skanuj0044 (60)

5.6. Europejskie sieci obszarów chronionych

■ wypracowanie ogólnoeuropejskiej strategii ochrony najbardziej naturalnych ekosystemów i krajobrazów oraz strategii zahamowania dalszego wymierania gatunków;

■ opracowanie dla kontynentu europejskiego mapy sieci ekologicznej, która zobrazuje przyrodnicze walory Europy i uświadomi zakres odpowiedzialności poszczególnych krajów i Wspólnoty Europejskiej za ich przetrwanie.

EECONET składa się z obszarów węzłowych, w których wyróżnia się biocentra

i strefy buforowe, oraz łączących te obszary korytarzy ekologicznych,, a także z obszarów wymagających unaturalnienia.

Obszary węzłowe są jednostkami ponadekosystemowymi o powierzchni nie Obszary niniejszej niż 500 ha. Wyróżniają się dobrze zachowanymi ekosystemami natural- ^w^^owenymi i półnaturalnymi oraz ekosystemami antropogenicznymi, bogatymi w gatunki roślin i zwierząt charakterystycznych dla tradycyjnie użytkowanych agrocenoz.

W ich obrębie można wyróżnić tzw. biocentra, charakteryzujące się najcenniejszymi walorami przyrodniczymi. Są one otoczone strefami buforowymi, które wyznaczają zasięg biotycznych i abiotycznych powiązań w granicach obszaru węzłowego.

Zakłada się, że w przyszłości strefy buforowe będą miejscem wykonywania zabiegów ochronnych i form gospodarowania ukierunkowanych na przywrócenie utraconych wartości przyrodniczych.

Zgodnie z ideą EECONET-u każda podprowincja w systemie regionów fizyczno-geograficznych (np. Pobrzeża Południowobałtdde) powinna być reprezentowana przez co najmniej jeden charakterystyczny dla niej obszar węzłowy, przy czym niektóre obszary mogą mieć charakter transgraniczny.

Korytarze ekologiczne są strukturami o charakterze przestrzennie i funkcjo- Korytarze nalnie ciągłym lub pozbawionym przestrzennej ciągłości, łączące obszary węzło- ekologiczne we i umożliwiające rozprzestrzenianie się roślin i zwierząt pomiędzy tymi obszarami. Szczególną wartość mają korytarze przydatne do migracji ptaków, ssaków lub ryb na duże odległości. Funkcję korytarza o randze europejskiej spełniają one wówczas, gdy są odpowiednio szerokie, pozostają obszarem w niewielkim stopniu użytkowanym i zagospodarowanym, a także zawierają bogactwo siedlisk i mają odznaczające się cechy obszarów węzłowych. Korytarze nie powinny być zbyt długie, ponieważ warunki siedliskowe dla zwierząt czasowo w nich przebywających są mniej korzystne niż na obszarach węzłowych. Przykładem korytarzy ekologicznych o randze europejskiej są naturalne lub mało zmienione doliny dużych rzek, w Polsce głównie Wisły i Odry (Gacka-Grzesikiewicz 1995; Jankowski i Świerkosz 1995).

Obszary wymagające unaturalnienia mogą z czasem stanowić cenne uzupełnienie obszarów węzłowych i korytarzy ekologicznych. Są to zazwyczaj tereny zdegradowane na skutek zanieczyszczenia środowiska lub zbyt intensywnej eksploatacji zasobów przyrodniczych, zachowujące jednak swoiste cechy siedliska, co umożliwia jego odtworzenie. Dobrym przykładem takich obszarów są osuszone torfowiska,