20110107 131204 bmp
PREZENTACJE 124
feministyczna, w głównej mierze marksistowska, na pierwszy plan wysu-j wa ucisk kobiet; krytyka francuska, zasadniczo psychoanalityczna, kła-ji dzie nacisk na kwestię psychologicznego stłumienia; natomiast krytyka I amerykańska, przede wszystkim tekstualna, zajmuje się zwłaszcza pro-\ blemami ekspresji. Wszystkie jednakże nabrały charakteru ginocentrycz-nego. Wszystkie też usiłują wypracować terminologiczne narzędzia, które pozwoliłyby uchronić żeńskość od stereotypowych skojarzeń z niższością. Zdefiniowanie osobliwej odmienności pisarstwa kobiecego, jak ostrzegały Woolf i Cixous, musi stanowić ryzykowne i trudne zadanie. Czy odmienność ta jest kwestią stylu? Gatunku? Doświadczenia? Czy leż powstaje w wyniku odczytywania tekstu, jak utrzymują niektórzy zwolennicy krytyki tekstualnej? Spacks charakteryzuje odmienność kobiecego pisarstwa określeniem „delikatne odchylenie”, świadczącym
0 subtelnej, trudno uchwytnej naturze żeńskiej praktyki pisania. To delikatne odchylenie kobiecego tekstu zmusza nas do odpowiedzi, z równą delikatnością i precyzją, na niewielkie lecz zasadnicze rozbieżności, skumulowany ciężar doświadczenia oraz bycia wykluczonym, jakie naznaczyły historię kobiecej twórczości; zanim uda nam się sporządzić zarys tej historii, musimy najpierw odsłonić ją, cierpliwie i skrupulatnie, nasze teorie bowiem miąsimy oprzeć na twardym gruncie szczegółowych badań i interpretacjiiGinokrytyka daje nam sposobność
\ dowiedzenia się czegoś konkretnego, trwałego i prawdziwego o stosunku * kobiet do kultury literackiej, j
f Teorie kobiecego pisarstwa wykorzystują obecnie cztery modele od-\mienności; biologiczny, lingwistyczny, psychoanalityczny i kulturowy. Każdy z nich stanowi próbę zdefiniowania i wyodrębnienia cech kobiety piszącej oraz kobiecego tekstu: każdy model reprezentuje także pewną szkolę ginocentrycznej krytyki feministycznej, z preferowanymi przez nią tekstami, stylami i metodami. Modele nakładają się na siebie, ale
1 zarazem do pewnego stopnia następują po sobie, w Laki mianowicie sposób, że każdy następny asymiluje w sobie model poprzedzający. Spróbuję uporządkować zróżnicowane terminologie oraz założenia owych czterech modeli odmienności, a następnie ocenić ich przydatność.
Pisarstwo kobiece a ciało kobiece
Więcej data, więc więcej pisma [Helene Cixous Śmiech Meduzy]
Krytyka organiczna czy biologiczna głosi najbardziej skrajne poglądy w kwesti odmienności płciowej oraz nieusuwalnego naznaczenia tekstu przez ciało: anatomia jest tekstualnością. Krytyka
biologiczna lo również jeden z najbardziej zagadkowych i wprawiających w zakłopotanie wariantów krytyki feministycznej. Już samo odwołanie się do anatomii grozi ryzykiem powrotu do prymitywnego esencjalizmu, falłicznych oraz owaryjnych teorii sztuki, które prześladowały kobiety ,
w przeszłości. Wiktoriańscy lekarze byli przekonani, że fizjologiczne !.
funkcje kobiet absorbują dwadzieścia procent aktywności mózgu przetwarzanej na energię twórczą. Antropologowie wiktoriańscy zaś byli przeświadczeni, iż przednie płaty mózgu mężczyzny są cięższe i bardziej rozwinięte niż przednie płaty mózgu kobiety, i że w związku z tym kobiety nie dorównują mężczyznom pod względem inteligencji.
