3389187613

Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Katedra Technologii Leków i Biochemii

Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt

Porównanie budowy komórki roślinnej i zwierzęcej

Najmniejszym elementem żywego organizmu, którego organizacja umożliwia dokonywanie się pełnej przemiany materii, jest komórka. Wprawdzie między komórkami różnych organizmów, a nawet różnych tkanek jednego organizmu, występują znaczne różnice, jednak wszystkie komórki wykazują podstawowe wspólne cechy budowy i zawierają typowe twory podkomórkowe, pełniące określone funkcje biochemiczne. Jak wynika z obrazu widzianego w mikroskopie optycznym, komórka, bez względu na pochodzenie, stanowi otoczony błoną twór wypełniony cytoplazmą, w której zawieszone są organelle.

Poniżej zamieszczono uproszczony! opis ważniejszych struktur komórkowych charakterystycznych dla komórek roślinnych i zwierzęcych. Opis ten ma jedynie pomóc Studentom w usystematyzowaniu wiedzy zdobytej na wykładach z biologii komórki, biochemii oraz kultur tkankowych i komórkowych roślin i zwierząt.

1. Budowa komórki roślinnej i zwierzęcej.

a. Jądro komórkowe - jest organellą zawierającą informację genetyczną odpowiedzialną za regulację metabolizmu, wzrostu i różnicowania się komórki. Materiał genetyczny zawarty w podstawowym, haploidalnym zespole chromosomów określa się jako genom jądrowy. Jądro komórkowe położone jest zwykle w centralnej części komórki i w zależności od jej typu posiada kształt kulisty, owalny lub soczewkowaty. Jądro występuje w zasadzie jako pojedyncza organella, choć istnieją komórki, które w pewnym okresie swego życia są pozbawione jądra (np.: dojrzałe erytrocyty) lub takie które zawierają więcej niż jedno np.: dwujądrowe komórki wątroby czy wielojądrzaste włókna mięśni szkieletowych.

Jądro komórkowe składa się z macierzy jądrowej zwanej nukleoplazmą, chromatyny jądrowej oraz jąderka. W interfazie jądro komórkowe osłonięte jest dwiema błonami tworzącymi specyficzną otoczkę. Zewnętrzna błona otoczki jądrowej połączona jest z błoną retikulum endoplazmatycznego (ER), a na jej powierzchni od strony cytoplazmy mogą znajdować się rybosomy. Błony - zewnętrzna i wewnętrzna - łączą się ze sobą w miejscu oktagonalnych kompleksów porowych, złożonych z ponad stu różnych białek. Pory jądrowe umożliwiają szybką wymianę mRNA, podjednostek rybosomów, czynników transkrypcyjnych czy jonów pomiędzy przedziałem jądrowym a światłem siateczki śródplazmatycznej lub cytozolem.

Macierz jądrowa jest roztworem białek, cukrów, jonów i nukleotydów, w którym zawieszona jest chromatyna, jąderko oraz białkowy szkielet utrzymujący kształt jądra i usztywniający osłonkę jądrową.

Chromatyna jądrowa zbudowana jest z helikalnie splecionej nici DNA związanej z białkami histonowymi i niehistonowymi. Podstawową jednostką strukturalną chromatyny jest nukleosom, złożony z ośmiu białek histonowych, wokół których owinięta jest cząsteczka DNA o