page0207
NAZWY MIEJSCOWE
Nazwy osobowe występujące jako podstawy nazw rodowych to — podobnie jak w nazwach patronimicznych — imiona i przezwiska głowy rodziny (zwykle ojca). W okresach późniejszych mogły to być także rodzinne nazwiska. Ogromną przewagę mają w n. m. rodowych odape-latywne, tj. przezwiskowe, nazwy osobowe (w 3452 n. rodowych w Polsce), np. Modzele na Mazowszu od wyrazu modzel 'nagniotek, odcisk, stwardnienie na ręku7. Wielokrotnie mniej liczne są skrócone i spieszczone imiona od dwuczłonowych imion słowiańskich (w 565 n. w Polsce), np. Nieciki od im. Niecik, a to od Niecislaw. Szczególnie charakterystycznymi podstawami nazw rodowych są dwuczłonowe przezwiska, choć jest ich stosunkowo niewiele (w 167 n.), np. Białowąsy, Poliżchleby od przezwisk Białowąs, Poliżchleb. Wyraźnie bardzo mało jest nazw rodowych powstałych od słowiańskich imion dwuczłonowych (tzw. „lepszych"), bo tylko 107 nazw w Polsce, np. Myślibory, Dobrociechy od imion Myślibor, Dobro-ciech. Pewna ilość nazw rodowych powstała też od nazw herbowych drobnej szlachty, np. Ostoje, Wścieklice (w 315 n).
Bardzo licznie tworzono natomiast nazwy wsi rodowe od imion chrześcijańskich i ich form spieszczonych, zwłaszcza od czasu, gdy imiona chrześcijańskie zdominowały całość polskiego imiennictwa (w 968 n. w Polsce), np. Klimki od imienia Klimek, to zaś od Klemens; Romany od imienia Roman. Niewiele jest w Polsce nazw rodowych od imion niemieckich (tylko 43), np. Frącki od imienia Franz. Należy to przypisać temu, że nazwy rodowe szerzyły się zwłaszcza w regionach północno-wschodnich, tj. na Mazowszu i Podlasiu, gdzie wpływy imiennictwa niemieckiego docierały słabo. Zdarzają się tu natomiast nazwy rodowe od imion bałtyckich (pruskich), np. Rapaty, Wilkęsy.
NAZWY DZIERŻAWCZE
Są to nazwy miejscowe tworzone od nazw osobowych (imion, przezwisk lub nazwisk) za pomocą derywacji słowotwórczej (sufiksalnej), oznaczają zaś miejscowość będącą własnością tej osoby, której imię stało się podstawą nazwy. Nazwy dzierżawcze powstają najczęściej za pomocą przyrostków (sufiksów) przymiotnikowych: *-jb (*-ja, *-je), *-ovb (*-ova, *-ovo) // *-'evb-(*-eva, *-evo) oraz *-im> {*-ina, *-ino). Nazwy te jako formy przymiotnikowe występują w trzech rodzajach gramatycznych (męskim, żeńskim i nijakim) oraz w dwu liczbach: pojedynczej i mnogiej. Stwarza to bogatą mozaikę struktur i form nazw dzierżawczych. Pierwotnie przymiotniki te stanowiły człony określające wyrażeń typu wójtowa wieś, Michałów gród,
203
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
P1100478 cowania stały się nazwy osobowe występujące w zapisach z XV, XVI i XVII wieku, niedziedzicz
page0202 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA Klasyfikacja słowiańskich nazw geograficznych S. Rosponda op
Bez nazwy? 154 15.5. Globalna macierz sztywności Macierz Ki podobnie jak macierz ki jest macierzą sy
DSCN6295 48 PODSTAWY Przypieczętowaniem tego stopnia, podobnie jak pozostałych, Jest riyploiH z piec
IMG297 Tfettr, miejsce wydzielone ze sfery praktyki życia codziennego, miej-scenrezerwat, podobnie j
DSCN0463 (Large) 50 2. ELBMBNTY TEORII MASZYNY UOOÓLNIONS
page0120 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA chownych, np. w XI w. biskup krakowski o imieniu występuje też
page0104 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA wiło znaczniejszy ślad w odimiennych nazwach miejscowych i w n
page0150 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA chciałbym zwrócić uwagę. W Bulli występuje kilka nazw osobowyc
page0168 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA średniowiecznych nazw heraldycznych można wyróżnić dwie podsta
page0184 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA Współcześnie tworzenie przydomków ograniczone jest socjalnie.
page0200 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA Nazwy miejscowe są ściśle związane z samymi osadami, tj. z c
page0201 NAZWY MIEJSCOWE rodowe. Wymienione grupy miały odpowiadać pięciu rodzajom pierwotnego zasie
page0203 NAZWY MIEJSCOWE 4. n. lokalizujące, np. n. m. Zaodrze od n. rzeki Odra, 5
page0205 NAZWY MIEJSCOWE Zapisy zupełnie nowych nazw na -ice, -owice // - ewice pojawiają się jednak
page0209 NAZWY MIEJSCOWE Wielkopolsce, wokół Wrocławia, w Małopolsce zaś w okolicy Kielc i Sandomier
page0211 NAZWY MIEJSCOWE - ev-: na Pomorzu jest ich 3-5%, w zależności od okolicy, np. Wszeborowo od
page0212 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA miał słabszy wpływ na powstawanie nowych nazw miejscowych z
page0213 NAZWY MIEJSCOWE Po XVIII w. formant -skie i -owskie szerzy się zwłaszcza na Śląsku, tworząc
więcej podobnych podstron