5236000877
18 Anna Sitkowa
Dedykacja do „Władzysława ośmletnego” i zawarte w niej refleksje sprawiły, że Żywoty świętych uznano potem za lekturę obowiązkową dla dzieci, młodzieży oraz kobiet, poniekąd i z tego względu, że dzieło swe przypisywał Skarga także Annie Jagiellonce, Annie z Lipnika Kormanickiej oraz, o czym wspomniano, Annie Rakuszance17. Parenetyczny charakter tomu, pełniącego funkq'ę „młota na heretyków”, wydawał się szczególnie przydatny dla potrydenckiego modelu kształcenia. Świadom tego był sam kaznodzieja, tłumaczący królewiczowi, jak ważną rolę w kształtowaniu młodego umysłu odgrywa odpowiednia lektura,
gdyż się wszyscy w grzechu rodzim, a ciemny rozum z
natury i skłonności do złego mając, ćwiczenia na prostowanie do te[go] co
rozum ukazuje, z młodości potrzebujem.
Co gdy się z dzieciństwa i młodzieństwa omieszka, trudną naprawę potym czyni.18
Jak widać, sporo w wypowiedzi Piotra Skargi uwag w tonie postulatyw-nym. Jedyny raz, w sposób zapewne nie pozbawiony panegiryzmu, wypowiedział się nadworny kaznodzieja o postępach królewicza w 1610 roku, przy okazji siódmego wydania Żywotów świętych. Do znanej nam dedykacji dopisał kilka słów o zdolnościach już wówczas piętnastoletniego Władysława, z którego duszy, zdaniem autora Kazań sejmowych,
wynikają promysczki, ktoremi nadzieje wszytkiego królestwa [karmi], i w naukach szczęśliwy postępek [bierze]19.
Kaznodzieja ponownie proponuje lekturę Żywotów świętych królewiczowi, który wertując hagiograficzne dzieło Skargi, znajdzie w nich odpowiednie dla swego wieku skarby mądrości, „boć już dał Pan Bog ostrożne nie dziecinne baczenie, i rozsądek wrodzony i nabyty”, pozwalający pilniej „świętych historyje” czytać.
Uwagi Skargi w sprawie wykształcenia następcy tronu, zalecanie dzieł własnych i lektury określonego typu, nie były zapewne jedynymi tego typu głosami w naszym piśmiennictwie przełomu XVI i XVII wieku. Jednakże urzędowa funkcja, jaką pełnił na dworze królewskim twórca Bractwa Miło-
17 Por. H. Barycz: Z dziejów jednej książki. W: Tenże: Z epoki renesansu, reformacji i baroku. Prądy — idee — ludzie — książki. Warszawa 1971, s. 660—663; por. też: J. Nowak-Dłużewski: „Żywoty świętych" Piotra Skargi. W: Tenże: Z historii polskiej literatury i kultury. Warszawa 1967, s. 46—62; H. Fros: „Żywoty świętych" Skargi w ogniu krytyk. W: Fermentom massae rnundi. Jackowi Woźniakowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Warszawa 1990, s. 312—319.
18 P. Skarga: Dedykacja. W: Tenże: Żywoty świętych..., 1603, k. 2r—2v.
19 Tamże, 1610, k. 4r.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
P1040965 do praktycznego wykorzystywania zawartych w niej informacji. W równym stopniu dotyczy to uc
page0192 188 i angielscy pozytywiści, do prawa powinowactwa (associafio idearum) ), które sprawia, ż
Scan0010 tif 152 . KltiRA OirtAiiTA dzi do całkowitej destrukcji modelu zamkniętego, co sprawia, że
lustracje dostosowane są do poziomu uczniów. Atrakcyjna szata graficzna sprawia, że dzieci chętnie p
16 Anna Sitkowa i podanie im do ręki wszelkich historycznych argumentów przemawiających na niekorzyś
labirynt kolor (18) Wskaż słoniowi drogę do rodziny ujLy
18 PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA PRIMINGU DO BADANIA PROCESÓW UMYSŁOWYCH: W jaki sposób ludzie przetwarzają
18 Ewa Łukasiewicz • gęsi: - do 3. tygodnia życia - 5 sztuk, -
promieniowanie 2 Wskazówki do opracowania wyników i zawartości sprawozdania Sprawozdanie z wykonania
skanowanie0025 (23) dawnych lat. Przypominają się „mary przeszłości” z listu dedykacyjnego do Lilii
Testy Izabeli 1 Zestaw 9 • Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa Zawartoś
Rozdział 18 Rys.2. Zestawy pomiarowy do testowania czujników chemicznych: a) układ do pomiarów w ukł
ScannedImage 18 wolałby zepchnąć religię do sfery prywatnej i krzewić świecką religię w postaci poli
więcej podobnych podstron