70618 Obraz9 (20)

negującej przyczynowo-skutkowy i Ideologiczny ład konstrukcji epopeicznej⁴¹. Takiej konkluzji nie wyciągnęli nawet ci teoretycy w Polsce, którzy mieli świadomość epicko-• lirycznej dynamiki ballady.

Dyskusje o poezji gminnej należą do pierwszej fazy sporów przełomu romantycznego; tracą aktualność po publikacji Sonetów kiymskich Pozycje biegunowe zajmują Brodziński z programem poezji idyllicznej i romantyka balladowa Mickiewicza. Młodzi twórcy znaleźli się w polu oddziaływania obu wzorców, szczególnie pod tym względem znamienny wydaje się ich stosunek do ludowej cudowności. Uważano za sprawę drażli-wszakże rozsądny za złe nie weźmie poecie, gdy potrafi zręcznie z działaniem swj ^w*ł możliwość identyfikacji światopoglądowej z gminną wiarą. Skwapliwie pomijano związać cudowność, która by się znajdowała w opinii wieku, który maluje; lub ji walory nastrojowe fantastyki - grozę, "okropność": wspomniano zaledwie o "mclancho-w przedmiotach z czasów nawet cywilizacji wziętych wystawi te tajemnicze istoty imą licznym, posępnym" tonie ballady. Nie uwzględniano fragmentaryzmu, swoistości kom-nacji i głębokiego uczucia, które są niejako pośrednikami między żyjącymi a umarta pozycyjnej gatunku. Żadna jednak z tych kwestii nie uszła uwagi konsekwentnego.

zwolennika romantycznej poezji gminnej Mickiewicza, żadnej też nic pominął jej konse-

W dumach gminnych cudowność najczęściej potrzebna; powstały one z powieś *^c'^ventn^ Brodziński⁶-, ludu, które dlatego zatrzymały się, rozszerzyły i doszły do nas, iż się w nich coś nadn czajncgo znajdowało. Dumy gminne powinny tę cechę zachować i nie nadto sęi źródła swego oddalać"³⁷. Stanowisko wielce liberalne. Korzeniowski kładzie naciski *

tę motywację cudowności, która wynika z okoliczności właściwych czasowi i środowi Newralgiczną dziedziną teoretycznej samoświadomości romantyków ujawniła dy-ale dopuszcza też fantastyczną ekspresję marzenia, czemu przeciwstawiał się Grabowi skusja wokół poezji transcendentalnej. Określamy tym terminem Wypada przy sposobności zaznaczyć, że Grabowski przynajmniej w jednym pi anlymimetyczną, kreacjonistyczną koncepcję poezji; charakterystyczne dla tego typu padku witał z entuzjazmem poetycka ekspozycję "gminnych przesądów". Inaczej * poglądów jest ujmowanie utworu jako świadectwa uczuciowego zespolenia twórcy z nic-Odyniec, Witwicki i inni balladziści - pisał krytyk w jednym z listów - potraktow skończonym światem spirytualnym, świadectwa pozazmysłowego, apriorycznego pozna-ludowa fantastykę Goszczyński w Zamku kaniowskim. Utworzył na jej podstawie W »'» ^le8° ^świat» ^m°“l ™y°braini; wskutek aego poezja staje się symbolicznym wyrazem dramatyczne' na miarę Szekspirowska. Prolog powieści można cenić na równizSoW oczywistości nadnaturalnej, jak empiryczna postać natury jest widzialnym przejawem Goethego*. Jak się wydaje, jest dla Grabowskiego ważne, aby cudowność stanod medostępnej zmysłom struktury duchowej* Przymiotmk transcendentalna oznaczaj .    ,    . .    .    ....    . ,    . ,    izaIaki najbardziej wpływowe manifestacje poezji kreacjonistycznej na przełomie wieku aVIH

element szeroko zakrojonego malowtdla historycznego, jeden z wtclu rytów kotaf ^ J ™    filozoficzna V pokan.owskim idealizmie (oraz w platonizmie

