prof. Lubawskij, smoła warzona i niewarzona stanowiła jedną z poważniejszych pozycyj eksportowych W. X. Lit. w wieku XVI⁷²), a jak podaje I. Baranowski, jedna tylko komora włocławska⁷³) przepuszczała rocznie do 40.000 pudów smoły. Tenże autor mówi o bardzo znacznem na Mazowszu budownictwie statków rzecznych, a w pierwszym rzędzie komięg, których odpowiednikiem były na naddźwiniu t. zw. strugi, niezmiernie

rozpowszechnione i poszukiwane w handlu dźwińskim z Rygą.

%

Lecz i budownictwo strugów, jak widać z akt, nie było na średniem naddźwiniu rozwinięte, ograniczając się do wyrabiania t. zw. potrzeb strugowych, o których powiemy niżej.

Do konsumpcji wewnętrznej zaliczymy jeszcze eksploatację rudy błotnej, związanej w pewnej mierze z puszczami.

Dawne W. X. Litewskie, oddzielone ogromną przestrzenią i bezdrożami od źródeł naturalnych rud kopalnianych, radziło sobie w ten sposób, że dobywało je z bogatych w żelazo, podmokłych łąk śródpuszczańskich. W jaki sposób odbywał się ten proces, nie wiemy, lecz i dziś nierzadko spotykają się t. zw. kwaśne łąki, wśród których pełno jest kałuż i zabagnio-nych strumyków, jakby pociągniętych tłustemi plamami o mieniących się barwach i torfiastem dnie koloru rdzy. Jest to właśnie ruda błotna, którą przerabiano w t. zw. rudniach, zbudowanych zawsze na stawach i rzekach obok młynów wodnych. O zakładanie rudni szczególnie troszczył się rząd Zygmunta Augusta, włączając do obowiązków starostów osadzanie kowali i rudników, obdzielanie ich ziemią, ściąganie „mistrzów" z Mazowsza i Polski. Na Litwie, podkreśla nakaz, niezbędnem jest powiększenie produkcji rudy błotnej, ponieważ zawiera ona w sobie więcej żeiaza i jest lepszej jakości, „niż w innych chrześcijańskich królestwach" ^,4).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
0009901 190 wesołe, haj, ale biedne, haj. Ino zyntyce hlipaj, co brzuk zdoli, a ino wyńdzies ze sał
0009901 188 Król Sobieski lubił jego żarty, i nazywał ge kochanym Winnisiem. Kiedy go dzień jaki ni
0009901 95 —    Niestety nie mam i wątpię, czy kto w okolicy ma. Ale, obędzie: 
0009901 — 192 że udaje do 35° szerokości. Najlepsze gatunki się udają pomiędzy 15° a 35° szerokości
0009901 192    HISTORJE GWIAZD WOJSKIEGO i czyta się między wierszami myśl: Najlepsz
0009901 186 prawo panowania rasy wyższej nad niższą jest prawem przyrody" (str. 5). „Francuski
0009901 198 mniejszego śladu trucizny nie znalazłem. Zjechała do mnie komisya, złożona z prezesa po
0009901 ——75 wdziłem. Więc monarchów, królów i żadnego naj-więtszego nieprzyjaciela nigdy źle nie
0009901 190 praedictae civitatis Przasnysz, ut praemis-sum est locatis et locandis, gratiose duxi-m
0009901 KnfonyTblfkicy,    ty ŁMt torebce $ebv <‘ev latr.elpuecti im poreićsc /eg
Elementarz Marian?lski 00099 Jo CLla l CU. To Ala i As.Clla doi. ] CU doi. Ala stoi. I As stoi.d t
000995 ł.v
73858 Skrypt PKM 1 00099 198 Zadanie 5.1*4 Śruby połączenia kołnierzowego (rys. 5.22) napięto wstępn
0009901 djvu a obcięte paznogcie wrzucają na ogień (okolica Rudawy, Gorzowa, Myślachowic, Woli, Krz

więcej podobnych podstron