Image29 djvu
120
jach Europy. Ostateczny cios^władzy tej zadała wolna elekcya i „pacta conventa”, czyli warunki stawiane przez szlachtę, które panujący wypełnić musiał pod grozą wypowiedzenia posłuszeństwa przez poddanych.
Monarcha stał na czele rządu w Polsce, ale rząd ten był słabym, nie miał sił ani środków do narzucenia woli swej społeczeństwu. Wiele pożytecznych uchwał sejmowych pozostawało martwą literą, nie wprowadzano ich w czyn wskutek bezsilności rządu. Słabość władzy wykonawczej łącznie z przewagą, jaką sejmiki pozyskały nad sejmem walnym, są znamiennemi właściwościami ustroju państwa Polskiego w XVII i XVIII wieku.
Król, jako naczelnik rządu, miał wprawdzie prawo mianowania wszystkich urzędników, nawet ziemskich, z pomiędzy kandydatów wybranych przez szlachtę, miał prawo sądzić ich i skazywać na kary pieniężne, ale nie wolno mu było usuwać ich z raz zajętego stanowiska. Stąd płynęły nadużycia: urzędnik czuł, że bezpiecznie piastować może raz otrzymaną godność i lekceważył sobie nieraz polecenia królewskie. Władze niższe, podrzędne, nie stosowały się do rozkazów, dawanych im przez władze zwierzchnie, co pogrążało kraj w odmęcie nierządu, cała administracya była niedołężna i bezradna wobec samowoli możnych, nigdy też w Polsce nie przybrała form właściwych nowożytnym państwom, nie przystosowała do zmieniających się potrzeb społecznych:
Szlachta nie ufała królom, podejrzywała, że dążą do władzy nieograniczonej, do „absolutum dominium”, że odebrać chcą nadane przywileje, i dla ich zabezpieczenia w 1573 r., po wygaśnięciu Jagiellonów, ustanowiła senatorów rezy-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Image51 djvu 142 i instrukeye poselskie, myślano o wzmocnieniu władzy wykonawczej, o ustanowieniu k
Image35 djvu 126 z mocy władzy królewskiej, króla zaś nie byle W każdem województwie gromadziła się
img150 01 djvu 120 Szczere z mym tylko panem, związki wam przystoją, Tak on się w waszej kocha rzecz
img151 01 djvu 121 Skazywał, że w chybieniu, cios nastąpi srogi Ale mijano takie ojcowskie przestrog
Image69 djvu 158 radzili nad sprawami kraju. Ludzie stojący u ste ru rządu niejednokrotnie, przez w
Image97 djvu - 186 stawą konstytucyi austryackiej v). Konstytucya ta wypowiada zasadę równouprawnie
62 63 (10) 62 Przyczyny i motywy zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw jach Europy Środkowo-Wschodn
Image01 djvu 92 prowincyonalne, na które obok posłów mogła przybywać i szlachta osobiście. Tam zjeż
Image02 djvu 93 (3-go Maja), wypracowanej przez sejm czteroletni. Szlachta, zdobywszy szerokie przy
Image03 djvu samolubnie strzegącą swej odrębności. Zdobycie klejnotu szlacheckiego coraz było trudn
Image05 djvu 96 kowskiego z 1496 roku, które ograniczają liczbę plebejuszów, mogących zasiadać w
Image09 djvu 100 bro spożywców (szlachty) niż wytwórców (mieszczan), wyznaczali nader nizkie ceny n
Image10 djvu 101 cały ruch handlowy na zachód, z morza Śródziemnego na ocean Atlantycki. W XVII zaś
Image11 djvu 102 prywatnych właścicieli ziemi. Zajęcia mieszczańskie uznane zostały przez szlachtę
Image12 djvu 103 mu czasu dc należytego uprawienia swojego gruntu. Chłopi byli obowiązani prócz teg
Image13 djvu 104 cych swą władzę dziedzicznie; sołtysi pochodzili z ludu i bronili go od nadużyć sz
Image14 djvu 105 Zdarzało się, że panowie dbali o poddanych, jako o cenną silę roboczą, której we w
Image16 djvu 107 handlu, zajmowania się rzemiosłami w pewnych okolicach i organizowali własne cechy
Image17 djvu 108 urządzenia, w jednym wspólnym sejmie skupiono przedstawicieli wszystkich krajów Rz
więcej podobnych podstron