środowiskowego. Pod takim warunkiem fantastyka może tworzyć oprawę fabuły p* _angielskinl)'_P^_jmujemy _mozj_iwi<i „ajebstyczniejszę definicję zjawiska, bowiem w pra-

I.    , . .ktycc krytycznoliterackiej sporów przełomu romantycznego w Polsce opisano je zazwy-

Wierność realiom środowiska społecznego, realizm historyczny mat h W - ^ _{sur0Nvych r%Mdw} pojęciowych, zaś sam termin w ogóle nie był używany.

zwykle służyły obrońcom    -----------^J    J    6

wał Antoni Edward

bliskiego bądź co bądź________r_____--o--,____

jakichkolwiek pozaeslelycznych funkcji dziwności. Stanowi ona współczynnik fikcjir iluzji estetycznej, nie budzi zainteresowania poety i filozoficznego punktu widzenia-* Sytuację wyjściową naszych rozważań wyznacza ponownie rozprawa Brodzińskiego konwencją rządzoną nie innymi zasadami niż machina cudowna epiki klasy cysty®** q Mlasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej. Między uwagami poświę-Odpowiada na te same postulaty poetyki i wedle podobnych postulatów kryty®*; conymj _n0wcj poezji niemieckiej można tu znaleźć wysoce trafne określenie "metafizyka powinna być osądzana. Panuje w balladzie na mocy reguł stylizacji realistycznej- czucia", choć w niezbyt szczęśliwym kontekście umieszczone⁶⁴, i dłuższe wywody o nic Odyniec skupia się wyraźnie na epickiej charaktcrologii ballady. Nic jednak' skończoności. Krytyk nic dąży do filozoficznego dookreślenia tego pojęcia, odwołuje się wskazuje, aby pojmował osobliwości epiki romantycznej. Redukuje właściwości ga^,a^ do religijnej intuicji bezmiaru, ogromu, tego, co nieograniczone. To wyrachowana do wzorca ogólnorodzajowego, zaczcm wysuwa na plan pierwszy kryterium jed*⁰* ostrożność: chodzi o uniknięcie jakiejś zahaczającej o metafizykę definicji Absolutu⁶³. Dotyczy ono akcji oraz kreacji bohatera, z konieczności górującego charak^ w rezultacie Brodziński oscyluje między "kulturalizacją" a psychologizncją idei nieskoń-i udziałem w wydarzeniach nad pomniejszymi postaciami. Nic innego nic wynik#* j czoności; idea ta jawi mu się albo jako kategoria kultury duchowej następująca po sycystycznej teorii epopei⁶⁰. Do nikogo poza Mickiewiczem nic dotarły uwagi A¹ _< mitologii klasycznej jak średniowiecze po antyku, albo też jako właściwa patosowi, Schlcgla o "sumarycznej i urywanej" (summarisch und abgerissen) narracji ballad⁰*

20

21

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obraz3 (20) że jego działanie wyraźnie się różni od normalnej wyobraźni (intencjonalnej czy nieinte
Obraz6 (20) Nnworramy rrńmrwtrry ote) silnikowy 0H7O) do Mlrarilny <*j silnikowy do wyrtapl—— M&
78508 Obraz
4 (20) Trening przed egzaminem • FizykaZadanie 15. Do każdej częstotliwości dźwięku dobi
Obraz1 (20) ustalone. Według jego opinii poeta nie zawsze panuje nad wybujała wyobraźnią, a jego st
Obraz1 (20) ustalone. Według jego opinii poeta nie zawsze panuje nad wybujała wyobraźnią, a jego st
Obraz1 (20) ustalone. Według jego opinii poeta nie zawsze panuje nad wybujała wyobraźnią, a jego st
Obraz1 (20) NERW GUZICZNY Jest nerwem czuciowym i ruchowym. Jego włókna pochodzą z gałęzi brzusznyc

więcej podobnych podstron