320 321 (3)

320 URAZY I USZKODZENIA SRORTOWF.

Naturalnie, lak forma jak i zakres ćwiczeń sa określone także przez rodzaj i rozległość wykonanego zabiegu operacyjnego, indywidualny przebieg leczenia. konstytucję chorego, a także przez istniejące możliwości. Dlatego to w przypadku doleezania sportowca konieczna jest stała i ścisła współpraca między lekarzem, psychoterapeutą i trenerem, w celu uzyskania maksymalnych korzyści.

Przeciążenia narządu ruchu lak nieodłącznie związane ze współczesnym sportem wyczynowym mogą, w przypadku zlekceważenia działań profilaktycznych oraz zaniedbania leczenia przyczynowego, eliminować przedwcześnie sportowców z uprawniania sportu.

W przypadku wystąpienia objawów przeciążenia konieczne są:

1. Natychmiastowe przerwanie aktywności sportowej.

2. Odciążenie lub unieruchomienie chorych tkanek i struktur tkankowych (np.

staw).

3. Farmakoterapia oraz fizykoterapia o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym (jonizacje. xylocainowe, DD. impulsy wielkiej częstotliwości itp.).

4. Kinezyterapia, która rozpoczyna się natychmiast po ustąpieniu ostrych dolegliwości. Zakres i natężenie ćwiczeń są stopniowane (z wyłączeniem tzw. bolesnych łuków ruchów stawów).

Dla utrzymania bądź odzyskania pożądanego zakresu ruchu stosuje się:

1. Ćwiczenia rozluźniające.

2. Ćwiczenia rozciągające czynno-bieme.

3. Ruchy w odciążeniu.

4. Ostrożne redresje.

W dalszej fazie ćwiczeń stosuje się trening wzmacniający siłę i wytrzymałość mięśni, np.:

1. Napięcia izometryczne (wskazane także podczas unieruchomienia kończyny),

2. Ćwiczenia kontralateralne (4-5 razy dziennie - maksymalne opory),

3. Ćwiczenia w odciążeniu z oporem.

4. Ćwiczenia czynne i oporowe.

Z uwagi na zawsze występujące osłabienie mięsni, a w konsekwencji ich szybkie męczenie się. wzmożone napięcie i bolesność podczas ćwiczeń - stosuje się odpowiednio długie okresy wypoczynku oraz ćwiczenia rozluźniające. Dodatkowym elementem wzmagającym rozluźnienie jest delikatne ciepło, masaże wodne, odciążenia w wodzie. Ustąpienie bolesności mięśni jest sygnałem ich gotowości do ponownego podjęcia ćwiczeń.

W wyniku stopniowo prowadzonej kinezyterapii dochodzi do poprawy funkcji stawu, co umożliwia podjęcie ćwiczeń oporowych metodami progresywnego zwiększania oporu - metoda De Lorme’a. Mac Quina lub Knight-DAPRE.

Zaznaczyć trzeba, że potrzebne całkowite unieruchomienie poprzedza się zawsze krioterapią. Następnie, po założeniu unieruchomienia stosuje się zabiegi fizykalne przeciwobrzękowe i przeciwzapalne (DD, jonoforezy. impulsy wielkiej częstotliwości).

Ujemnym skutkom długotrwałego unieruchomienia przeciwdziała się ćwiczeniami izometrycznymi mięśni. Oczywiście, tę formę ćwiczeń można zastosować dopiero po likwidacji krwiaka w mięśniach.

Po zdjęciu np. opatrunku gipsowego stosuje się unieruchomienie przerywane lub niecałkowite, np. zabezpieczenie kończyny przez zawieszenie na temblaku lub chuście, gdyż już samo działanie masy kończyny wyzwala ból tkanek okołostawowych lub też płynący ze śródstawowych struktur tkankowych - np. błona maziowa.

Mimo. że zasady kinezyterapii i fizykoterapii w uszkodzeniach tkanek miękkich narządu ruchu są uniwersalne to jednak sekret terapeutyczny uzależniony jest całkowicie od rzetelnego obserwowania ewolucji objawów chorobowych. Stąd tak wielką wagę przywiązuje się do systematycznie ponawianego badania klinicznego (tzw. reassesment). Podobnie jak w' leczeniu złamań kości, tak i tutaj zarówno w leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym usprawnianie musi być bardzo dokładnie dostosowane do leczenia podstawowego. Z tego też powodu program usprawniania powinien być opracowany przez fizykoterapeutę współpracującego z leczącym ortopedą.

Usprawnianie po uszkodzeniach jednostki mięśniowo-ścięgnistej

Mięsień może ulec uszkodzeniu w obrębie brzuśca, połączenia mięśniowo-ścięgnistego, ścięgna, lub też jego przyczepu do kości.

Uszkodzenia mięśni dzielą się na 3 stopnie:

1) uszkodzenia lekkie - naciągnięcia,

2) uszkodzenia umiarkowane - naderwania,

3) uszkodzenia ciężkie - rozerwania.

Naciągnięcia mięśnia

Naciągnięcie mięśnia jest to uszkodzenie małej ilości włókien mięśnia lub ścięgna. W pierwszych 2-3 dobach po urazie leczenie polega na unieruchomieniu kończyny w opatrunku uciskowym z bandaża i waty (kokon). Kończyna powinna być uniesiona ponad poziom serca.

W celu zmniejszenia krwawienia w miejscu urazu należy stosować 10-minu-towe okłady z lodu. Wykonuje się je co 2 godziny.

W ciągu pierwszych dni po urazie ćwiczenia lecznicze ograniczają się tylko do ćwiczeń czynnych kończyn nie objętych unieruchomieniem oraz ćwiczeń oddechowych. Wszelkie ćwiczenia uszkodzonej kończyny są przeciwwskazane.