Jakkolwiek krytyka feministyczna odrzuca przypisywaną kobietom '
niższość w dosłownym sensie biologicznym, to jednak niektórzy teorc- ;
tycy zdają się akceptować istnienie m e t a f o r y c z n y c h konsekwencji i " ,
kobiecej odmienności biologicznej, jakie przejawiać się mogą w ich pisarstwie. Dla przykładu, w książce The Madwoman in tke Attie, Gilbert i
niej (...) autor tekstu jest ojcem, przodkiem, rodzicem, estetycznym . i 1 '■ ćy'*
patriarchą, którego pióro jest narzędziem płodzącej sity, tak samo jak jego penis”. To zaś prowadzi je do wniosku, iż pozbawienie owego fallicznego autorytetu naznaczyło głęboko kobiece pisarstwo niepokojami wywołanymi tą odmiennością, bowiem „jeśli pióro jest metaforycznym penisem, to z jakiego organu mogą kobiety rodzić teksty?”17 Na to retoryczne pytanie Gilbert i Gubar nie udzielają odpowiedzi; lecz dla większości feministycznego dyskursu teoretycznego jest to pytanie poważne. Krytycy, którzy jak ja skłonni byiiby kwestionować wartość tej podstawowej analogii, mogliby odpowiedzieć, iż kobiety rodzą teksty z mózgu lub że to program tekstowy [word-processor] — ze swymi ściśle zakodowanymi mikroprocesorami, ze swymi danymi wejściowymi i danymi wyjściowymi —jest metaforycznym łonem. Metafora literackiego ojcostwa, jak dostrzegła Auerbach w recenzji z The Madwoman, ignoruje „równie odwieczne i, jeśli chodzi o mnie, nawet bardziej narzucające się * ijrównanie pomiędzy twórczością literacką a porodemfi.18. Z całą pewnością metafory literackiego macierzyństwa przeważały w wieku osiemnastym i dziewiętnastym; a co do analogii, to proces literackiej kreacji jest o wiele bardziej podobny do trawienia, porodowego parcia i wydawania dziecka na świat, niż do zapłodnienia. Douglas Jerrold, dla przykładu, opisując plan Thackeraya do Iiemy’ego Esmonda, jowialnie
11 S. M. Gilbert, S. Gubar The Madwoman in ihe Anie: The W oman Writer and the Nineieen(h-Cemury Literary Itnagination, New Haven 1979, S. 6-7.
18 N. Auerbach, recenzja z Madwoman, „Yictorian Studies” 23 [Suirtnier lySO], s. 506.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
20110107 131036 bmp PREZENTACJE 118 przynajmniej na uniwersytetach, faza odznaczająca się zaniepokoj
20110107 131104 bmp PREZENTACJE 120 wówczas nic możemy, na tym wczesnym etapie rozwoju, wykluczyć mo
20110107 131131 bmp PREZENTACJE 122 tyczna zaczęła wówczas przesuwać swe zainteresowania z interpret
20110107 131300 bmp PREZENTACJE 128 Studia nad obrazowaniem biologicznym w pisarstwie kobiecym są po
20110107 131325 bmp PREZENTACJE 130 fallogocentrycznej struktury, by móc- /budować rodzaj wypowiedzi
20110107 131347 bmp PREZENTACJE 1.32 wanie się na dostępie kobiet do języka, na dysponowaniu określo
20110107 131418 bmp PREZENTACJE 134 chorobę, szaleństwo, anoreksję, agoraiobię i własny bezwład, jak
20110107 131510 bmp PREZENTACJE 138 Określając kobiecą kulturę historycy odróżniają role, zajęcia, u
20110107 131533 bmp PREZENTACJE 140 okręgu dominującego X. Jeden łuk okręgu pozbawionego głosu wykra
20110107 131557 bmp PREZENTACJE 142 konkretny wkład do określenia naszego miejsca w historii krytyki
Prezentujemy nowe województwa Województwo to, już na pierwszy rzut oka charakteryzuje się bardzo
20110107 130941 bmp 114ROZMOWY będzie dalej. Nie tylko feminizm doświadcza obecnie intelektualnego i
20110107 131006 bmp 116 PREZENTACJE do ziemi obiecanej neutralności; w tym sensie Heilburn i Stimpso
20110107 131235 bmp 126 PREZENTACJE zauważał: „Słyszeliście zapewne, że Thackeray jest brzemienny w
20110107 131623 bmp 144 PREZENTACJE i Edward Said, o tradycji ojcostwa, to w przypadku tekstu kobiec
20110107 131646 bmp 146 PREZENTACJE na temat tekstów kobiecych, które stanowią podstawowy przedmiot
Dariusz Stefaniak, Główny Instytut Górnictwa % Prezentacja Jednostki Certyfikującej Głównego
5. Co w głównej mierze decyduje o tym, że zleca Pan/Pani badania
więcej podobnych podstron