i przynoszone satysfakcje, i to zarówno .w P^P#| BBclecia), baśnie wysubtelniały się, zyskując zdolność
dzieci, jak dorosłych
baśnią. To prawda,, że- w .warstwie zewnętrznej bąśą| H§; jednoczesnego przemawiania do ’ wszystkich
niewiele mówią o specyficznych warunkach życia | HL* osobowości iudzkiej, przekazywania swych treś-wsnńłrp.eśrwm 'srmłeratMristwip m«sowvm: nas nic 00 . ..... . .
nych pojęć etycznych, lecz poprzez to, co widzialnie | dotykalnie dobre, i tym samym mające dla dziecka ! śnieżenie.
Tego rodzaju znaczenie dziecko odnajduje w ba- 5 |ipćh. Poeci od dawna o tym wiedzieli, jak zresztą Jpidelu innych prawdach odkrytych przez współczesną Jpjhologię. Schiller napisał: „W baśniach opowiada-wm mi w dzieciństwie kryje się głębsze znaczenie-niż Plprawdach, o których poucza życie” (Dwaj Piccolowi, akt III, scena 4).
^powiadane wciąż na nowo przez stulecia (jeśli nie
i dążeniami oraz umożliwić mu pełne rozeznanie własnych trudności, a zarazem poddać sposoby rozwią^ wania nękających je problemów. Krótko mówiąc, m: się odnosić jednocześnie do wszystkich aspektów dżf cięcej osobowości i niczego przy tym nie bagatelizówą Przeciwnie, winna traktować trudne dylematy dziecię z całą powagą, a zarazem budzić w dziecku wiarę 'Siebie i w swoją przyszłość.
Z tycht i wielu innych powodów żadna „literatu-dziecięca*’ (poza nielicznymi wyjątkami) nie może . ś| równać — jeśli chodzi o wzbogacanie wewnętrzłj wywodzącą się z folk|(5|
współczesnym społeczeństwie masowym; baśnie p| wstały na długo przedtem, zanim pojawiło się ono | historii. Jednak o wewnętrznych problemach istol ludzkiej i właściwych sposobach radzenia sobie z j| | trudnym, położeniem w każdym społeczeństwie baśr mówią znacznie więcej niż jakikolwiek inny. rodzi . 'pgdMeści dostępnych dziępką. iPoniewaz dziecko n| ńdęustannie do czynienia z otaczającym je społęczeff stwem, na pewno nauczy się stawiać mu czołó, jeże tylko pozwolą mu na to zasoby wewnętrzne,
Własne życie wydaje się dziecku często niepojęt . dlatego tym bardziej potrzebuje ono sposobności, móc lepiej zrozumieć siebie w złożonym święci; z którym będzie musiało się uporać. Dlategotrzebaf ■; pomóc w pewnym uporządkowaniu chaotycznych ,ęn|
■ 'ćji. Potrzebuje ono wskazówek, jak. wprową^zi4'rll do swego wewnętrznego domostwa, aby następnie W nadać ład swemu życiu. Nadto — a w obecnym n|
.. meńcię naszej historii nie wymaga, to chyba sp$cj| nych uzasadnień — potrzebuje; wychowania, które .. . subtelny „ sposób, jedynie przez ukąży wąnię,:następ^
. 'pokazywałoby mu wartość zachowań zgodnych z tffl mpgami'moralności -r-nie za-pośrednictwem abstrakcji
Wskazywania zarówno znaczeń jawnych, jak ultry-ly taki sposób, że dostępne są w równej mierze nie ■pdhemu umysłowi dziecka, jak umysłowości uksżtał- Jj Bićgo dorosłego. Przyjmują one psychoanalityczny I ppdel osobowości ludzkiej, kierując doniosłe przekazy $ ^świadomej, przedświadomej i nieświadomej sfery ^ |słu, niezależnie od tego, ną jakim poziomie każda-ptych sfer w danym momencie funkcjonuje u kón- || pfeeeo słuchacza. Opowieści te dotyczą uniwęrśalM' ąyeh problemów człowieka, zwłaszcza tycb, które zaj-pUją umysł dziecka, przemawiają do jego pączkującego ! IpYi pobudzają jego rozwój, łagodząc zarazem przed-; IBadome i nieświadome napięcia. W miarę rozwoju :• Buły presje id zyskują wiarygodne uwyraźnienie] i.ucieleśnienie; jednocześnie opowieść ukazuje, jak że-j jtolić ha zadośćuczynienie tym spośród nich, które-Sgodne są z wymaganiami ego i super ego.
CJednakże jeśli zainteresowałem się baśniami,, to nie Ir .rezultacie taldęj formalnej analizy ich zalet. Prze-pWnie^pintereśowame. moje zfodziło się z pytania, pCacze^> izieci, z którymi miałem do czynienia — nor-fealne i odbiegające od normy, a przy, tym mniej lub ląrdziej inteligentne —'.. czerpią z baśni wywodzących
42
43